Polscy przedsiębiorcy to długodystansowcy

Liczbę firm w Polsce trudno jest jednoznacznie oszacować. Choć w rejestrach GUS jest ich ponad 4 mln to sam urząd przyznaje, że dane są zawyżone i realnie należy przyjąć, iż działa ich 1,7–2,3 mln. Dlatego zaskakujące jest, że aż 170 tys. z nich działa nieprzerwanie od ponad 25 lat.

– Biorąc pod uwagę to, że blisko 80 proc. firm na polskim rynku upada w ciągu dwóch pierwszych lat działalności, to tych 170 tys., które powstały na początku lat 90. i z powodzeniem funkcjonują do dnia dzisiejszego, stanowi podstawę polskiego biznesu – mówi Tomasz Starzyk z wywiadowni gospodarczej Bisnode Polska, która zebrała dla „Rzeczpospolitej" dane na temat rynkowych weteranów.

Historyczna zmiana

Wśród tych firm najwięcej jest przedstawicieli branży handlowej – hurtowej, jak i detalicznej, oraz transportu, osób jak i towarów. Trzy czwarte z nich funkcjonuje jako jednoosobowa działalność, często bez zmiany właściciela czy nawet nazwy.

– Firmy, które powstały w okresie transformacji gospodarczo-ustrojowej i przetrwały do dnia dzisiejszego stanowią żywy dowód na niezłomność charakteru ich założycieli – dodaje Tomasz Starzyk.

Silna reprezentacja handlu nie jest zaskoczeniem, ponieważ u progu przemiany ustrojowej najłatwiej było rozpocząć działalność gospodarczą właśnie od sprzedaży jakichkolwiek towarów na niesłychanie chłonnym rynku, permanentnie zmagającym się z różnorakimi niedoborami.

Od bazaru do sieci

Wiele firm rozpoczęło swoją przygodę z rynkiem od łóżek polowych i prowizorycznych straganów na bazarach. Większość przeszła później do etapu sklepów. Część przekształciła się w regionalne czy większe sieci. A niektórym udało się zbudować prawdziwe imperia. Nie tylko w handlu spożywczym, ale również farmaceutycznym.

Przykładem jest Neuca, założona w 1990 r. w Toruniu przez Kazimierza Herbę jako hurtownia leków. W pierwszych latach działała pod nazwą Torfarm. Podobnie wygląda historia firmy Farmacol, założonej przez Andrzeja Olszewskiego w tym samym roku. Z dużych firm taki sam staż rynkowy ma też Telefonika Kable.

– W handlu hurtowym działa wyjątkowo dużo firm z długim rynkowym rodowodem. Dlatego w przeciwieństwie do detalu w hurcie dominuje polski kapitał z ok. 70–80 proc. udziału. Właściciele widzą potrzebę zmian w działalności, ponieważ konkurencja rośnie, ale ich głównym wyróżnikiem jest osobiste podejście do klienta – mówi Karol Czupryński, menedżer w zespole dóbr konsumenckich Boston Consulting Group. – Konsolidacja rynku jest nieunikniona, powoli postępuje, ale wiele firm ma zdecydowanie za wysokie wyceny, stąd może być kłopot z chętnymi.

Powstają już silne grupy, jak założona w 1990 r. w Rzeszowie grupa Specjał – w tym roku może już zrealizować obrót na poziomie 10 mld zł. W jej ramach działa choćby sieć Nasz Sklep.

– Przyrost liczby sklepów jest zgodny z planami, a w niektórych przypadkach nawet plany te wyprzedza. Nieco gorzej jest natomiast z akwizycjami, które miały przyrost ten znacząco uzupełniać – mówi Krzysztof Tokarz, prezes Grupy Specjał. – Prowadzimy wiele rozmów z firmami posiadającymi sieci franczyzowe i z pewnością część tych negocjacji zostanie uwieńczona sukcesem – zapowiada.

W 1990 r. powstał też potentat na rynku odzieżowym, czyli grupa LPP, znana z marek Reserved, House czy Cropp. To także udany przykład podboju nie tylko rynku krajowego, ale i aspiracji sięgających znacznie dalej.