Jeszcze przed końcem kadencji rada gminy chce uzupełnić statut gminy poprzez przyjęcie, że przewodniczący i wiceprzewodniczący rady będą wybierani na rok. Czy przysługuje jej takie uprawnienie?
Nie.
Obecna kadencja rady gminy trwa jeszcze 4 lata od dnia wyboru i upłynie 16 listopada 2018 r. Od następnej kadencji, kadencja rady będzie trwać dłużej – 5 lat licząc od dnia wyboru. Do końca kadencji rada w dotychczasowym składzie zachowuje wszystkie swoje uprawnienia i może podjąć uchwałę (uchwały) nawet w ostatnim dniu kadencji. Natomiast uchwała podjęta po tej dacie nie miałaby już mocy prawnej. W myśl art. 19 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym (dalej u.s.g.) rada gminy wybiera ze swego grona przewodniczącego i 1-3 wiceprzewodniczących, bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu rady, w głosowaniu tajnym. Odwołanie przewodniczącego i wiceprzewodniczących następuje, w takim samym trybie, na wniosek co najmniej 1/4 ustawowego składu rady (art. 19 ust. 4 u.s.g.). W wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 4 marca 1994 r. (sygn. II SA 69/94, ONSA 1995/2/68) zwrócono uwagę, że przewodniczący i wiceprzewodniczący nie są podmiotami mającymi odmienny byt prawny od rady gminy, wyizolowanymi z tej rady, w związku z czym w statucie gminy nie można ustalić dla nich innej kadencji niż kadencja rady. Pierwsza sesja nowo wybranej rady gminy zostanie zwołana przez komisarza wyborczego na dzień przypadający w ciągu 7 dni po upływie dotychczasowej kadencji (art. 20 ust. 2 u.s.g.). Na pierwszej sesji nowo wybranej rady radni, obecni na tej sesji, złożą ślubowanie, a następnie zostaną przeprowadzone wybory przewodniczącego i wiceprzewodniczących rady. Pierwszą sesję nowo wybranej rady gminy, do czasu wyboru przewodniczącego rady, prowadzi najstarszy wiekiem radny obecny na sesji.
Z dniem upływu kadencji rady gminy kończy się także kadencja wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Dotychczasowy wójt musi jednak pełnić swoją funkcję aż do czasu objęcia obowiązków przez nowo wybranego wójta, czyli do złożenia przez niego ślubowania (por. art. 29-29a u.s.g.). Uchwały rady gminy zostaną przedłożone przez wójta organowi nadzoru (wojewodzie albo regionalnej izbie obrachunkowej), w ciągu 7 dni od dnia ich podjęcia (art. 90 u.s.g.). Rozstrzygnięcie organu nadzorczego dotyczące gminy można zaskarżyć do wojewódzkiego sądu administracyjnego, z powodu niezgodności z prawem. Jeżeli rozstrzygnięcie dotyczy uchwały rady gminy, to podstawą do wniesienia skargi na to rozstrzygnięcie jest uchwała rady. W sytuacji, gdy rozstrzygnięcie organu nadzorczego, dotyczące uchwały rady gminy, zostanie doręczone po upływie dotychczasowej kadencji, to do złożenia skargi na to rozstrzygnięcie będzie uprawniona rada gminy następnej kadencji, w terminie 30 dni od dnia wyboru przewodniczącego rady (art. 98 ust. 3a u.s.g.). ?
—Anna Puszkarska, radca prawny
podstawa prawna: art. 16, art. 19-20, art. 23a, art. 26, art. 29-29a, art. 90-94, art. 98 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. DzU z 2018 r. poz. 994 ze zm.)
podstawa prawna: art. 1, art. 15 ustawy z 11 stycznia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych (DzU z 2018 r. poz. 130 ze zm.)
