Sumiński. Ściany i sufit zapełnione kadrami

„Żywe archiwa", pomyślane jako cykl pięcioletni, zaczęły się w marcu. Jakie były początki pana wkładu w ten projekt?

Nicolas Grospierre:

Zaproszono mnie i myślę, że miałem szczęście. Inni fotografowie dostają tylko archiwa innych twórców i muszą się z nimi zmierzyć. Mnie umożliwiono działanie w byłej pracowni artysty.

Tytuł – „Zdjęcie, które rośnie" – jest dosyć enigmatyczny...

Zainteresowała mnie idea samoczynnego „wzrostu" fotografii na zasadzie, na jakiej rośnie drzewo – od pnia, poprzez większe i mniejsze gałęzie – aż do liści i listków. Tak właśnie robiłem zdjęcia – każde „wyrastało" z poprzedniego. Taka rozwijająca się materia organiczna... Na takiej samej zasadzie Italo Calvino stworzył swoją słynną powieść „Jeśli zimową nocą podróżny". Potrzebne więc było tylko wnętrze, które chciałem zapełnić zdjęciami. To tutaj jest trochę za małe dla mnie, ma tylko jedno niewielkie pomieszczenie.

Zaciekawiło pana to miejsce?

Tak. Głównie dlatego, że jest już martwe. Pan Tadeusz Sumiński, który tu przebywał, nie żyje od dwóch lat. Jego archiwum jest niezwykle uporządkowane, doskonale skatalogowane. Sieję ziarno entropii w tym zastygłym świecie. Czuję, że jego autor poszukiwał idealnej kompozycji. Po stykówkach widzę, że robił wiele ujęć fotografowanych obiektów architektonicznych. Podoba mi się w nich także to, że Sumiński uwypuklał w nich geometryczny aspekt architektury.

Co pan robi ze zdjęciami?

Umieszczam je na ścianach, poddaję dekonstrukcji. Półkę z jednej ściany odtworzyłem za pomocą zdjęć na przeciwległej ścianie. Ostatecznie w mieszkaniu jest zawieszonych około 800 zdjęć Sumińskiego i jego pracowni, w całości lub w detalach.

To ogromna liczba...

To prawda, ale wielu nawet do końca nie widać. Spod jednego wygląda detal tego, które wisi pod nim – oczy. To chyba jakiś przodek Sumińskiego. Na to nałożyłem zdjęcie jego autorstwa, przedstawiające znajdujący się obok kamienicy plac Na Rozdrożu. Okrąg placu zwielokrotniłem kolejnymi nakładanymi na siebie odbitkami, także w formie koła – jedno zachodzi na drugie. To ciekawie ilustruje entropię.

Czytaj w

zyciuwarszawy.pl

Czy wykorzystane przez pana fotografie pokazują Warszawę?

Nie, nie wszystkie.

Jakie kryterium wyboru zdjęć zastosował pan wobec spuścizny po Tadeuszu Sumińskim?

Wybierałem te, które przedstawiają koło. Bo entropię najlepiej wyobrazić sobie jako połać czarnego i białego piasku. Kręcąc ręką, robimy wir i mieszamy je ze sobą. Jeśli zaczniemy kręcić odwrotnie, to już nie wrócimy do poprzedniego stanu, ale pogłębimy bałagan. Koło zaprasza do stworzenia wiru. Robię zdjęcia i dekonstruuję je, wprowadzając ruch wirowy.

Sufit tej garsoniery też pan zaanektuje na potrzeby „Zdjęcia, które rośnie"?

Myślę, że tak. Cała przestrzeń zostanie pokryta fotografiami.

Czy przed rozpoczęciem projektu interesował się pan twórczością Tadeusza Sumińskiego?

Nie, nie była mi szczególnie znana.

Czy uczył się pan fotografii w Szwajcarii?