Białe kruki na aukcjach bibliofilskich

Pierwszą w tym roku aukcję, 16 lutego, przeprowadzi krakowski antykwariat Rara Avis (www.raraavis.krakow.pl). Atrakcją dla kolekcjonerów będzie niewątpliwie oryginalne świadectwo maturalne poety Krzysztofa Kamila Baczyńskiego. Dokument został wydany 16 czerwca 1937 r. przez Gimnazjum Ogólnokształcące im. Stefana Batorego w Warszawie (tzw. mała matura). W katalogu świadectwo zostało wycenione na 800 zł.

Droższą atrakcją (6 tys. zł) jest ilustrowany rękopis autorski niepublikowanego młodzieńczego utworu dramatycznego Wisławy Szymborskiej z 1944 r. Na ośmiu stronach odręcznie ilustrowanych przez autorkę przedstawiono scenkę nocnej rozmowy w królewskiej alkowie między Władysławem Jagiełłą i Jadwigą. Rozmowa dotyczy braku małżeńskiej satysfakcji. Jadwiga wspomina z  żalem Wilhelma Habsburga, z którym zawarła dziecięce śluby.

Jeszcze drożej  (8 tys. zł) wyceniono list Stanisława Wyspiańskiego z grudnia 1904 r. do jednej z księgarń Gebethnera. Poeta prosi o przesłanie tomu francuskiej książki, potrzebnej mu przy pracy nad „Powrotem Odysa".  List ten cytowany był w 9 tomie „Dzieł zebranych" Wyspiańskiego.

Dla wielbicieli Schulza

Wystawienie na sprzedaż nieznanego rękopisu Szymborskiej zbiegło się w czasie z otwarciem przez krakowskie Muzeum Narodowe stałej ekspozycji „Szuflada Szymborskiej" (www.muzeum.krakow.pl). Przedstawia ona fragment kolekcji noblistki, m.in. zabytkowe pocztówki, książki, bibeloty, np. zapalniczkę w kształcie łodzi podwodnej.  Jest dyplom i medal Nagrody Nobla oraz inne odznaczenia i osobiste pamiątki. Wielki kolekcjoner Jerzy Dunin-Borkowski z Krośniewic nazywał tego typu przedmioty świeckimi relikwiami. Ekspozycja w Kamienicy Szołayskich ma niezwykłą scenografię.

Eksperymentem rynkowym można nazwać wystawienie pierwszej edycji „Ferdydurke" Gombrowicza z 1938 r. (1,2 tys. zł). Nie chodzi o tytuł, lecz o autora zachowanej obwoluty. Zaprojektował ją Bruno Schulz. Przypomnę, że na ostatniej ubiegłorocznej aukcji w Rara Avis sensacyjnie drogo, bo za 85 tys. zł (cena wywoławcza 3 tys. zł), został sprzedany pierwodruk „Sanatorium pod klepsydrą" z bardzo rzadko pojawiającą się na rynku obwolutą projektu Schulza. Na sali komentowano, że o tytuł walczyli przez telefon zachodni kolekcjonerzy Schulza. Może właściciel „Ferdydurke" liczy na ich zainteresowanie?

Warto też zwrócić uwagę na zestaw ok. 200 archiwalnych fotografii. Dotyczą one głównie legionów i wojska polskiego w okresie międzywojennym. Wyróżnia się zdjęcie „Panienki w okienku" autorstwa Narcyza Witczak-Witaczyńskiego (600 zł).  Przedstawia sielankową scenę: panie w ludowych strojach siedzą w oknie i witają szwoleżera, który prowadzi osiodłanego konia. Zdjęcie prezentowane było (pieczęć na odwrocie) na I Wystawie Fotografiki Wojskowej, zorganizowanej przez dwutygodnik „Podchorąży" w maju 1937 r. Tego rodzaju sielankowe sceny powielane były przez malarzy, zwłaszcza Wojciecha i Jerzego Kossaków.

Warto przy okazji odnotować, że kilka dni temu antykwariat Rara Avis po 20 latach starań przeniósł się z piętra do lokalu na parterze z oknem wystawowym.

Niskie ceny ekslibrisów

W katalogu aukcji Rara Avis pojawiły się też dawno nie widziane na rynku zabytkowe ekslibrisy. Na 240 zł wyceniono zbiór 18 ekslibrisów bibliotek wileńskich (do 1939 r.). Są  ekslibrisy np. kardynała Aleksandra Kakowskiego i prezydenta  Bolesława Bieruta (po 40 zł). Rarytasem jest zestaw pięciu ekslibrisów Edwarda Chwalewika (1873-1956), który dokumentował dzieje polskiego kolekcjonerstwa, wydał m.in. „Zbiory polskie". Ekslibrisy Chwalewika kosztują w sumie 100 zł.

Czy oznacza to, że jest popyt na ekslibrisy? Nie. Janusz Pawlak z Rara Avis informuje, że zainteresowanie budzą jedynie prace sygnowane przez wielkich artystów, takich jak Bruno Schulz czy Witkacy. Osiągają one wysokie ceny, powyżej kilku tysięcy za sztukę.  Na zainteresowanie liczyć mogą także ekslibrisy tematyczne. Na przykład w kwietniu krakowski antykwariat Wójtowiczów wystawi na aukcji kilka zagranicznych ekslibrisów o tematyce masońskiej z przełomu XIX i XX wieku (200 zł).

Wiesław Dreas z Bydgoskiego Antykwariatu Naukowego potwierdza, że kolekcjonowanie ekslibrisów jest dziś bardziej niż elitarne. W związku z tym ceny są wyjątkowo niskie. To okazja, żeby zapoczątkować ciekawy zbiór.

Warto pamiętać, że w tym roku w czerwcu odbędzie się w Malborku kolejne Biennale Ekslibrisu Współczesnego. Jest to okazja do spotkania zagranicznych kolekcjonerów oraz artystów. Na przełomie lutego i marca międzynarodowe jury zakwalifikuje autorów nadesłanych prac do udziału w wystawie. Archiwalne katalogi to źródło wiedzy dla kolekcjonerów oraz osób, które chcą zamówić ekslibris do swoich księgozbiorów.