Obecny kształt przepisów art. 37 kodeksu postępowania administracyjnego (k.p.a.) wynika z rezygnacji ustawodawcy z dotychczasowego rozwiązania i specyficznego zażalenia w zamian za nowy środek w postaci ponaglenia. Instytucja ponaglenia jest jednak nowa i daje do myślenia, do jakich tak naprawdę spraw znajdzie zastosowanie – także w kontekście możliwości późniejszego skarżenia bezczynności albo przewlekłości postępowania do sądu administracyjnego.
Do spraw nowych
Jak bowiem wynika z przepisów przejściowych, do postępowań administracyjnych wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia niniejszej ustawy ostateczną decyzją lub postanowieniem stosuje się przepisy ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu dotychczasowym, z tym że do tych postępowań stosuje się przepisy art. 96a-96n ustawy zmienianej w art. 1 (art. 16 ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw z 7 kwietnia 2017 r.).
Oznacza to, że jedynie przepisy o mediacji w administracji stosuje się także do spraw, które były już w toku w momencie wejścia w życie nowelizacji. Pozostałych przepisów – w tym o ponagleniu – do spraw już wszczętych się nie stosuje, co oznacza, że ponaglenie w obecnym kształcie można wnosić jedynie w sprawach, które zostały wszczęte po 1 czerwca br.
We wszystkich innych sprawach bezczynność lub przewlekłość postępowania należy zwalczać „starym" zażaleniem.
Do sądu ze sprawami jeszcze nowszymi
Powyższe przekłada się także wprost na sprawy o bezczynność lub przewlekłość postępowania przed sądami administracyjnymi. Tu z kolei analizy wymagają art. 17 ust. 1 i 2 ustawy zmieniającej, zgodnie z którymi znowelizowane przepisy również stosuje się co do zasady w sprawach nowych (ust. 1), aczkolwiek zmienione art. 52 i art. 53 p.p.s.a. stosuje się też do aktów i czynności organów administracji publicznej dokonanych po dniu wejścia w życie ustawy zmieniającej (ust. 2).