Ceny prądu muszą ostro podskoczyć

Pomimo ostrożnych wypowiedzi firm energetycznych w sprawie potencjalnego wzrostu cen prądu dla gospodarstw domowych analitycy mówią wprost: podwyżki są nieuniknione. Sam prezes Urzędu Regulacji Energetyki Maciej Bando, który zatwierdza taryfy dla tej grupy odbiorców, zasugerował, że może poprzeć podwyżki. Tymczasem pojawiły się głosy, że energetyka nie będzie chciała podnosić cen energii klientom indywidualnym w tak gorącym okresie politycznym – przed nami wybory samorządowe, a w przyszłym roku do Parlamentu Europejskiego i krajowego.

Czytaj komentarz: Ofiara z kozła nie zatrzyma cen prądu

– Obawiamy się więc, że zamiast podwyżek cen prądu możemy mieć do czynienia z odwołaniem szefa URE – przewiduje Robert Maj, analityk Ipopemy Securities. Przypomina, że podobna sytuacja miała już miejsce w 2007 r., kiedy ówczesny prezes URE proponował zniesienie obowiązku zatwierdzania taryf dla gospodarstw domowych.

Podwyżki cen prądu już boleśnie odczuwa polski przemysł, co w przyszłości może się przełożyć na wzrost cen produktów i utratę konkurencyjności. Ceny hurtowe energii na polskiej giełdzie są już o około 70 proc. wyższe niż przed rokiem. To efekt podwyżek cen węgla, ale i rosnących w zawrotnym tempie notowań uprawnień do emisji CO2. Według analityków to musi przełożyć się także na ceny energii dla klientów indywidualnych, które powinny ich zdaniem wzrosnąć w 2019 r. o kilkanaście procent, a w 2020 r. nawet o 50 proc.

– To, czy będą podwyżki, zależy jednak od wniosków spółek energetycznych i od woli regulatora. Wydaje mi się, że sektor energetyczny powinien dążyć do podniesienia cen, ale wiadomo, że w okresie przedwyborczym może pojawić się presja polityków na jak najmniejsze obciążenia dla gospodarstw domowych – uważa Maciej Bukowski, prezes WiseEuropa.

Firmy energetyczne na razie wstrzymują się z deklaracjami, jakie wnioski taryfowe złożą na przyszły rok. Część z nich przekonuje tylko, że ewentualne podwyżki nie powinny być dotkliwe dla konsumentów.

Robert Maj zwraca natomiast uwagę, że brak podwyżek będzie skutkował poniesieniem strat przez spółki energetyczne. Wyliczył, że w przypadku Polskiej Grupy Energetycznej straty te mogą sięgnąć około 270 mln zł, w Tauronie – 290 mln zł, w Enei – 135 mln zł, a w Enerdze – 160 mln zł.

Czy producenci prądu zawalczą o podwyżki

Eksperci uważają, że spółki energetyczne powinny co najmniej o kilkanaście procent podnieść w 2019 r. ceny energii elektrycznej dla klientów indywidualnych, jeśli chcą uniknąć strat.

Nie milkną echa wypowiedzi prezesa Urzędu Regulacji Energetyki Macieja Bandy, który zasugerował, że może poprzeć podwyżki cen energii elektrycznej dla gospodarstw domowych. Część analityków przewiduje, że może się to skończyć odwołaniem szefa URE.

Uzasadnione podwyżki

Maciej Bando w kuluarach Kongresu Energetycznego DISE we Wrocławiu nie wykluczył, że z uwagi na interes firm energetycznych może poprzeć ich ewentualne wnioski o wzrost tzw. taryfy G, a więc cen prądu dla gospodarstw domowych. Spekulacje, jakoby energetyka była zmuszana, by nie podnosić cen, uznał za absurdalne.

Po tej wypowiedzi notowania krajowych firm energetycznych rosły nawet o 6–9 proc. – WIG-energia to jeden z najsłabiej od początku roku radzących sobie indeksów sektorowych na warszawskiej giełdzie, a jednocześnie najmocniej chyba „upolityczniony", więc inwestorom niewiele potrzeba, by złapać pretekst do odbicia – skomentował Krzysztof Pado, analityk DM BDM.

Analitycy nie mają wątpliwości, że w obecnym otoczeniu rynkowym, gdy rosną ceny węgla i uprawnień do emisji CO2, taryfa G także powinna wzrosnąć. – Brak podwyżek cen energii dla gospodarstw domowych w przyszłym roku byłby działaniem na szkodę spółek energetycznych, kontrolowanych przez Skarb Państwa. Dlatego nie przypuszczam, by podwyżek nie było wcale. Pytanie tylko, jak duże będą – przekonuje Paweł Puchalski, analityk Santandera BM. Zwraca uwagę, że ceny hurtowe energii elektrycznej wzrosły już o około 70 proc. – To oznacza, że taryfa G powinna wzrosnąć w 2019 r. o kilkanaście procent, a w 2020 r. nawet o 50 proc. Każda inna decyzja w mojej ocenie będzie oznaczała straty dla firm energetycznych – przekonuje Puchalski.

O konieczności podwyżek mówi również Robert Maj, analityk Ipopemy Securities. – Szacujemy, że taryfa G powinna wzrosnąć średnio o 15–20 proc., by rzeczywiście przenieść wzrost kosztów produkcji energii elektrycznej na klientów detalicznych. Jednak to może być trudne, bo przecież znajdujemy się w okresie przedwyborczym. Obawiamy się więc, że zamiast podwyżek cen prądu możemy mieć do czynienia z odwołaniem szefa URE – uważa Maj.

W najgorszym scenariuszu brak podwyżek taryfy G w 2019 r. spowoduje straty w spółkach energetycznych. – Scenariuszem pośrednim byłaby zgoda na podwyższenie cen prądu o 6–8 proc. w kolejnych dwóch, trzech latach. Przykładem na rozwiązanie pośrednie jest to, co stało się z taryfą gazową, która urośnie w przyszłym roku o prawie 6 proc., co nie wzbudziło większych kontrowersji – podkreśla Maj.

Niewielki wzrost?

Temat wywołuje dużo emocji, bo pojawiły się głosy, że kontrolowana przez Skarb Państwa energetyka nie będzie chciała podnosić cen energii klientom indywidualnym w okresie przedwyborczym. Energetyka zazwyczaj składa wnioski taryfowe do URE późną jesienią (obecne taryfy obowiązują do końca 2018 r.). Spółki na razie wstrzymują się z ostatecznymi deklaracjami, czy będą wnioskować o podwyżki.

– Jesteśmy jeszcze przed procesem taryfikacji, zatem nie komentujemy kwestii cen dla klientów indywidualnych – ucina Piotr Ludwiczak, rzecznik Enei.

Podobnie jest w Polskiej Grupie Energetycznej. – Przyglądamy się sytuacji na rynku bardzo uważnie, ale prace nad wnioskiem taryfowym na 2019 r. jeszcze się nie rozpoczęły. Możemy zapewnić, że do końca tego roku stawka dla gospodarstw domowych się nie zmieni – informuje Maciej Szczepaniuk, rzecznik PGE.

Na początku września Radosław Rasała, wiceprezes ds. finansowych PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna, mówił na Forum Ekonomicznym w Krynicy, że ewentualne podwyżki „nie powinny być dotkliwe".

Energa i Tauron nie odpowiedziały na nasze pytania.

Mocno w górę

Natomiast konsekwencje wzrostu kosztów produkcji energii już odczuwa przemysł: w ostatnim czasie mamy do czynienia z dynamicznie rosnącymi na krajowej giełdzie cenami energii elektrycznej. Energia z dostawą na przyszły rok kosztowała w czwartek już ponad 300 zł za megawatogodzinę. Gdyby jakaś firma chciała teraz kupić energię potrzebną jej na cały 2019 r., to musiałaby liczyć się z wydatkami aż o 80 proc. wyższymi niż przed rokiem.

– Obserwowany w tym roku wzrost cen energii na polskiej giełdzie jest jak najbardziej uzasadniony. To konsekwencja coraz wyższych cen węgla i bardzo szybkiego wzrostu cen uprawnień do emisji CO2 – wyjaśnia Puchalski.