Kupuj, zanim podrożeją

Najbliższe miesiące na rynku sztuki upłyną pod znakiem fotografii. W Muzeum Narodowym w Warszawie kilka dni temu otwarto monograficzną wystawę „Światłoczułe. Kolekcje fotografii”. W październiku rozpocznie się w Bielsku-Białej trzeci Foto Art Festival ([link=http://www.fotoartfestival.art.pl " target="_blank]www.fotoartfestival. art.pl[/link]) organizowany przez Inez i Andrzeja Baturo. Na imprezie zostaną zaprezentowane jak zwykle prace czołówki żyjących klasyków światowej fotografii. Niektóre z nich będzie można kupić średnio po 2 – 4 tys. euro. Przyjadą też ze świata autorzy prac.

Tego typu imprezy mają podstawowe znaczenie dla edukacji kolekcjonerów. Wpływają też na wzrost cen na rynku sztuki.

Mówi o tym nasz ekspert Wojciech Jędrzejewski, twórca jednej z największych prywatnych kolekcji, obejmującej m.in. arcydzieła klasyków, takich jak Henri Cartier-Bresson czy Richard Avedon. Kolekcję Jędrzejewskiego można poznać na stronie [link=http://www.mojefotografie.com " target="_blank]www.mojefotografie.com[/link].

Kolejnym bodźcem do wzrostu zainteresowania i zwyżki cen może być planowana wystawa fragmentów zbiorów trzech największych kolekcjonerów: Jędrzejewskiego, braci Dariusza i Krzysztofa Bieńkowskich z Łodzi oraz Cezarego Pieczyńskiego z Poznania.

Dotychczas żaden recenzent wystawy w Muzeum Narodowym nie zwrócił uwagi na jej aspekty czysto ekonomiczne. Mianowicie znakomita część odbitek została kupiona na aukcjach dopiero po 2000 r. Każdy mógł zdobyć te zdjęcia! Już osiem lat temu, kiedy pierwsze fotografie zaczęły się pojawić na oficjalnym rynku, alarmowaliśmy w „Moich Pieniądzach”, że jedynymi klientami są państwowe muzea i biblioteki. Kupowały one za bezcen dzieła klasyków, zwykle najwyżej po kilkaset złotych.

W tamtym czasie wzbogacał swoją kolekcję także Wojciech Jędrzejewski. Niektóre obiekty zdarzało mu się kupować za mniej niż 100 zł. Dziś porównywalne lub takie same dzieła sprzedawane są na aukcjach za co najmniej 2 tys. zł. Ale nadal ceny nie zawsze odzwierciedlają wartość artystyczną i unikatowość zdjęcia.

Na wystawie w Muzeum Narodowym warto również zwrócić uwagę na bogatą tradycję prywatnego kolekcjonowania fotografii w Polsce. Znajdujące się w zbiorach muzeum prywatne kolekcje powstawały już w XIX wieku i do lat 20. minionego stulecia. A więc wtedy, kiedy fotografia dopiero się rozwijała jako nowa forma wyrazu artystycznego.

[srodtytul]Okazyjne zakupy[/srodtytul]

W poszukiwaniu ciekawych zdjęć warto przeglądać ofertę antykwariatów bibliofilskich. Padają już rekordowe ceny. Na przykład w warszawskim Lamusie niedawno za 18 tys. zł (cena wywoławcza 2,4 tys. zł) kupiono fotografię przedstawiającą członków pierwszego polskiego rządu po 1918 r.

Ale trafiają się też okazje. Na przykład w stołecznym antykwariacie TOM za stuletnie fotografie gabinetowe na ozdobnych firmowych tekturkach zapłacimy 20 zł. Mniejsze formaty kosztują 10 – 15 zł.

Warto się zaopatrzyć w wydaną w 2005 r. monografię Zenona Harasyma „Stare fotografie. Poradnik kolekcjonera”. Dzięki niej łatwiej rozpoznamy technikę wykonania dostępnych na rynku zabytkowych zdjęć.

Są już dostępne podstawowe źródła wiedzy o historii fotografii oraz o młodym polskim rynku. Galeria Baturo luksusowo wydała fundamentalną na świecie pracę „Historia fotografii” Naomi Rosenblum. Warto mieć na półce „Katalog zbiorów fotografii” Muzeum Narodowego we Wrocławiu.

Obowiązkową lekturą jest pięć katalogów Aukcji Polskiej Fotografii Kolekcjonerskiej organizowanej przez portal rynku sztuki Artinfo.pl i Rempex. Pierwsza aukcja odbyła się wiosną 2007 r. Kolejne organizowano dwa razy w roku: wiosną i jesienią. Najbliższą zaplanowano na listopad.

Genezą tego projektu było stworzenie rynku fotografii, hierarchii cen. Zaletą tej inicjatywy jest miesięczna wystawa przedaukcyjna – w tym czasie można gruntownie przemyśleć planowane zakupy i porównać dotychczasowe wyniki aukcji.

[srodtytul]Badanie jakości odbitki[/srodtytul]

Na stronach internetowych „Rzeczpospolitej” można znaleźć wywiady z Jerzym Łapińskim (opublikowane w „Moich Pieniędzach” 16 lutego 2006 r. i 1 maja 2009 r.), rzeczoznawcą w dziedzinie fotografii. Łapiński od 40 lat w praktyce, to znaczy w ciemni, zajmuje się fotografią. Jest magistrem inżynierem poligrafem, zna technologię papieru, farb, drukowania. W „MP” sformułował przestrogi przydatne nabywcom fotografii, zwłaszcza kolekcjonerom.

Łapiński informuje, jak odróżnić słabą technicznie odbitkę od prawidłowo wywołanej, czyli trwałej. Są to podstawowe wiadomości, skoro fotografie osiągają nierzadko ceny 5 –10 tys. zł. – Na każdej aukcji widać zdjęcia, które nie powinny trafić do sprzedaży ze względu na niską jakość techniczną – mówi Jerzy Łapiński.