W czwartek, 3 października, poznamy wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie kredytów we frankach. TSUE ma rozstrzygnąć m. in. czy sąd ma usunąć z umowy niedozwolony zapis, czy też może go zastąpić innym. Chodzi o to czy sędzia może nakazać przeliczenie długu po kursie NBP (zamiast bankowego), czy też należy całkiem usunąć fragment tekstu, uznany za niedozwolony. Zmiana kursu na NBP daje klientowi niewielkie korzyści. Natomiast w przypadku usunięcia całej niedozwolonej klauzuli, korzyści będą ogromne.
Rata i wartość kredytu spadną o połowę?
- Usunięcie z umowy kredytowej klauzuli mówiącej o sposobie przeliczenia długu na franki zamieniłby go w kredyt złotowy, a przeliczenie odbyłoby się po kursie początkowym. Kolejna korzyść polegałaby na tym, że oprocentowanie nie zostałoby podniesione do poziomu jaki obowiązuje dla kredytów w złotych. W wyniku opisanej zmiany powstałby kredyt w złotych, ale z oprocentowaniem opartym o szwajcarski poziom stóp procentowych – mówi Jarosław Sadowski, główny analityk Expandera. Byłby to więc kredyt z oprocentowaniem wynoszącym obecnie ok. 0,5 proc. (innym skutkiem orzeczenia może być stwierdzenie nieważności umowy).
Czytaj także: Banki powinny zaoferować frankowiczom ugody
Taka zmiana spowodowałoby drastyczny spadek zarówno samej raty jak i zadłużenia w złotych. Korzyść byłaby tym większa im niższy był kurs dniu uruchomienia kredytu. Na przykład w kredycie zaciągniętym w najgorszym możliwym momencie (sierpień 2008 r.), gdy frank kosztował jedynie 1,96 zł, rata i zadłużenie spadłyby mniej więcej o połowę. Dla przykładu - jeśli kwota kredytu wynosiła 300 000 zł, a okres spłaty 30 lat, to rata spadłaby z 1 974 zł do 929 zł. Jednocześnie bank powinien oddać klientowi 110 365 zł, ponieważ dotychczas płacił on raty wyższe niż powinien – szacuje Expander. Gdyby ta kwota trafiła do spłaty pozostałego po przewalutowaniu zadłużenia, do spłaty pozostałoby 89 900 zł kredytu. Dla porównania obecne zadłużenie wyrażone w złotych to aż 423 960 zł.
- Jednak uzyskanie opisanych korzyści nie będzie takie proste. Dotychczas frankowicze wygrywali zaledwie 1 na 10 spraw w sądach. Cały proces jest długotrwały, kosztowny i nie mamy pewności czy zakończy się powodzeniem. Gdyby frankowicze zaczęli masowo pozywać banki i wygrywać procesy, to ich kredytodawcy poniosą z tego tytuły ogromne koszty. To może zmusić je do ograniczenia akcji kredytowej, czyli w praktyce nowo udzielane kredyty mogą stać się droższe i trudniej dostępne – zaznacza Sadowski.
Czytaj także: Frankowicze śmielej kroczą ścieżką sądową
Koszty poniosłyby głównie banki i ich akcjonariusze
Eksperci szacują koszty dla sektora bankowego przewalutowania i uznawania umów za nieważne w konsekwencji wyroków TSUE na 60-90 mld zł w czarnym scenariuszu, w bardziej realnym, gdy nie wszyscy klienci pójdą do sądów, koszty mogą sięgnąć bliżej 25 mld zł (roczny zysk sektora to 15 mld zł) i byłyby rozłożone na kilka lat. Z powodu obaw o koszty notowania banków frankowych spadły przez trzy miesiące po około 30 proc.
- Inwestorzy obawiają się, że niekorzystny wyrok trybunału będzie miał negatywne konsekwencje dla wyników banków. Kwestia kredytów hipotecznych wskazywana jest też jako jeden z czynników, który może mieć istotny wpływ na przyszłoroczny budżet państw i rating Polski. To wieloetapowy proces, dlatego dziś jeszcze trudno ocenić, czy i w jakiej skali będzie mieć wpływ na ocenę naszego kraju - mówi Krzysztof Izdebski, zarządzający funduszami dłużnymi w Generali Investments TFI.
Dodaje, że niepewność związana z dalszymi krokami sądów i kredytobiorców po decyzji TSUE oraz zbliżającymi się wyborami parlamentarnymi i ich wynik wpływają na rynki. - Inwestorzy zagraniczni są ostrożni i czekają na to, co wydarzy się w najbliższych tygodniach. Wstrzymują się tym samym od inwestycji w polskie obligacje – dodaje Izdebski.
