Wśród gmin wiejskich liderem okazały się Lipce Reymontowskie (woj. łódzkie). Gmina zdobyła dotację na budowę kanalizacji, a także na aktywizację swoich mieszkańców. Następne w naszym zestawieniu są Ślemień (woj. śląskie) oraz Krośnice (woj. dolnośląskie). Ostatnia z gmin zajęła pierwsze miejsce w zeszłorocznym rankingu.

Wśród gmin miejskich i miejsko-wiejskich prym wiedzie nadmorska Jastarnia (woj. pomorskie). Tutaj o sukcesie zdecydowała kompleksowa modernizacja portu rybackiego. Na drugim miejscu znalazł się Wieruszów (woj. łódzkie), a na trzecim Uniejów, który w 2008 r. zamykał pierwszą dziesiątkę.

Z kolei najlepszym miastem okazał się Bytom z województwa śląskiego. Ten region zdominował czołówkę naszego zestawienia. W pierwszej piątce oprócz Bytomia znalazły się Bielsko-Biała oraz Rybnik. Na drugim miejscu uplasowało się Opole.

Analizując wyniki rankingu, trzeba pamiętać, że choć pozycja gmin zależy przede wszystkim od ich własnej aktywności i determinacji w zdobywaniu unijnych grantów, spore znaczenie ma także praca władz ich województw – marszałków i ich urzędników.

Lwia część pieniędzy przeznaczonych dla samorządów leży w programach regionalnych. Każdy z urzędów marszałkowskich samodzielnie decyduje o uruchomieniu konkursów czy tempie podpisywania umów. Niektóre województwa ruszyły ze swoimi programami już na początku 2008 roku, inne czekały na wyjaśnienie wszystkich prawnych wątpliwości (podpisanie kontraktów wojewódzkich czy prawo środowiskowe). Te decyzje przekładają się na wyniki samorządów.

Oceniając wykorzystanie nowych funduszy unijnych, braliśmy pod uwagę przyznane w 2008 roku dotacje (potwierdzone podpisaną umową o dofinansowanie) z wszystkich programów, zarówno regionalnych, jak i krajowych. W tych ostatnich zaistniała podobna sytuacja jak na szczeblu regionalnym. Jako pierwszy ruszył „Kapitał ludzki” i to z niego samorządy pozyskiwały dofinansowanie. Żaden samorząd nie zdobył dotacji z programu „Infrastruktura i środowisko”. W programie „Innowacyjna gospodarka” z samorządem podpisano jedną umowę. Dotację zdobyła gmina Ropczyce.

W ostatnim dniu 2008 r. zakończyć się miały unijne programy z lat 2004 – 2006. Jednak kryzys gospodarczy, a przede wszystkim taniejący wobec unijnej waluty złoty, spowodował, że pierwszymi w historii środkami unijnymi zajmowaliśmy się do 30 czerwca tego roku. Mimo to, oceniając wykorzystanie pierwszego unijnego rozdania, zdecydowaliśmy, by brać pod uwagę nie pozyskane dotacje, ale rzeczywiście wykorzystane i rozliczone wsparcie. A to najlepiej obrazują dochody ze środków unijnych do gminnego budżetu. Do wykorzystania wsparcia z programów 2004 – 2006 oraz skuteczności w pozyskiwaniu dotacji z programów 2007 – 2013 przykładaliśmy prawie równą wagę.

[ramka]>Jak ocenialiśmy gminy najskuteczniej wykorzystujące fundusze UE

Ranking „Europejski samorząd” powstał na podstawie danych o dochodach budżetowych pochodzących z funduszy unijnych oraz wielkości przyznanego wsparcia unijnego.

? Wykorzystaliśmy dane z Ministerstwa Finansów, Ministerstwa Rozwoju Regionalnego oraz 16 urzędów marszałkowskich.

? W sumie samorządy mogły uzyskać 2000 punktów. Maksymalnie 1000 punktów przyznawaliśmy za wartość wykazanych w budżecie samorządu dochodów z funduszy unijnych w przeliczeniu na jednego mieszkańca w latach 2006, 2007, 2008. Największą wagę przywiązywaliśmy do danych za rok 2008 (waga 70). Wcześniejsze lata miały mniejsze znaczenie (waga odpowiednio 20 i 10).