Większość pomnaża kapitał nieefektywnie

W ciągu ostatnich trzech lat zaledwie 16 proc. funduszy akcji osiągnęło wyniki lepsze od benchmarku, czyli wzorca pokazującego w uproszczeniu, jakie możliwości stwarzał w danym okresie rynek. Tak niski odsetek funduszy to w dużym stopniu efekt tego, że fundusze akcji pobierają wysokie opłaty (sięgające 5 proc.), a przy wyliczaniu benchmarku żadne prowizje nie są uwzględniane. Gdybyśmy obciążyli benchmark opłatami, wtedy odsetek funduszy akcji, które są od niego lepsze, wzrósłby do około 35 proc. Nadal nie jest to jednak wynik imponujący.

Największy kłopot z benchmarkiem zarządzający funduszami mieli w krótkim terminie, co związane było z korektą na warszawskiej giełdzie na początku tego roku.

Wśród funduszy akcji małych i średnich spółek najlepiej w porównaniu z benchmarkiem wypadły te zarządzane przez PKO TFI. Dwa fundusze tego towarzystwa znalazły się w pierwszej trójce zestawienia. PKO Akcji Małych i Średnich Spółek Plus wypracował najlepszy wynik w najdłuższym oraz w najkrótszym okresie branym pod uwagę. Na wyróżnienie zasługuje też Ipopema m-Indeks.

Z kolei wśród funduszy akcji uniwersalnych wyraźnie wygrał Investor Akcji, wyprzedzając PKO Akcji Plus i UniAkcje Wzrostu.

Jaki indeks ?jest wzorcem

Wyniki do benchmarku porównujemy nie tylko my, oceniając fundusze. Robią to także zarządzający. W materiałach informacyjnych dotyczących funduszu zawsze jest podane, jaki benchmark jest punktem odniesienia. Dla większości funduszy akcji jest to indeks WIG. Ale jest też sporo takich, dla których wzorcem jest WIG20.

Pokonanie benchmarku w postaci WIG20 nie jest dla zarządzającego problemem, ponieważ indeks ten nie uwzględnia wypłacanych dywidend. Zatem dla mniej zorientowanych klientów informacja, że fundusz jest zdecydowanie lepszy od wzorca, choć prawdziwa, może być myląca. Obraz rynku zdecydowanie lepiej oddaje WIG, ale pokonanie go jest zadaniem o wiele trudniejszym.

Na rynku obligacji wciąż dobrze

Już w ubiegłym roku zarządzający wieszczyli koniec hossy na rynku obligacji skarbowych. Załamanie na rynku papierów dłużnych, jakie obserwowaliśmy na początku roku, okazało się jedynie korektą. Tendencja wzrostowa jest kontynuowana do dziś.

Krajowym obligacjom sprzyja oczekiwanie na obniżki stóp procentowych. Inwestorzy spodziewają się, że po wakacjach Rada Polityki Pieniężnej zdecyduje się na cięcie stóp przynajmniej o 0,25 pkt proc.

Skoro zarządzający pomylili się w swoich ocenach, nie ma się co dziwić, że ich skuteczność w rywalizacji z benchmarkiem spadła. Widać to szczególnie w najkrótszych okresach: trzy i sześć miesięcy. Jeszcze na początku tego roku około 36 proc. funduszy obligacji radziło sobie z benchmarkiem, a gdybyśmy uwzględnili opłaty, odsetek ten wzrósłby do ponad 70 proc. Obecnie wskaźniki spadły odpowiednio do niespełna 20 i 50 proc.

W ciągu ostatnich trzech lat najlepsze wyniki względem benchmarku uzyskały: UniObligacje Aktywny, PZU Papierów Dłużnych Polonez oraz przeznaczony głównie dla firm ING Obligacji 2. Fundusze te już od dawna pojawiają się w czołówce tego rodzaju zestawień. Tuż za nimi plasują się: Opera Avista.pl i Novo Papierów Dłużnych (najlepiej radziły sobie z benchmarkiem przed rokiem), potwierdzając tym samym swoją mocną pozycję.

Najwięcej funduszy pokonujących benchmark tradycyjnie znajduje się w grupie funduszy pieniężnych. W ciągu ostatnich trzech lat przeciętnie ponad 60 proc. z nich uzyskiwało wyniki lepsze od wzorca. Najlepiej pod tym względem wypadły: Superfund Płynnościowy, KBC Portfel Pieniężny i UniKorona Pieniężny.

Stabilne mają ?się lepiej

Całkiem nieźle radzą sobie fundusze stabilnego wzrostu i klienci to doceniają, wpłacając do nich pieniądze; napływ nowych środków był widoczny zwłaszcza na początku roku. Przeciętnie co piąty fundusz z tej grupy zarobił więcej niż wyniósł benchmark, a uwzględniając opłaty – prawie połowa. Wyraźnymi liderami są: Investor Zabezpieczenia Emerytalnego i Noble Fund Stabilnego Wzrostu Plus. Bardzo stabilne wyniki względem benchmarku ma też PKO Stabilnego Wzrostu.

Najsłabiej na tle wszystkich grup prezentują się fundusze zrównoważone. Niespełna 10 proc. z nich pokonuje benchmark, a gdy uwzględnimy opłaty – będzie to ok. 30 proc. W okresie ostatnich trzech lat największą skutecznością wykazały się: Investor Zrównoważony, PKO Zrównoważony Plus i ING Zrównoważony.

To nie jest łatwa sztuka

Ocenie poddaliśmy fundusze należące do najbardziej popularnych grup. Analizowaliśmy wyniki z ostatnich trzech lat, przy czym braliśmy pod uwagę kilka okresów (3, 6, 12, 24 i 36 miesięcy).

Po raz kolejny okazało się, że rywalizacja z benchmarkiem nie jest łatwą sztuką. W sumie niespełna jedna czwarta funduszy z pięciu podstawowych grup uzyskała wynik lepszy od wzorca wolnego od opłat, natomiast gdy hipotetyczne średnie opłaty zostały doliczone do benchmarku, odsetek funduszy wzrósł do około 47 proc.

Jak liczyliśmy punkty

Fundusze oceniliśmy ?na podstawie ich wyników osiągniętych w okresach: ?3, 6, 12, 24 i 36 miesięcy, przy czym wyniki te porównaliśmy z benchmarkami, czyli ustalonymi przez nas wzorcami.

Wzorce do porównań

Aby sprawdzić, czy fundusze wykorzystały istniejące na rynku możliwości, dla każdej grupy stworzyliśmy odrębny benchmark (wzorzec), ?w przybliżeniu odzwierciedlający charakterystyczny ?dla danej grupy sposób inwestowania.

Oto struktura stworzonych ?przez nas benchmarków:

fundusze akcyjne:

wzorzec składa się w 80 proc. ?z indeksu WIG i w 20 proc. ze średniej stopy zwrotu z obligacji skarbowych;

fundusze akcji małych ?i średnich spółek:

80 proc. benchmarku stanowi indeks mWIG40, a 20 proc. ?– średnia stopa zwrotu ?z obligacji skarbowych;

fundusze zrównoważone:

50 proc. to indeks WIG, a drugie 50 proc. – średnia stopa zwrotu z obligacji skarbowych;

fundusze stabilnego wzrostu:

35 proc. indeks WIG, 40 proc. średnia stopa zwrotu z obligacji skarbowych, 25 proc. średnia stopa zwrotu z bonów skarbowych;

fundusze papierów dłużnych: