Marek Sadowski i Marcin Kube o filmie Woody’ego Allena

Piękne krajobrazy, bogate wnętrza, stylowe kostiumy i eleganckie samochody z epoki w rytm bardzo wówczas modnych jazzowych kawałków to atrakcyjny entourage dla prowadzonej pewną reżyserską ręką intrygi. Allen jako doświadczony prestidigitator raz po raz oszukuje widza, który  wcale nie ma mu tego za złe.

Kontra: Marcin Kube

Miłośnicy nowojorskiego reżysera mówią, że nawet kiepski film Woody'ego Allena wart jest obejrzenia i prezentuje niezły poziom. Nieprawda, jego filmy są coraz słabsze i szkoda na nie czasu.

Od blisko dekady przy okazji każdej premiery reżysera „Manhattanu” słychać opinie: „On nie schodzi poniżej pewnego poziomu”, „Kiepski film Allena, to nadal dobry film”, „Co z tego, że się powtarza, skoro robi to w taki wspaniały sposób”. Litości! Ile jeszcze musi wyprodukować knotów, żeby stracił kredyt zaufania?

Kolejne filmy Allena wcale nie utrzymują dobrego poziomu, lecz konsekwentnie go obniżają. A kiedy już zdarzy się obraz choć trochę lepszy, np. „Blue Jasmine”, to od razu słychać peany jakby co najmniej ożył Fellini. ?A przecież nie są to filmy wybijające się ponad kilkadziesiąt podobnych komedyjek produkowanych każdego roku.

Najnowszy film Allena już w tytule zdradza kicz. Magia ?i księżyc, a zatem będzie romantycznie. Gdy realista Stanley (Colin Firth) pozna uroczą Sophie Baker (Emma Stone), to jego świat się zachwieje i zmieni się hierarchia wartości. Sophie ucieleśnia wszystko, z czym Stanley wcześniej walczył. Ale jak tu walczyć z magią, skoro jest realna?

Od samego początku można się domyślić, że ktoś tu kogoś nabierze. Ktoś się w kimś zakocha i ktoś kogoś zdemaskuje. A wszystko będzie perfekcyjnie wystylizowane, bo przecież wszyscy kochamy retro.

Historia nakreślona w „Magii...” jest prościutka i opiera się głównie na Colinie Firth. Oscarowy aktor wciela się w gruboskórnego iluzjonistę, uczulonego na wszelkie uczucia i zjawiska ponadmaterialne. Poczynając od wróżenia i lewitacji, a na religii i Bogu kończąc. Magia to dla niego techniczne sztuczki. Firth próbuje łączyć grubiańskość swojego bohatera z urokiem osobistym, jednak w przydługich monologach zagrywa się jak na egzaminie do szkoły aktorskiej. Świetny aktor szybko traci blask, a wypowiadane przez niego kwestie ciągną się niemiłosiernie.

Siłą dawnych dzieł Allena były jego osobowość, humor i błyskotliwe dialogi. Obecnie Allen zniknął jako aktor, jego dialogi pachną papierem, a humor wyparował. Poziom realizacyjny jego filmów nie przewyższa przeciętnej produkcji telewizyjnej, a jakichkolwiek elementów autorskich trudno się doszukać. Zgadzałoby się to z pogłoskami, że jego zaangażowanie w nowe obrazy jest znikome. Niedługo dojdzie do tego, że Woody Allen w ogóle nie będzie odpowiedzialny za produkcję swoich filmów, tylko da im nazwisko jak markę, a resztą zajmą się ludzie z działu promocji. „Polecam. Woody Allen”.

Początek długofalowego spadku formy twórcy można liczyć od premiery „Końca z Hollywood”, którego fabuła dzisiaj nabiera profetycznego wymiaru. Allen wcielił się w reżysera, który traci wzrok, ale mimo to dalej kręci filmy. Co ciekawe, udaje mu się to i prawie nikt nie zauważa jego ślepoty.

Podobny schemat działa od ponad dziesięciu lat z roczną częstotliwością. Po pierwsze, musi być gwiazda. Ale nie odnaleziona przez samego twórcę, lecz wypromowana przez innych. Wymieniać można długo: Scarlett Johansson, Penelope Cruz, Javier Bardem czy Marion Cotillard, a teraz Colin Firth. Po drugie, pieniądze przyjdą same od zamożnego miasta europejskiego lub regionu: Londynu, Paryża, Rzymu, a w przypadku najnowszej produkcji z Lazurowego Wybrzeża. Miejsce oczywiście służy jako powierzchowny rekwizyt, a jego genius loci nie przedostaje się na ekran (wyjątek stanowiło „O północy w Paryżu”). W „Magii...” pada zaledwie jedno zdanie po francusku, a Lazurowe Wybrzeże sprowadzono do pocztówki. W sam raz, żeby przyciągnąć nowobogackich Rosjan.

Na taką „usługę” należy wyłożyć około 10–15 milionów dolarów. Chętnych nie brakuje również w Polsce. Jednak 30 milionów złotych to kwota niebagatelna, zwłaszcza że najdroższy polski film od lat „Miasto 44” miał budżet 24 milionów złotych.

Dla uczciwości trzeba zauważyć, że „Magia...” nie staje ością w gardle, jak choćby „Zakochani w Rzymie” czy „Sen Kasandry”. Ale czy naprawdę warto się do czegoś zmuszać za własne pieniądze, skoro w każdym miesiącu jest co najmniej kilka lepszych propozycji w kinach?

Stanley z „Magii...” staje się nieoczekiwanie parodystyczną figurą samego Allena. To iluzjonista w chińskim przebraniu, sprzedający ludziom tandeciarskie widowisko. Mimo to jest z siebie zadowolony, bo wydaje mu się, że jest dobrym rzemieślnikiem. Okazuje się jednak, że nawet do tandeciarstwa trzeba mieć serce.