Eksport ciągnie przedsiębiorstwa

Więcej niż 90 proc. produkcji wysyła na eksport kolejnych 27 firm. Ale jest też 38 przedsiębiorstw, w których produkcja eksportowa to mniej niż 1 proc. sprzedaży.

Górą paliwa i surowce

Łączne przychody ze sprzedaży za granicą największych eksporterów z listy wyniosły 216,6 mld zł. Przeciętnie wartość eksportu wzrosła o 17 proc. w stosunku do 2009 r. Ale kilkanaście firm ze znaczącym eksportem w zeszłym roku nie podało takich informacji dwa lata temu, co utrudnia porównanie. Jedynie trzy firmy osiągnęły w zeszłym roku ponad 10 mld zł z zagranicznej sprzedaży swoich towarów i usług.

Analiza sytuacji eksporterów odzwierciedla to, co się działo w całej gospodarce: wzrost cen surowców czy też wahania złotego (o ile w kryzysowym 2009 r. za euro trzeba było średnio zapłacić 4,33 zł, o tyle w ubiegłym roku kosztowało ono przeciętnie równe 4 zł). Ale mieliśmy też do czynienia ze stabilizacją w przemyśle motoryzacyjnym oraz odbiciem w przemyśle chemicznym, metalurgicznym, farmaceutycznym i drzewno-meblarskim, a właściwie powrót do kondycji sprzed spowolnienia.

Chociaż na naszej liście najwięcej jest firm z większościowym kapitałem zagranicznym, to liderem wartości eksportu jest Polski Koncern Naftowy Orlen SA z prawie 44,4 mld zł przychodów z tego tytułu. To więcej niż połowa jego przychodów ze sprzedaży. Eksport naftowego potentata to 53 proc. produkcji. W ciągu roku jego wartość wzrosła o ponad 7,6 mld zł. Ale przy ocenie wyników spółki z siedzibą w Płocku trzeba pamiętać, że jako eksport traktuje ona handel z podmiotami zależnymi z Czech, Niemiec czy Litwy.

Kolejną ze spółek surowcowych z wysoką wartością eksportu jest KGHM Polska Miedź z Lubina. Tu wartość ubiegłorocznego eksportu – 12,3 mld zł – wzrosła w porównaniu z 2009 r. o przeszło 3,5 mld zł. Dużo mniejszy eksport miała natomiast druga z polskich spółek paliwowych – gdańska grupa Lotos; jego wartość wyniosła 3,7 mld zł (to 18,7 proc. całej sprzedaży), ale była znacząco wyższa niż rok wcześniej, kiedy ledwo przekroczyła 1,9 mld zł.

W branży surowcowej warto także podkreślić to, co się dzieje w przemyśle węglowym: Jastrzębska Spółka Węglowa, czołowy producent węgla koksowego w Europie, zwiększyła wartość eksportu dwukrotnie, do przeszło 3 mld zł. Jednocześnie udział eksportu w jej sprzedaży wzrósł o 10 pkt proc., do 42,5 proc.

Motoryzacja w górę

W czołówce eksporterów znalazły się firmy motoryzacyjne lub pracujące dla przemysłu motoryzacyjnego. Cała branża w ubiegłym roku znacznie poprawiła wyniki. Wartość wyekspediowanych za granicę wszystkich produktów tego przemysłu – części i akcesoriów, komponentów, gotowych samochodów i silników – przekroczyła 17 mld euro. To prawie 8 proc. więcej niż rok wcześniej. Wyniki podciągał sektor poddostawców: ubiegłoroczna wartość eksportu części i akcesoriów z Polski była o prawie jedną piątą wyższa niż rok wcześniej. Okazała się zarazem najwyższa w historii. Był to efekt wzrostu eksportu samochodów zachodnich koncernów motoryzacyjnych, dla których polskie fabryki są poddostawcami. Przewiduje się, że ten sektor odnotuje także wzrost eksportu w 2011 r.

Nieco gorzej jest z eksportem samochodów. Popyt na rynkach unijnych w ubiegłym roku spadł, a to są najważniejsze kierunki sprzedaży aut z polskich fabryk. W rezultacie eksport zmalał w 2010 r. o ok. 4 proc., co znalazło odbicie w słabszych wynikach Fiata. Produkcja największej w Polsce fabryki aut w Tychach skurczyła się z blisko 605 tys. do 533 tys. samochodów, a w konsekwencji wartość eksportu zmalała z 14,9 do 12,6 mld zł.

Wcześniejszy poziom eksportu utrzymał natomiast Volkswagen Poznań. Jesienią ubiegłego roku poznański producent aut dostawczych wprowadził na rynek nową generację modelu Caddy, co znacznie zwiększyło zainteresowanie tymi samochodami, a w konsekwencji przyniosło większą liczbę zamówień. W tym roku, mimo spadku popytu na auta, spółka przewiduje dalszy wzrost produkcji, a w konsekwencji eksportu. Jednym z głównych odbiorców poznańskiego Volkswagena są niemieckie instytucje, np. poczta, które składają duże zamówienia.

Czas elektroniki

Na brak popytu nie mogli narzekać eksporterzy z branży elektronicznej: sprzedaż za granicę LG Electronics Mława (eksportowane jest 97 proc. produkcji) wzrosła do 5,7 mld zł z niecałych 5,2 mld zł rok wcześniej. Podobnie w przypadku spółki LG Electronics Wrocław w Kobierzycach: tu wartość eksportu zwiększyła się z 4,5 mld zł w 2009 r. do 5,1 mld zł w roku ubiegłym. Przy tym ten sektor jeszcze niedawno przechodził poważne perturbacje. Kryzys w 2008 r. bardzo osłabił popyt na artykuły RTV na rynkach europejskich, co mocno uderzyło w polskich producentów. Większość firm redukowała nakłady inwestycyjne i zmniejszała plany zatrudnienia. Takie kłopoty przeżywali nie tylko producenci telewizorów, ale  także ich liczni poddostawcy.

Poprawiła się także sytuacja innej z polskich specjalności eksportowych – produkcji jachtów. Producenci, którzy jeszcze w 2009 r. narzekali na brak zamówień i cięli zatrudnienie nawet o połowę, w ubiegłym roku zaczęli się na powrót rozkręcać. Przykładem jest spółka Ostróda Yacht, która zwiększyła wartość eksportu o 74 proc.: z 96 mln zł do 163 mln zł. W sumie zagraniczna sprzedaż tej spółki to prawie 95 proc. osiąganych przez nią przychodów.

Największe spadki wartości eksportu 2010/2009

Fiat Auto Poland SA, Bielsko-Biała     2,22 mld zł

Nexteer Automotive Poland sp. z o.o., Tychy     ponad 0,9 mld zł

Glencore Polska sp. z o.o., Gdańsk     ponad 0,5 mld

Man Bus Polska sp. z o.o., Tarnowo Podgórne     ponad 0,4 mld zł

Największy wzrost wartości eksportu 2010/2009

PKN Orlen     7,6 mld zł

KGHM Polska Miedź SA GK     3,57 mld zł

Polskie Linie Lotnicze LOT SA     2,64 mld zł