Patrząc na liczbę projektów składanych przez uczelnie w ostatnich latach do Narodowego Centrum Badań i Rozwoju (NCBR) czy Narodowego Centrum Nauki (NCN), można stwierdzić, że aktywność badawcza uczelni jest na wysokim poziomie, a wsparcie prac badawczych kierowane przez państwo do uczelni jest spore. Tylko do NCBR w latach 2015–2021 uczelnie złożyły – jako liderzy lub konsorcjanci – ponad 7 tys. Wniosków, starając się o dofinansowanie prac badawczo-rozwojowych.
– Wskaźnik sukcesu – wnioski złożone a podpisane umowy – to jednak tylko 18 proc. W latach 2019–2021 Centrum przyznało środki na realizację ponad 330 przedsięwzięć, których łączna wartość to blisko 1,7 mld zł. Najbardziej aktywnymi uczelniami są: Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Politechnika Warszawska i Politechnika Wrocławska – mówi Anna Marciniak, ekspert NCBR, kierownik sekcji operacyjnej, sekcja konkursów EFS Biuro Strategii i Rozwoju.
Jednak finalnie to nie liczba złożonych wniosków czy zrealizowanych projektów jest decydująca, lecz wykorzystanie ich efektów w praktyce gospodarczej.
– W tym obszarze w dalszym ciągu jest wiele do zrobienia. Jednym z kluczowych czynników warunkujących skuteczną i efektywną komercjalizację wypracowanych rozwiązań jest współpraca nauki z biznesem. Poza instytucjami publicznymi, takimi jak NCBR, NCN, FNP lub PARP, w ramach których tworzone są fundusze kapitałowe czy programy akceleracyjne, podmiotami wspierającymi poszukiwanie i wdrażanie innowacji są parki naukowo-technologiczne – zwłaszcza w Lublinie, Gliwicach czy Gdańsku – centra transferu technologii działające aktywnie przy uczelniach oraz podmioty prywatne – aniołowie biznesu czy różnego typu fundacje. Niemniej jednak efekty prowadzonych działań są jak dotąd ograniczone – dodaje Anna Marciniak.
Aktywność naukowców z dużych ośrodków
Narodowe Centrum Nauki w ostatnich sześciu latach na wspieranie rozwoju naukowego badaczek i badaczy jeszcze przed doktoratem lub do siedmiu lat po uzyskaniu stopnia doktora przeznaczyło ponad 3,75 mld zł, co stanowi 46 proc. ogólnej kwoty przyznanej w tym czasie przez Centrum. W 2021 roku w konkursach krajowych i międzynarodowych młodzi naukowcy otrzymali na badania, stypendia i staże podoktorskie niemal 827 mln zł. Centrum wsparło 845 projektów złożonych przez młodych uczonych w konkursach oraz 629 wniosków w programach, w których biorą udział naukowcy na różnych etapach kariery. Na staże podoktorskie i stypendia doktoranckie NCN przeznaczyło odpowiednio 117 i 131 mln zł.
