PKB rośnie. Popyt konsumpcyjny już wyraźnie odżył

Jak podał w czwartek GUS, produkt krajowy brutto (PKB) Polski w III kwartale wzrósł realnie (w cenach stałych) o 0,5 proc. po zniżkach o 0,6 proc. w II kwartale i o 0,3 proc. w I kwartale. To wynik minimalnie powyżej wstępnego szacunku, który GUS opublikował w połowie listopada, a także przeciętnych szacunków ekonomistów ankietowanych przez „Rzeczpospolita”.

Do powrotu PKB na ścieżkę wzrostu przyczyniło się odbicie wydatków konsumpcyjnych gospodarstw domowych. Pomimo wysokiej bazy odniesienia sprzed roku, związanej z napływem uchodźców z Ukrainy, wydatki te wzrosły realnie o 0,8 proc. rok do roku po dwóch kwartałach zniżek. Ekonomiści przeciętnie szacowali, że konsumpcja zmalała o 0,5 proc. rok do roku po tąpnięciu o 2,8 proc. w II kwartale.

Czytaj więcej

Budżet i podatki

W budżecie zabraknie 10–15 mld zł. CIT i VAT kuleją

Rośnie ryzyko, że plan dochodów podatkowych w kasie państwa w 2023 r. nie zostanie wykonany.

Aż o 3,3 proc. rok do roku, najbardziej od II kwartału 2022 r., wzrosło realne spożycie w sektorze publicznym (to m.in. wydatki na usługi, które państwo świadczy na rzecz ludności, w tym na edukację, służbę zdrowia i kulturę, ale też wydatki na wojsko). Podniosło to roczną dynamikę PKB 0,6 pkt proc.

Inwestycje, drugie istotne źródło popytu w gospodarce, wzrosły w cenach stałych o 7,2 proc. rok do roku po zwyżce o 10,5 proc. w II kwartale. Ankietowani przez „Rzeczpospolita” ekonomiści przeciętnie oczekiwali zwyżki o 7,6 proc., ale o dużym rozczarowaniu trudno tu mówić.

Inwestycje i popyt pomogły PKB

Hamulcem wzrostu gospodarczego były przede wszystkim zmiany zapasów w firmach. W II połowie 2021 r. i w 2022 r. przedsiębiorstwa masowo zapełniały magazyny w reakcji na pandemiczne zaburzenia w łańcuchach dostaw, w tym roku magazyny odchudzają, co obniża bieżący poziom produkcji. Spadek zapasów odjął od rocznej dynamiki PKB aż 7,7 pkt proc. po 3 pkt proc. w II kwartale. To nie oznacza, że gdyby nie to wahnięcie zapasów, zwyżka PKB sięgnęłaby 8,2 proc. Skutkiem ubocznym odchudzania magazynów było załamanie importu: realnie o 20,3 proc. rok do roku, najbardziej od co najmniej 20 lat. Eksport towarów i usług z Polski również zmalał, ale w mniejszym stopniu, o 5,2 proc. rok do roku. W rezultacie wyniki wymiany handlowej miały pozytywny wpływ na dynamikę PKB: dodały do niej 5,9 pkt proc.

O bieżących tendencjach w polskiej gospodarce wiele mówią dane oczyszczone z wpływu czynników sezonowych. Tak liczony PKB wzrósł w III kwartale o 1,5 proc. kwartał do kwartału, najbardziej od I kwartału 2022 r., zamiast o 1,4 proc., jak wstępnie oceniał GUS. W poprzednim kwartale PKB oczyszczony z wpływu czynników sezonowych był o 0,3 proc. wyższy niż w I kwartale, gdy z kolei wzrósł o 1,1 proc. To sugeruje, że od początku roku aktywność w polskiej gospodarce rośnie, a stagnacja PKB rok do roku to skutek wysokiej bazy odniesienia z 2022 r., związanej z napływem uchodźców i kumulacją zapasów.

W szczególności, pomimo wysokiej inflacji, która erodowała siłę nabywczą dochodów, wydatki konsumpcyjne gospodarstw domowych wzrosły w samym III kwartale (po odsezonowaniu) o 2,3 proc., po zwyżce o 1 proc. w II kwartale i niewielkiej zniżce (o 0,1 proc.) w I kwartale. Wzrost inwestycji wyhamował do 1 proc. kwartał do kwartału z 2,2 proc. w II kwartale.

Odbicie popytu konsumpcyjnego dopiero się zaczyna

Ekonomiści nie mają wątpliwości co do tego, że odbicie popytu konsumpcyjnego dopiero się zaczyna. Wzrost płac utrzymuje się powyżej 10 proc. rok do roku, podczas gdy inflacja wyraźnie opadła. W rezultacie skokowo rośnie siła nabywcza wynagrodzeń. Do tego z początkiem 2024 r. budżety części gospodarstw domowych zasilą zwiększone świadczenia wychowawcze (800 zł na dziecko).

Czytaj więcej

Gospodarka

Michał Dybuła: Ożywienie w 2024 r. może być silniejsze, niż się wydaje

Dotychczasowe prognozy dla polskiej gospodarki, zakładające wzrost PKB w przyszłym roku o około 3 proc., zaczynają wyglądać na zbyt ostrożne – ocenia Michał Dybuła, główny ekonomista BNP Paribas Bank Polska.