Narciarze pojadą pod dachem

Muszyna znana była z wody mineralnej i wybijającego się zespołu siatkarek Muszynianka. W 2009 roku, dzięki unijnym dotacjom, rozpoczęto tu największe inwestycje od dziesiątek lat. Dzisiaj to jedna z najszybciej rozwijających się gmin uzdrowiskowych w Polsce.

– Skoncentrowaliśmy się na stworzeniu infrastruktury komunalnej i turystyczno-uzdrowiskowej, bo tej w Muszynie w ogóle nie było – mówi Jan Golba, burmistrz, prezes Stowarzyszenia Gmin Uzdrowiskowych RP.

Baseny i zmysły

Postawiono na tzw. srebrną gospodarkę, czyli na rozwój oferty dla kuracjuszy i osób starszych. Ale nie tylko tej oczywistej, jak pijalnie wód mineralnych i fontanny. Powstało centrum rekreacji wodnej na tzw. Zapopradziu. To plaża i kilka odkrytych basenów, do których zaczęto dodawać również obiekty dla młodszych, np. park linowy dla dzieci. Latem ośrodek odwiedza 4,5 tysiąca gości dziennie. Będzie wkrótce poszerzony o kryte baseny.

4,5 tys. miejsc noclegowych ma Muszyna. Wykorzystywane są w 65 proc. Turystów przybywa 15 proc. rocznie

Powyżej, na wzniesieniu nad sanatorium, rok temu powstały Ogrody Zmysłów. Na pięciu hektarach posadzono rośliny pachnące, jadalne i będące „domem" dla ptaków. Do tego potok z wodospadami oraz wieża widokowa, skąd można podziwiać panoramę Beskidu Sądeckiego, a w dobrą pogodę i Tatry. Przyjeżdżają tu wycieczki autokarowe.

W czerwcu powstanie kolejna część ogrodów: stawy – z mostkami, altanami, figurami. Będą połączone ze ścieżką spacerową do basenów i nowego amfiteatru, gdzie odbywają się festiwale i Święto Wód Mineralnych.

Obok wybudowano lodowisko, sztucznie mrożone, latem zmieniające się w skatepark. Wokół, na wałach przeciwpowodziowych, stworzono oświetlone tereny do rekreacji ruchowej – w sumie kilka kilometrów tras.

W ogrodach powstała siłownia na świeżym powietrzu. Drugą i znacznie większą, bo rozciągniętą na 1200 metrach, zbudowano nieco dalej, przy ścieżkach do Złockiego nad potokiem Szczawniczek. Otwarta siłownia jest atrakcją  dla turystów z Krynicy i Słowacji, od niedawna powstają tu place zabaw dla dzieci.

Od historii ?do obwodnicy

„Silver economy" to tylko punkt wyjścia do szerszej oferty turystycznej: dla każdego, na lato i na zimę. Atrakcji szukano w historii Państwa Muszyńskiego (XIII–XVIII wiek), zwanego też kluczem muszyńskim. W piwnicach trzymano wtedy wina z Węgier, dziś Muszyna ma więc  własny trunek „Harnik" – tak tytułowano zbrojną służbę.

Pod górą zamkową jest najnowsza inwestycja – obwodnica Muszyny. Dotąd droga wiodąca m.in. na Słowację przechodziła przez miejski rynek.

– Obwodnica jest droga: 28 milionów wraz z parkingami. I trudna, bo z boku biegną tory kolejowe. Ale dzięki niej zaczniemy rewitalizację rynku – mówi burmistrz.

Zrekonstruowane zostaną średniowieczne piwnice. Gmina liczy na dotacje z nowej perspektywy finansowej UE. Dzięki niej zamierza  odnowić zabytkowe domy przy Kościelnej i przekształcić ulicę w deptak historyczny. W zabytkowym kościele powstają Ogrody Biblijne – wartość projektu 3,7 mln zł, dotacja unijna – 2,5 mln. Będą gotowe za rok. Trwa remont Dworu Starostów, gdzie powstanie wielofunkcyjny obiekt kultury: sale wystawowo-koncertowe i do ćwiczeń. Gmina otrzymała na to 2 mln zł z programu Współpracy Transgranicznej Polska – Słowacja.

Plany Muszyny są większe. Zamierza stworzyć bazę wypoczynku aktywnego. Niedługo rozpocznie się budowa ścieżek rowerowych nad brzegiem Popradu, po polskiej i słowackiej stronie. Połączy je sześć kładek. 67 km tras poprowadzi rowerzystów aż do Starego Sącza.

Najambitniejszym projektem jest kryty stok narciarski.

– To może wyglądać futurystycznie, ale mam już za sobą realizację, którą też kiedyś tak oceniano: kolej gondolową na Jaworzynę. Okazała się kołem zamachowym rozwoju Krynicy – przekonuje Golba, który wcześniej był  gospodarzem Krynicy-Zdroju i wiceburmistrzem Szczawnicy.

Kryty stok planuje od roku.

– Takich obiektów w Europie jest co najmniej 30, nawet na Litwie, w Druskiennikach. Przyjeżdżają tysiące ludzi, to się opłaca – uważa Golb.

Kryty stok odmieniłby sytuację w całym regionie. Na stok, parkingi i restauracje trzeba 150 mln zł. Jeśli dodać część hotelową – ponad 200 mln. Ale są inwestorzy: z Polski, Słowacji, Rosji i Holandii. Burmistrz szuka programu unijnego, który da 50-procentowe wsparcie. Musi zmienić plan zagospodarowania przestrzennego i uzyskać pozwolenia środowiskowe. W niedalekiej Piwnicznej ekolodzy na kilka lat zablokowali budowę nartostrady na górze Kicarz...

Duże wydatki, ?spory dochód

Odkryte baseny kosztowały 13,5 mln zł, 5 mln to środki unijne. Budowa Parku Zdrojowego Zapopradzie: 6,6 mln zł, dotacja – prawie 5 mln zł.

– Inwestycje bezpośrednio w turystykę, uzdrowisko, część rekreacyjno-sportową wyniosły co najmniej 80 mln zł – szacuje  Golba. – Robiliśmy też wały przeciwpowodziowe,  mosty i kładki. W sumie wydaliśmy 130 mln środków własnych i zewnętrznych.

Na ogrodach gmina nie będzie zarabiać. – My dajemy wędkę, a niech inni zarabiają. To działa: liczba firm wzrosła przez ostatnie lata o 35 procent. Nasze przedsięwzięcia kosztują, lecz inspirują ludność – przekonuje burmistrz.

Ruch turystyczny co roku wzrasta o 15–17 procent, rosną dochody gminy. W 2014 r. jedna trzecia budżetu gminy ma iść na inwestycje.