Polskie firmy powinny sięgac poza Europę

Łączna wartość aktywów polskich firm za granicą, sięgająca 63 mld euro pokazuje, że te inwestycje są udane, a niejednokrotnie bardziej rentowne niż w kraju. Ale jeśli w latach boomu gospodarczego 2006-2007 inwestowaliśmy za granicą 11 mld euro, a potem w czasie kryzysu niewiele mniej, to w ub. roku nastąpił już duży spadek. - Czemu tak się dzieje? - pyta Bogusław Chrabota, redaktor naczelny „Rz".

Według Jerzego Buzka, posła do Parlamentu Europejskiego i byłego premiera, trzeba brać pod uwagę trendy rozwoju eksportu i gospodarki na przestrzeni kilku lat. - Gospodarka europejska jeszcze nie wystartowała. Prognozy na przyszły rok są gorsze niż zakładaliśmy. To powód wyhamowania – twierdzi Buzek,  Jego zdaniem, Polska jest tak wtopiona w unijną gospodarkę, że musimy obserwować co się dzieje także z jej punktu widzenia. A tam jest ok. 150 wąskich gardeł, które dopiero teraz są odblokowywane. - To sprawa uznania świadectw, certyfikatów, sprawa patentów, wspólnego rynku energii. Ale mimo kłopotów wspólny rynek i tak okazuje się dla nas gigantycznym sukcesem – twierdzi były premier.

Panuje przekonanie, że polskie firmy powinny sięgać dalej, poza Europę. - Konkurowanie na rynku unijnym jest trudne. Powinniśmy zdobywać przyczółki inwestycyjne w innych częściach świata – mówił Bogusław Chrabota. Tymczasem według badań Harvard Business Review, tylko 40 proc. polskich firm jest zaangażowanych w działalności międzynarodową. Z czego większość prowadzi działalność eksportową na rynki europejskie.

– Wśród przedsiębiorców widoczna jest niechęć do ryzyka, gdy tymczasem w gospodarce światowej 70 proc. firm osiągnęło sukces skupiając się na koncentrowaniu działalności zagranicznej na rynkach wschodzących. Firmom polskim brakuje globalnego podejścia – twierdzi Paweł Jarczewski, prezes Grupy Azoty. Jego zdaniem okazje można znaleźć tam, gdzie jest ryzyko, czyli na rynkach rozwijających się.

Nasze możliwości na dalszych rynkach zwiększa jednak trening na terenie UE. Zwłaszcza, że Polska ma najlepsze wyniki jeśli chodzi o wzrost marki – nasze notowania podskoczyły w ubiegłym roku o 75 proc. Nikomu w UE to się nie udało. - Mamy świetne notowania na Wschodzie, wysoką jakość kapitału ludzkiego, a dodatkowymi atutami są nasze doświadczenia z transformacji – zaznacza Jerzy Buzek.

Ale polskie firmy nie zawsze kierują się tam, gdzie mogą odnieść najwięcej korzyści. Po analizie kierunków polskiego eksportu okazało się, że 80 proc. idzie do krajów, które reprezentują tylko 20 proc. globalnego wzrostu gospodarczego. – To znaczy, że lokujemy nasze zasoby niekoniecznie tam, gdzie byłoby to najbardziej pożądane – zauważa Ilona Antoniszyn-Klik, wiceminister gospodarki. O tym, że polskie spółki nie wychodzą na dalekie rynki w tempie jakiego byśmy oczekiwali, przekonana jest także Katarzyna Kasperczyk, wiceminister spraw zagranicznych. - Owszem, rośnie eksport, który jest przesłanką do rozwijania sieci handlowych, a w następnej kolejności do inwestowania. Jednak w polskiej gospodarce przeważają małe przedsiębiorstwa i mikrofirmy. A dla nich wychodzenie na rynki o podwyższonym ryzyku handlowym i politycznym jest dużym wyzwaniem – zaznacza.

Według Krzysztofa Jałosińskiego, wiceprezesa Grupy Azoty, żeby przetrwać w bardzo konkurencyjnej Europie, trzeba szukać szans w innych miejscach, np. w Afryce. Azotom udało się w Senegalu. Firma stara się tam rozwijać nie tylko dzięki wydobyciu surowców,  chce także później je tam przetwarzać. A następnie rozwijać sprzedaż, budować rynek. - To działania kompleksowe. Senegal jest przyczółkiem, z którego będzie można prowadzić ekspansje na inne afrykańskie rynki – tłumaczy Jałosiński.

Warto także szukać rynków niszowych. Przykładem może być Togo, o którym niewielu wie, gdzie znajduje się na mapie. A ma duże zasoby fosforytów. - W ekspansji surowcowej powinniśmy zmienić pole widzenia. Czasami mam wrażenie, że myślimy o zabezpieczaniu surowców energetycznych w kategoriach tradycyjnych: ropa, gaz, węgiel. A na świecie trwa wyścig o coś innego: pierwiastki ziem rzadkich, rzadkie metale itd. – podkreśla Kasperczyk. Bez zabezpieczenia dostępu do tych surowców nasz przemysł nigdy nie stanie się innowacyjny. - Jeśli mamy ambicje odgrywać ważna rolę w rozwoju szeroko pojętej polityki energetyczno-klimatycznej w UE i wspierać nasz przemysł, takie podejście jest priorytetowe – dodaje.

Według Bogusława Chraboty, przy wchodzeniu na nowe rynki, które są obiecujące ale mogą być tez ryzykowne, trzeba brać także pod uwagę stabilność polityczną. Senegal ma być jednak przysłowiowym strzałem w dziesiątkę. - To najtrwalsza demokracja na kontynencie afrykańskim, poparta przekonaniem mieszkańców, że właśnie taki ustrój ma sens. A to nie zawsze w Afryce się zdarza – przypomniał  Jerzy Buzek.

Co można zrobić dla polskich firm, zwłaszcza małych i średnich, by im pomóc za granica? Okazuje się, że potrzebne jest wsparcie polityczne. Na rynki wielu krajów nie ma możliwości wejścia bez pomocy przedstawicieli rządu. - Takie wsparcie może przykładowo polegać na rozmowach międzyrządowych, w wyniku których polskie spółki są pozytywne opiniowane, dostają korzystne referencje. To nie oznacza, że oczekujemy, by ktoś nas prowadził za rękę – twierdzi Jałosiński.