Polska w kosmosie. To przełomowy moment

Akcje spółki Creotech Instruments były w poniedziałek najlepszą inwestycją na warszawskiej giełdzie. Kurs wystrzelił kilkanaście procent w górę na wieść o sukcesie satelity EagleEye, stworzonego przez konsorcjum przemysłowo-naukowe, którego liderem jest właśnie Creotech. To przełomowy moment. Okazuje się, że jako kraj jesteśmy już w stanie tworzyć całe misje kosmiczne, a nie tylko wybrane podsystemy do większych urządzeń zagranicznych firm.

Foto: Tomasz Sitarski

– Nawiązanie dwustronnej komunikacji z EagleEye wyniesionym 16 sierpnia przez SpaceX pokazało, że polskie podmioty mają spore szanse zaistnieć. W Polsce mamy podmioty o unikatowych kompetencjach – potwierdza Agnieszka Gapys, dyrektor departamentu informacji Polskiej Agencji Kosmicznej (POLSA).

Jak wygląda globalny rynek kosmiczny?

Rynek kosmiczny systematycznie rośnie. W 2023 r. miał wartość 570 mld dolarów – wynika z danych GO Space Foundation. Wartość publicznych wydatków wyniosła 117 mld dolarów. To wzrost o 15 proc. względem poprzedniego roku oraz o 176 proc. w porównaniu z wartością sprzed dekady.

Największe wydatki na programy kosmiczne ponoszą Stany Zjednoczone oraz Chiny. W 2023 r. ich budżety kosmiczne wyniosły odpowiednio 73 mld dolarów oraz 14 mld dolarów. Trzecie miejsce przypada Japonii (blisko 5 mld dolarów). Łączne wydatki krajów Unii Europejskiej sięgają kilkunastu miliardów dolarów. Sam budżet Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA) na 2024 r. to 7,8 mld euro.

Czytaj więcej

Biznes

Polski satelita wyruszył w kosmos. Kurs spółki Creotech wystrzelił

Rakieta Falcon 9 firmy SpaceX Elona Muska wyniosła w piątek na orbitę największego i najbardziej...

Z danych, które otrzymaliśmy od Polskiej Agencji Kosmicznej, wynika, że w 2022 r. całkowita wartość przychodów europejskiego sektora kosmicznego wyniosła 92,7 mld dolarów. Według szacunków 60 proc. tej wartości stanowiły przychody wygenerowane przez nawigację satelitarną, a 31 proc. przez komunikację satelitarną. Sektor kosmiczny w Europie zatrudnia już ponad 231 tys. pracowników.

Jakie szanse mają polskie firmy kosmiczne?

Polski sektor kosmiczny to ponad 400 podmiotów (firm i instytutów). Już teraz ponad 200 z nich na co dzień współpracuje z Europejską Agencją Kosmiczną. Zatrudnienie w tym sektorze sięga 15 tys. osób. Kontrakty zdobyte przez polskie firmy przekraczają kwotę 140 mln euro.

Według POLSA 90 proc. z kwoty zadeklarowanej na programy opcjonalne w ramach ESA (około 180 mln euro) wróci do Polski w postaci zamówień. Poza tym 95 mln euro przeznaczone będzie na realizację bilateralnych programów Polska-ESA dotyczących budowy satelitów obserwacji Ziemi, narodowego programu stażowego w strukturach ESA oraz rozwoju technologii kosmicznych. Pozostałe 65 mln euro trafi na realizację narodowej misji naukowo-technologicznej na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej z udziałem polskiego astronauty Sławosza Uznańskiego.

Foto: Rzeczpospolita

Polska znajduje się wśród 22 krajów członkowskich płacących składkę do ESA.

– W 2023 r. wpłacaliśmy 69 mln euro, co jest skokowym wzrostem w porównaniu z ubiegłymi latami Nadal jednak to za mało jak na potencjał gospodarczy kraju. Ta składka to zaledwie 0,014 proc. PKB i trochę ponad 1 proc. budżetu Agencji, co stawia nas w europejskim ogonie – mówi Aleksander Szalecki, prezes firmy Stratego, jeden z pierwszych inwestorów Creotechu Instruments i były przewodniczący rady nadzorczej spółki. Dodaje, że pewnym optymistycznym sygnałem jest decyzja władz z 2023 r. o zwiększeniu partycypacji finansowej Polski w ESA na lata 2023–2025.

– To bardzo opłacalne dla rozwoju, bo te pieniądze zwrócą się w postaci kontraktów dla polskich firm z branży kosmicznej – podkreśla Szalecki.

Przedstawiciele branży zgodnie twierdzą, że polskie firmy, korzystając z doświadczenia i wsparcia ze strony europejskich instytucji, mają realne szanse na osiągnięcie sukcesu w przemyśle kosmicznym.

– Do tej pory SatRev wyniósł na orbitę 14 satelitów, a w tym roku planujemy jeszcze dwie kolejne misje. W przyszłym roku mamy plany zakładające wystrzelenie kolejnych satelitów – zapowiada Grzegorz Zwoliński, prezes SatRevu. W jasnych barwach przyszłość polskiego przemysłu kosmicznego widzi też Jędrzej Kowalewski, prezes Scanwaya.

Czytaj więcej

Biznes

Kosmiczne oczy pomogą polskiej armii

Nadchodzi przełom w rozpoznaniu dla polskiej armii. Europejski koncern Airbus dostarczy satelity,...

– Z rozmów, jakie prowadzę z przedstawicielami instytucji i firm komercyjnych z całego świata, wynika, że Polska zdołała zbudować sobie pozytywny obraz w postaci kształtowania światowej klasy ekspertów. Coraz częściej możemy chwalić się polskimi satelitami na orbicie. Swoje urządzenia ma już m.in. Scanway, Creotech, KP Labs czy SatRev, a w planach są znaczne zwyżki liczby tych urządzeń w kolejnych latach – podkreśla Kowalewski.

Wskazuje, że ważną datą dla Europy był 9 lipca, gdy swój pierwszy lot odbyła najnowsza europejska rakieta nośna Ariane-6.

– To dzięki niej ponownie odzyskaliśmy niezależność w zakresie wynoszenia ciężkich ładunków na orbitę i nie musimy polegać wyłącznie na amerykańskich rozwiązaniach, jak np. rakiety Falcon-9 – mówi prezes Scanwaya. Jego firma dostarczyła do tego lotu swój zestaw kamer. Ma też udział w projekcie EagleEye, do którego dostarczyła teleskop optyczny.

Czytaj więcej

Banki

Nadia Calviño, prezes EBI: Dwa satelity dla Polski to początek

Mamy 6 mld euro na inwestycje w obronność i bezpieczeństwo Europy – mówi Nadia Calviño, prezes EBI.

– Już w 2026 roku planujemy misję z teleskopem dwa razy większym niż urządzenie wysłane kilka dni temu w kosmos, dzięki czemu wejdziemy nie tylko do europejskiej, ale i światowej czołówki – sygnalizuje szef Scanwaya.

Inwestycja w kosmos się opłaca

EagleEy to największy satelita obserwacyjny w historii Polski, jaki został zbudowany przez polskich inżynierów. Jego waga wynosi 55 kg, co odpowiada łącznej masie wszystkich polskich satelitów, które powstały od początku udziału krajowych firm w eksploracji kosmosu.