Zarządzeniem zastępczym z grudnia 2017 r. wojewoda dolnośląski nadał ulicy Karola Marksa zlokalizowanej w mieście B. nazwę Generała Stefana Grota-Roweckiego. Wojewoda stwierdził bowiem, że biorąc pod uwagę życiorys Marksa, nazwa ulicy jako upamiętniająca osobę symbolizującą komunizm jest niezgodna z art. 1 ustawy o zakazie propagowania ustrojów totalitarnych. Zgodnie z tą ustawą takie nazwy miały zostać zmienione do dnia 2 września 2017 r.
Czytaj także: Uchwały dotyczące nazw ulic i placów podejmuje rada gminy
Skarga do WSA
Gmina B. zaskarżyła zarządzenie zastępcze do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Podkreśliła w niej, że z uzyskanych opinii Instytutu Pamięci Narodowej wynikało wprost, że nazwa ulicy Karola Marksa nie podlega konieczności zmiany ze względu na ustawę. Jednocześnie samorząd wskazał, że wydanie przez wojewodę zarządzenia zastępczego w takim przypadku ewidentnie naruszyło prawo samodzielności jednostek samorządu terytorialnego, które wynika przede wszystkim z art. 94 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Wyjaśniono, że gminie odebrane także prawo do nadania według własnego uznania nazwy ulic, gdyż zgodnie z art 18 ust. 2 punkt 13 ustawy o samorządzie gminnym podejmowanie uchwał w sprawach herbu gminy, nazw ulic i placów będących drogami publicznymi należy do właściwości rady gminy.
Opinia ma charakter pomocniczy
W odpowiedzi na skargę wojewoda podtrzymał swoje stanowisko w sprawie. Wskazał, że nie był uprawniony w toku prowadzonego postępowania nadzorczego do rozstrzygania w przedmiocie zaistniałych różnic w zajmowanym stanowisku przez Instytut Pamięci Narodowej. Co więcej, wykonanie przez gminę określonego w ustawie obowiązku nie było uwarunkowane i uzależnione od stanowiska Instytutu Pamięci Narodowej. Zdaniem wojewody opinia taka mogła mieć jedynie charakter pomocniczy przy ustaleniu zakresu niezbędnych zmian nazw ulic.