Podstawowe limity, które rządzą budżetami państw UE, nie ulegną zmianie. Co do zasady deficyt sektora finansów publicznych nie może przekraczać 3 proc. produktu krajowego brutto, a dług publiczny – 60 proc. PKB. A za łamanie tych reguł grozi procedura dyscyplinująca, której finałem mogą być kary finansowe. Bruksela jednak przyznała, że osiąganie tych limitów w przypadku niektórych krajów jest niezmiernie trudne i trzeba znaleźć jakiś lepszy, bardziej zindywidualizowany sposób dochodzenia do nich. Z kolei kary w praktyce nie są stosowane, bo państwa (których zgoda jest tu wymagana) nie chcą karać innych. Coraz mocniejsze też było przekonanie, że sztywne trzymanie się reguł może przynieść więcej szkody i pożytku, co pokazał kryzys finansowy końca pierwszej dekady tego wieku, gdy Grecja omal nie zbankrutowała, a strefa euro prawie się rozpadła.
Czytaj więcej
Po marcu deficyt z budżecie państwa wyniósł aż 12 mld zł – wynika z szacunkowych danych Ministerstwa Finansów. Głównie przez rekordowo wysokie zwroty PIT.
Dlatego w obliczu pandemii i gwałtownie rosnących wydatków budżetowych zamiast wzmacniać dyscyplinę, zdecydowano o czasowym zawieszeniu zasad, co przyczyniło się do uniknięcia długotrwałej recesji. To zawieszenie obowiązuje do przyszłego roku. Do tego czasu powinny być zaakceptowane nowe zasady paktu. – Wyzwania, przed którymi stoimy dzisiaj, znacznie różnią się od tych z lat 90. Dług publiczny gwałtownie wzrósł, podobnie jak nasze potrzeby inwestycyjne, czy to w zakresie transformacji ekologicznej i cyfrowej, bezpieczeństwa i obrony, czy odporności naszych przemysłowych łańcuchów dostaw – powiedział w środę Paolo Gentiloni, unijny komisarz ds. gospodarczych.
Przede wszystkim wymogi fiskalne mają być powiązane z inwestycjami i reformami oraz ma być wprowadzona większa odpowiedzialność państw członkowskich. Dla kraju przekraczającego limity 3 proc. i 60 proc. Komisja przedstawi techniczne zalecenia powrotu na właściwą ścieżkę, ale to państwo będzie musiało pokazać, jak to osiągnąć. Może się okazać, że potrzebne do tego inwestycje i reformy w krótkim terminie nie spowodują obniżenia długu, ale w dłuższym już tak. To dlatego standardowe programy naprawcze będą opiewały na cztery lata.
Czytaj więcej
Rada Ministrów przyjęła we wtorek Wieloletni Plan Finansowy Państwa na lata 2023-2026 wraz z Aktualizacją Programu Konwergencji. Deficyt finansów publicznych skoczy do 4,7 proc. PKB w 2023 r. z 3,7 proc. PKB w 2022 r.
