Jeszcze przed pandemią wskaźniki zdrowia Polaków w porównaniu z mieszkańcami większości krajów Unii Europejskiej były zdecydowanie gorsze – pokazuje raport Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego Państwowego Zakładu Higieny i Ministerstwa Zdrowia „Sytuacja zdrowotna Polski i jej uwarunkowania". To m.in. nadumieralność mężczyzn, zgony z powodu chorób układu krążenia i nowotworów oraz raka piersi u kobiet.
– Wraz z pandemią pojawiły się inne, niekorzystne dla zdrowia zjawiska. To izolacja społeczna, utrudniony kontakt z bliskimi, praca w domu, zamknięte obiekty sportowe, niepewność jutra. Dostęp do opieki medycznej był i jest ograniczony, bo skupiono się na walce z koronawirusem –mówi dr nauk o zdrowiu Monika Tomaszewska, dyrektor Departamentu Pielęgniarstwa i Położnictwa Grupa LUX MED.
Jak dodaje, w 2020 r. wystawiono o 20 tys. kart DiLO mniej niż w 2019 r., choć z roku na rok liczba chorych się zwiększa. Najtrudniejszy był okres kwiecień–maj 2020 r., gdy wskaźniki obniżyły się o jedną trzecią w stosunku do roku poprzedniego. W rezultacie trafiają do systemu osoby z procesem nowotworowym bardziej zaawansowanym niż w roku ubiegłym. A według ekspertów każde trzymiesięczne opóźnienie w diagnostyce i rozpoczęciu terapii przekłada się na spadek pięcioletniej przeżywalności o ok. 10 proc., a sześciomiesięczne – o 30 proc.
– Dzisiaj już też wiemy o istnieniu zespołów postcovidowych, m.in. uszkodzeniu tkanki płucnej, niewydolności oddechowej, trwałych uszkodzeniach mięśnia sercowego, niewydolności serca, ale też o schorzeniach neurologicznych (w tym udarów) czy objawach, takich jak drgawki, zaburzenia snu i koncentracji - podkreśla dr Tomaszewska.
Epidemia to również wzrost liczby odczuwanych problemów natury psychicznej. Wynikają one m.in. z konieczności dostosowania się do nowych warunków codziennego funkcjonowania, ograniczonych kontaktów, braku poczucia bezpieczeństwa, lęku przed chorobą, utratą zatrudnienia oraz zachwiania stabilności finansowej rodziny.
Dlatego ważne jest, by jak najszybciej wrócić do przerwanego diagnozowania czy leczenia, wykonywania badań profilaktycznych, np. cytologii, mammografii czy kolonoskopii, zaplanowanych zabiegów czy przerwanego leczenia.
Amerykańska agencja rządowa Centers for Disease Control and Prevention (CDC) intensywnie propaguje Care for Yourself – One Small Way Each Day (Drobne codzienne sposoby dbania o siebie), czyli codzienna troska o swoje zdrowie. To prawidłowa dieta, aktywność fizyczna, jak spacery, jazda na rowerze, bieganie, joga, higiena snu, rozwijanie zainteresowań, utrzymywanie kontaktu online z bliskimi. Dbanie o odpowiednią masę ciała ma szczególne znaczenie, bo osoby z nadwagą i otyłością są narażone na ciężki przebieg wielu chorób, w tym Covid-19.
Ważne jest także, by zgłaszać się do specjalisty od zdrowia psychicznego, zanim będzie za późno.
