- Pomiędzy wójtami dwóch gmin, dla których wspólnym organem wyższego stopnia jest samorządowe kolegium odwoławcze, powstał spór o właściwość miejscową. Czy osoba będąca stroną w tej sprawie może zwrócić się o rozstrzygnięcie sporu do sądu administracyjnego?

Nie.

Ustalenie właściwości miejscowej organu powinno nastąpić zgodnie z art. 21 kodeksu postępowania administracyjnego (dalej k.p.a.). Przykładowo, w sprawach dotyczących nieruchomości właściwość miejscową organu ustala się według miejsca jej położenia, a jeżeli dana nieruchomość jest położona na obszarze właściwości dwóch lub więcej organów, orzekanie należy do organu, na którego obszarze znajduje się większa część nieruchomości. Spory o właściwość rozstrzyga się zgodnie z art. 22 k.p.a. Przez takie spory rozumie się sytuację, w której przynajmniej dwa organy jednocześnie uważają się za właściwe do załatwienia konkretnej sprawy (spór pozytywny) lub też żaden z nich nie uważa się za właściwy do załatwienia sprawy (spór negatywny). W przypadku sporów między organami jednostek samorządu terytorialnego obowiązuje zasada, że spór rozstrzyga wspólny dla nich organ wyższego stopnia, a dopiero w razie braku takiego organu - sąd administracyjny. Nie dotyczy to sporów:

- między kierownikami służb, inspekcji i straży administracji zespolonej tego samego powiatu, działających w imieniu własnym lub w imieniu starosty, które rozstrzyga starosta,

- między pozostałymi organami administracji zespolonej w jednym województwie, które rozstrzyga wojewoda oraz

- między organami jednostek samorządu terytorialnego w różnych województwach w sprawach należących do zadań z zakresu administracji rządowej, które rozstrzyga minister właściwy do spraw administracji publicznej.

Zgodnie z art. 17 pkt 1 k.p.a. organami wyższego stopnia w stosunku do organów jednostek samorządu terytorialnego są samorządowe kolegia odwoławcze, chyba że ustawy szczególne stanowią inaczej. W myśl art. 22 § 3 pkt 1 k.p.a. z wnioskiem o rozpatrzenie sporu przez sąd administracyjny może wystąpić m.in. strona. W art. 4 ustawy - Prawo o postępowaniu przez sądami administracyjnymi (dalej p.p.s.a.) przyjęto, że sądy administracyjne rozstrzygają spory o właściwość m.in. między organami jednostek samorządu terytorialnego, o ile odrębna ustawa nie stanowi inaczej. Spory te rozstrzyga Naczelny Sąd Administracyjny (art. 15 § 1 pkt 4 p.p.s.a.). Skierowanie do NSA wniosku o rozstrzygnięcie sporu o właściwość jest jednak niedopuszczalne, jeżeli zarówno jeden jak i drugi organ wykonawczy dwóch różnych gmin mają wspólny dla nich organ wyższego stopnia – to samo samorządowe kolegium odwoławcze (por. np. postanowienie NSA z 27 października 2016 r., sygn. I OW 165/16, LEX nr 2143052). W sytuacji, gdy NSA nie jest właściwy do rozstrzygnięcia sporu o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego, z powodu podlegania tego sporu samorządowemu kolegium odwoławczemu, następuje odrzucenie wniosku o rozstrzygnięcie sporu o właściwość (por. np. postanowienie NSA z 9 czerwca 2011 r., sygn. I OW 27/11, LEX nr 1082832).

Autorka jest radcą prawnym

podstawa prawna: art. 4, art. 15 § 1 pkt 4 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. DzU z 2018 r. poz. 1302 ze zm.)

podstawa prawna: art. 21-23 ustawy z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. DzU z 2018 r. poz. 2096 ze zm.)