Sprzedaż uprawnień do emisji CO2, co do zasady, powinna generować środki, które mogą przyspieszyć transformację polskiej energetyki. Jednak w ubiegłym roku niewiele wydano zgodnie z tym przeznaczeniem. Ponad 23 mld zł zostały wydane – jak wynika z informacji „Rzeczpospolitej” – na ograniczenie rosnących cen prądu, rekompensaty dla branży energochłonnej oraz na fundusz Covid-19.
Kreatywna księgowość
Zgodnie z unijną dyrektywą EU ETS państwa są zobowiązane do raportowania, na co przeznaczyły 50 proc. środków ze sprzedaży uprawnień do emisji CO2, które trafiły do budżetu, lub ich równowartość. Może więc nie być bezpośredniego powiązania między tym, na co środki zostały wydane, a tym, co zostało ostatecznie zaraportowane w sprawozdaniu, które w lipcu Polska przesłała Komisji Europejskiej. – Mamy więc możliwość dużej dobrowolności i kreatywnej księgowości – mówi Marcin Kowalczyk z Fundacji WWF Polska, ekspert ds. finansowania transformacji, b. negocjator klimatyczny. – De facto 23 mld zł, które w 2022 r. trafiły do budżetu, nie poszły bezpośrednio na potrzeby transformacji energetycznej. W sprawozdaniu do KE rząd jednak wykazał wydatkowanie 50 proc. środków na cele, które dopuszcza dyrektywa EU ETS, ale pochodziły one z innych źródeł – jak środki własne NFOŚiGW. Dyrektywa nie wskazuje, na jakie konkretnie projekty te środki powinny iść, dlatego też rządy wykorzystują to do bardzo swobodnego przedstawiania wydatkowania pieniędzy – tłumaczy Kowalczyk.
Czytaj więcej
Parlament zadecydował o finansowym wsparciu biomasy drzewnej. Zdaniem ekologów to finansowanie emisyjnego i szkodliwego dla lasów paliwa.
Ministerstwo Klimatu i Środowiska broni się, że praktyka pokazuje, iż działania podatkowe oraz polityki regulacyjne wywierające wpływ na wsparcie finansowe transformacji są równie skuteczną metodą jak bezpośrednie wsparcie inwestycyjne. Przykładem ma być 10,5 mld zł na ulgę termomodernizacyjną – odliczenie od dochodu do 53 tys. zł wydatków na inwestycje ekologiczne (na przykład docieplenie domu, nowy piec czy panele fotowoltaiczne). – Poprzez polityki regulacyjne wspierany jest również rozwój OZE (od roku 2016 – około 9,5 mld zł) czy też dofinansowane są różne formy transportu zbiorowego, co przyczynia się do zmniejszenia emisji transportowych (od roku 2016 – około 10 mld zł) – podkreśla resort.
