george soros idzie na emeryturę

Zanim we wtorek amerykańska agencja prasowa Bloomberg ujawniła, że spekulant wszech czasów George Soros zwraca pieniądze inwestorom i zamyka swój Quantum Fund dla klientów zewnętrznych, widać było po akcjach wielkich gwiazd giełdowych, że „coś" się dzieje. Taniały papiery od Apple'a po Coca-Colę.

Drożało jedynie złoto. Soros inwestycji w złoto pozbył się wiosną tego roku, kiedy płacono 1500 dol. za uncję. Uznał, że drożej już być nie może. Czyli postąpił tak, jak zawsze w swojej strategii. Rozgrzać popyt tak, jak jest to możliwe, i wycofać się, zanim zrobią to inni.

Początkowo wtorkowe zamieszanie na rynkach brano za reakcję na kłopoty Amerykanów z uzgodnieniem nowego limitu długu publicznego. Wczesnym popołudniem czasu warszawskiego okazało się, że chodzi o coś zupełnie innego.

George Soros, znany jako człowiek, który upokorzył Bank of England i dumne rządy krajów Azji Południowo-Wschodniej, nie będzie już zarządzał pieniędzmi zewnętrznych klientów i ograniczy się wyłącznie do biznesu rodzinnego. Informacja została ujawniona w liście do inwestorów podpisanym przez dwóch synów Sorosa, Jonathana i Roberta, wiceprezesów Quantum Fund.

„Mamy nadzieję, że jesteście zadowoleni ze zwrotu ze swoich inwestycji. I dziękujemy tym, którzy zaufali i powierzyli pieniądze Soros Fund Management LLC przez ostatnich 40 lat" – napisali. Sam George Soros od tego czasu nie odezwał się ani słowem, chociaż bardzo lubi występować publicznie.

Z Quantum odchodzi też Keith Anderson, który odpowiadał za inwestycje od roku 2008. Oficjalnie z powodu zamknięcia interesu. Nieoficjalnie – bo jego strategia okazała się błędna.

Rodzinne miliardy dolarów

Nie jest to pierwszy zwrot kapitału inwestorom przez fundusz Sorosa. Po raz pierwszy zrobił to 11 lat temu. Teraz pozbywa się wszystkich inwestorów zewnętrznych, bo pieniądze mają zostać w rodzinie. A zostało mu w tym biznesie dobrze ponad 25 mld dol.

Napisano o nim dziesiątki książek, on sam napisał kilkanaście. Żadna do końca nie wyjaśnia, jak naprawdę zarabia pieniądze, chociaż wynika z nich, że jego strategia jest bardzo podobna do tego, co robi pirat drogowy, który powoduje wypadek i ucieka.

Pomysł zamknięcia wartego dzisiaj 25,5 mld dol. Quantum Fund i ograniczenia jego roli wyłącznie do rodzinnych interesów wymusił zmieniający się rynek i zapowiedź zmian ograniczających działania spekulacyjne.

Gdyby Quantum nadal zarządzał zewnętrznymi pieniędzmi, na mocy ustawy Dodda-Franka musiałby zarejestrować się w Komisji Nadzoru Giełdowego (SEC) najpóźniej w marcu 2012 r. Nowy przepis, któremu nie podlegają firmy rodzinne, stanowi, że jeśli fundusz wysokiego ryzyka zarządza kwotą większą niż 150 mln dol., musi ujawnić pełną informację dotyczącą właścicieli, pracowników, klientów, aktywów, potencjalnych konfliktów interesów i ich działalności poza funduszem. Dodatkowo wszystkie fundusze wysokiego ryzyka będą teraz podlegały inspekcji ze strony SEC. To konsekwencja ostatniego kryzysu finansowego, kiedy nieznane było ryzyko, jakie podejmują inwestorzy.

Takie firmy mają twórcy Microsoftu Bill Gates i Paul Allen, telewizyjna gwiazda Oprah Winfrey, także inwestor Carl Icahn, który wycofał się z aktywnego zarządzania pieniędzmi innych, ale ostatnio ostro namieszał przy kupnie Cloroxa (jest zdeterminowany, by za ponad 13 mld dol. przejąć większościowy pakiet akcji tego amerykańskiego producenta artykułów chemicznych i spożywczych). W samych Stanach Zjednoczonych – według analityków Wharton School University of Pennsylvania – jest ponad tysiąc takich firm. A ponieważ zarządzanie nimi jest kosztowne, ich majątek zawsze przekracza 100 mln dol. Typowa firma wg opracowania Whartona obsługuje średnio ok. 40 członków rodziny. Podobnie będzie w przypadku rodziny Sorosów.

George Soros urodził się 81 lat temu w Budapeszcie. Nazywał się wtedy Dzjchdze Shorash.

W 1944 r., kiedy Niemcy weszli do stolicy Węgier, jego ojciec Tivadar, który był pisarzem publikującym w języku esperanto, zdobył dla wszystkich dokumenty, na których nazwiska nie wskazywały na żydowskie pochodzenie rodziny. Korzystając z okazji, zmienił nazwisko rodziny początkowo na Schwartz, a potem na Soros, które w esperanto oznacza „będzie się wznosił".

„Nie tylko nam udało się dzięki temu przeżyć, ale pomogliśmy także innym. Te tragiczne przeżycia pozostawiły na mnie trwałe ślady. Nieszczęście, które mogło okazać się totalne, zmieniło się we wspaniałą przygodę" – pisał potem George Soros w swojej autoryzowanej biografii.

W roku 1947 udało mu się przedostać do Londynu, gdzie dzięki wsparciu wuja, ortodoksyjnego Żyda, skończył London School of Economics (LSE). Na studiach dorabiał, pracując jako bagażowy, malarz pokojowy, domokrążca i kelner. A że był wyjątkowo zdolnym studentem, otrzymywał także stypendium – 40 funtów miesięcznie.

W 1956 r. z 5 tys. dolarów w kieszeni przeniósł się do Nowego Jorku, gdzie zaczął pracę jako makler giełdowy w FM Mayer, potem jako analityk w Wertheim & Co. Nie planował jeszcze wtedy pozostania w Stanach Zjednoczonych.

Prawdziwe pieniądze zaczął zarabiać w 1963 r. w firmie inwestycyjnej Arnhold S. Bleichroder, gdzie doszedł do stanowiska wiceprezesa. Tam namówił szefów, że dobrze byłoby założyć fundusz inwestycyjny w którymś z rajów podatkowych, którym on sam by zarządzał.

Sam Soros mówi o sobie, że naprawdę nigdy nie chciał zostać finansistą, ale pieniądze były mu potrzebne do finansowania innych pasji. W tym chyba najważniejszej – wsparcia Europy Środkowej i Wschodniej w pozbyciu się władzy komunistycznej. Tę pasję przejął od swojego mentora z LSE Karla Poppera.

Ale w 1973 r. władze amerykańskie zaostrzyły przepisy regulujące rynki finansowe i Soros nie mógł już działać tak, jak sobie wymyślił. Założył więc prywatny fundusz inwestycyjny. Tak powstał Quantum Fund – wprawdzie nie największy, ale najbardziej znany fundusz spekulacyjny na świecie. Jak powiedział potem w jednym z wywiadów, zamierzał oszczędzić pół miliona dolarów i wrócić do Londynu na studia filozoficzne.

W działalności Quantum wspierał go Soros Fund Management, założony trzy lata wcześniej wspólnie z Jimem Rogersem. Ich partnerami byli Stanley Druckenmiller i Victor Niederhoffer. Mieli wtedy łącznie 12 mln dol. pozyskanych od prywatnych inwestorów. W 2000 r. doszło do reorganizacji, powstała Quantum Group of Funds i wydzielony został z niej Quantum Endowment Fund. Dzisiaj Soros Fund Management, którego prezesem jest George Soros, a wiceprezesami dwaj jego synowie, Jonathan i Robert, jest głównym doradcą Quantum.

W 2003 r. Soros powołał jeszcze Institute for New Economic Thinking, który zatrudniając najlepszych ekonomistów na rynku, ma za zadanie prowadzenie analiz, które ostatecznie miałyby zostać wykorzystane do przebudowy światowego systemu finansowego. Wartość aktywów tej instytucji szacowana była do 25 lipca na 25,5 mld dol.

Azjatycka zagrywka

W 1997 r. wiadomo było, że kurs tajlandzkiego bahta jest nie do utrzymania. Narastała bańka na rynku nieruchomości nazywana „różowym słoniem". Spadał eksport napędzający dotychczas gospodarkę tego kraju. A kurs bahta trwał od kilku dziesiątków lat na poziomie 25 za dolara.

Zaczynała cierpieć turystyka, kolejne ważne źródło przychodów budżetu. Podobna sytuacja była w Malezji, Indonezji, Korei Południowej, nawet w bogatym Singapurze. Wtedy George Soros wprowadził na tajski rynek 750 mln dol., bo wiedział, że rząd zrobi wszystko, co tylko jest możliwe, żeby uratować walutę. Nie pomylił się.

Tajowie nie zdołali uratować wyśrubowanego kursu, a baht spadł błyskawicznie do poziomu 37, a potem nawet 57 za dolara. Soros został przez władze w Bangkoku uznany za persona non grata.

– Nie byłbym w stanie spekulować bahtem, gdyby system finansowy Tajlandii nie był w tak fatalnym stanie – tłumaczył swoje działanie.

Tajlandia została zmuszona do skorzystania z wartego 17,2 mld dol. pakietu pomocowego i radykalnego przebudowania gospodarki. Tak radykalnego, że kiedy do Bangkoku przyjechał ówczesny dyrektor generalny Międzynarodowego Funduszu Walutowego Michel Camdessus, podczas jednej z konferencji dostał w twarz tortem. – To ryzyko związane z moim stanowiskiem – powiedział wówczas.

Tak naprawdę wrogiem numer jeden Bank of Thailand powinien być Julian Robertson, właściciel Tiger Fund, który wydał wtedy na rynku tajlandzkim 3 mld dol. i zarobił dwa razy tyle co Soros.

Zdaniem Mahathira bin Mohamada, byłego premiera Malezji, Soros swoimi spekulacjami na walutach regionu przyczynił się do wybuchu kryzysu w regionie. I nazwał go publicznie durniem. Soros odpowiedział wówczas, że Mahathir używa go jako kozła ofiarnego, aby przykryć swoje własne błędy w polityce gospodarczej.

W tym samym czasie, kiedy postanowił pobawić się tajską walutą na poważnie, inwestował w Rosji. Za miliard dolarów wykupił akcje telekomunikacyjnego Swiazinestu, a potem dokupił akcje innych spółek i rządowe papiery.

I tutaj zachował się zupełnie inaczej niż w Tajlandii, bo nie wycofał się ze swoich pozycji nawet wówczas, gdy w artykule dla „Financial Timesa" radził rosyjskim władzom dewaluację rubla o 15 – 25 proc. Rosjanie jednak zachowali się inaczej niż Tajowie i szybko posłuchali rady Sorosa.

Zdaniem osób mu bliskich Soros wierzył, że za jego przykładem pójdą inni inwestorzy, a pieniądze z Zachodu będą w stanie dokonać głębokich przemian i w rosyjskim społeczeństwie,  i we władzach. Stało się inaczej, a jego fundacje tak w Rosji, jak i na Ukrainie wielokrotnie miały kłopoty z ingerencją władz.

Soros przez wiele lat nie próbował doprowadzić do tego, aby w jakikolwiek sposób wpłynąć na sytuację polityczną w USA. Do czasu wojny w Iraku. Wtedy stał się jednym z najbardziej zagorzałych krytyków George'a Busha i jego roli w rozpętaniu na świecie terroryzmu. Zaczął wspierać demokratów, a potem przyznał, że jest gotów poświęcić wszystko, co posiada, żeby tylko odsunąć Busha i republikanów od władzy. I miał w tym swój udział, wspierając Baracka Obamę.