Przedmiot plus finansowanie

katarzyna ostrowska

– Z leasingu coraz intensywniej korzystają jednostki administracji publicznej, m.in. urzędy gminne i powiatowe, publiczne zakłady opieki zdrowotnej. Świadczy o tym rosnąca liczba przetargów ogłaszanych przez instytucje działające w oparciu o Prawo Zamówień Publicznych, w których biorą udział firmy leasingowe – twierdzi Izabela Bartkowiak z BZ WBK Finanse & Leasing.

– Większość czołowych firm leasingowych należy do banków. To powoduje, że oferowanie leasingu jest traktowane jako zwiększanie palety produktowej – dodaje Paweł Pach, prezes PKO Leasing.

Jak mówi Artur Słomka, dyrektor w Societe Generale Equipment Leasing, z obserwacji rynku zamówień publicznych wynika, że co miesiąc startuje ok 10 – 20 nowych postępowań przetargowych.

– W ciągu ostatnich kilku lat wzrosło zainteresowanie leasingiem ze strony samorządów lokalnych i ich spółek. Jednocześnie środek ciężkości przesunął się z zamówień dotyczących tylko leasingu (przedmioty już wybrane w oddzielnym przetargu) w kierunku leasingu z dostawą. Finansujący musi się wtedy dogadać z dostawcą urządzenia i wspólnie stają do przetargu. Zaletą tego rozwiązania dla zamawiającego jest niewątpliwie krótszy proces zakupu, bo wystarczy jeden przetarg – tłumaczy przedstawiciel Societe Generale Equipment Leasing.

Co można sfinansować

Artur Słomka mówi, że najczęściej z leasingu (zwłaszcza z dostawą) korzystają spółki samorządowe (miejskie gminne czy powiatowe), zajmujące się utrzymaniem ruchu, terenami zielonymi czy oczyszczaniem. Jest też trochę przetargów ogłaszanych przez jednostki budżetowe, służby mundurowe, opiekę zdrowotną, ośrodki kultury, ośrodki naukowe, straż pożarną czy policję. W mniejszym zakresie w procedurze przetargowej zakupów dokonują przedsiębiorstwa użyteczności publicznej i spółki akcyjne z większościowym udziałem Skarbu Państwa.

Za pośrednictwem leasingu  sektor publiczny najczęściej finansuje pojazdy i sprzęt konieczny do realizacji obowiązków. Na przykład zakłady opieki zdrowotnej dzięki leasingowi korzystają z ultrasonografów, tomografów komputerowych, karetek, endoskopów czy sprzętu USG (w przypadku szpitali oraz zakładów opieki zdrowotnej). Spółki komunalne czy zakłady budżetowe kupują w ten sposób koparki, zamiatarki kompaktowe, spycharki i inne maszyny, a także samochody ciężarowe, śmieciarki.

– Przetargi na finansowanie leasingiem dotyczą najczęściej (nawet 90 proc.) środków transportu i sprzętu komunalnego; chodzi o ciągniki z wyposażeniem komunalnym, śmieciarki, ambulanse, samochody ciężarowe i specjalistyczne. W dalszej kolejności w ten sposób finansowany jest sprzęt medyczny, specjalistyczny sprzęt do kopalni, tabor kolejowy oraz miejski (autobusy, tramwaje) – mówi Izabela Bartkowiak z BZ WBK Finanse & Leasing.

Artur Słomka podkreśla, że koszty leasingu są porównywalne z kosztami kredytu. Najczęściej te dwie formy nie konkurują ze sobą, gdyż przetarg jest ogłaszany na jedno lub drugie rozwiązanie.

– Podstawową przewagą leasingu jest możliwość połączenia finansowania z dostawą w jednym przetargu. Oszczędza to czas i pozwala zamawiającemu w racjonalny sposób zaplanować inwestycję, bez ryzyka, że w jednym przetargu wybierze sprzęt, a w innym będzie miał problem z jego sfinansowaniem. Przy leasingu zabezpieczeniem jest tylko sprzęt i ewentualnie weksel in blanco. W usłudze dostawy z finansowaniem można uwzględnić także koszt ubezpieczenia przedmiotu przetargu w całym okresie użytkowania. Zamawiającemu pozostają dodatkowo do opłacenia tylko koszty bieżącej eksploatacji – tłumaczy Artur Słomka.

Realizacja zamówień

Każdorazowo umowa leasingu z jednostką publiczną jest konstruowana indywidualnie, zarówno jeśli chodzi o rodzaj leasingu, długość umowy, jak i wysokość rat. Gdy wartość inwestycji przekracza 14 tys. euro,  a w przypadku tzw. zamawiających sektorowych – 387 tys. euro, jednostki samorządu terytorialnego zobowiązane są rozpisać przetarg, który wyłania najkorzystniejszą ofertę. Umowy są wówczas konstruowane zgodnie ze specyfikacją istotnych warunków zamówienia (SIWZ) danego przetargu ogłoszonego przez jednostkę samorządu terytorialnego. Jeśli inwestycja nie wymaga formy przetargu, zgodnie z Ustawą PZP konstruowanie oferty odbywa się w drodze indywidualnych negocjacji.

W SIWZ zamawiający precyzuje parametry techniczne sprzętu oraz preferowane usługi serwisowe. Nie może tam zabraknąć informacji o rodzaju wybranego leasingu (operacyjny, finansowy), czasie trwania umowy, walucie transakcji, wysokości wpłaty początkowej oraz kwocie wykupu zamawianego sprzętu. Zamawiający powinien wyraźnie wskazać, czy  oferta powinna zawierać opcję ubezpieczenia czy nie.

– Opis przedmiotu zamówienia oraz oferta obejmuje nie tylko parametry finansowania, ale również techniczną specyfikację przedmiotu leasingu. Odpowiada za nią współpracujący z leasingodawcą kontrahent, który gwarantuje dostawę przedmiotu. Leasingodawca proponuje wyłącznie finansowanie. Podmioty te, działając wspólnie, przygotowują ofertę zgodną ze specyfikacją istotnych warunków zamówienia, a następnie jako konsorcjum po wygraniu przetargu realizują zamówienie – mówi Małgorzata Terlecka-Urbanik z VB Leasing Polska.

- Leasingodawca jest właścicielem środka trwałego, który jest zabezpieczeniem. Dlatego nie ma konieczności wprowadzenia dodatkowego prawnego zabezpieczenia, np. w postaci poręczenia organu założycielskiego jednostki samorządu terytorialnego. Dzięki temu potrzeba mniej dokumentów i uzyskanie leasingu jest łatwiejsze niż np. kredytu  – mówi Izabela Bartkowiak.

Po rozstrzygnięciu przetargu w określonym z góry terminie instytucja zamawiająca otrzymuje urządzenie wraz z umową leasingu. Jeśli wszystko jest zgodne ze specyfikacją przetargową, wystarczy podpisać protokół odbioru, umowę leasingu i już można korzystać ze sprzętu. Płaci się za to miesięczne raty. Wszystkie inne formalności załatwiają między sobą firma leasingowa i dostawca.

Jakie zalety

Korzyści wynikające ze współpracy z firmą leasingową to m.in. niskie zaangażowanie kapitału własnego ze strony jednostki samorządowej oraz brak dodatkowych obciążeń występujących np. przy kredycie. Firmy leasingowe stosują poza tym proste zabezpieczenia oraz nieskomplikowane procedury.

Izabela Bartkowiak podkreśla, że jednostki samorządu terytorialnego działające w oparciu o rachunek ekonomiczny mogą korzystać z  tarczy podatkowej. Jeśli zdecydują się na

leasing operacyjny, to odpisy amortyzacyjne leżą w gestii spółki leasingowej. Leasingobiorca natomiast może wliczyć do kosztów uzyskania przychodu całość płaconej raty oraz całą opłatę wstępną, co zmniejsza podatek. Ten rodzaj leasingu, objęty 23-proc. stawką VAT, polecany jest placówkom publicznym, które mają możliwość odliczania podatku.

W przypadku leasingu finansowego przedmiot jest zaliczany do majątku leasingobiorcy i to on dokonuje odpisów amortyzacyjnych. Natomiast kosztem uzyskania przychodu pozostaje część odsetkowa raty. Ze względu na klasyfikację leasingu finansowego jako dostawy towaru, możliwe jest zastosowanie stawki podatku VAT właściwej dla przedmiotu leasingu; dla większości urządzeń medycznych wynosi ona 8 proc. Na zakończenie umowy leasingobiorca wykupuje przedmiot.

Tomasz Mitręga, ING Lease

W 2011 r. cały rynek leasingu osiągnął wartość ponad 31 mld zł, w tym wartość środków trwałych finansowanych leasingiem w oparciu o zamówienia publiczne wyniosła według mnie około 1 mld zł, czyli mniej więcej 3 proc. Rynek ten systematycznie rośnie i ma duże perspektywy. Podobnie jak w przypadku firm niepodlegających reżimowi przepisów o zamówieniach publicznych samorządy czy spółki samorządowe mogą sfinansować leasingiem każdy przedmiot będący środkiem trwałym. Zdecydowana większość zamawiających wybiera leasing finansowy. Kredyt i leasing są porównywalne cenowo. Ich atrakcyjność zależy od potrzeb korzystającego. W przypadku leasingu z dostawą największy wpływ na ostateczną cenę ma wartość przedmiotu leasingu proponowana przez dostawcę; koszt leasingu jest zdecydowanie mniej istotny.

Dwa rozwiązania: oba mają plusy i minusy

Publiczne instytucje najczęściej zobligowane są do organizacji przetargu w oparciu o ustawę – Prawo Zamówień Publicznych. Taka transakcja może zostać przeprowadzona na dwa sposoby.

Ogłoszenie jednego przetargu na dostawę i finansowanie w drodze leasingu