– Z chwilą wpisania do Krajowego Rejestru Handlowego stały się odrębnym podmiotami, kontrolowanymi przez rady nadzorcze. Zgodnie z Kodeksem spółek handlowych i ustawą o gospodarce komunalnej, gmina może wpływać na losy i kierunek rozwoju założonej przez nią spółki tylko jako udziałowiec – ustalił wojewoda.
Żaden przepis nie uprawnia organów gminy do wykorzystywania posiadanych kompetencji kontrolnych czy nadzorczych do bezpośredniego ingerowania w działalność spółek komunalnych, funkcjonujących według zasad cywilnoprawnych. Komisja rewizyjna, powołana przez radę miasta nie ma więc podstaw prawnych do bezpośredniej kontroli działalności spółek prawa handlowego, utworzonych przez miasto. Skoro spółki wymienione w uchwale, nie są gminnymi jednostkami organizacyjnymi, należało stwierdzić nieważność tego aktu z powodu sprzeczności z prawem.
Miasto Zielona Góra zaskarżyło rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wlkp. Poinformowało, że rada miasta podjęła uchwałę, zakwestionowaną przez wojewodę, w związku ze zgłaszanymi przez mieszkańców wątpliwościami co do prawidłowości funkcjonowania wymienionych spółek. Zdaniem miasta, skoro wspomniane spółki zostały przez nie utworzone oraz wyposażone w majątek, i wykonują ustawowe zadania własne gminy, należy je uznać za jednostki organizacyjne miasta. Komisja rewizyjna, powołana przez radę miasta, może je więc objąć kontrolą doraźną.
Chaos terminologiczny
Podstawową sporną kwestią stało się więc pytanie, czy pojęcie „gminnej jednostki organizacyjnej", którym posługuje się art. 18a ust. 1 u.s.g., należy ograniczyć do jednostek finansowanych z budżetu gminy, nieposiadających odrębnej osobowości prawnej. Czy też obejmuje ono również jednostki, utworzone przez gminy, ale posiadające osobowość prawną. Ustawa o samorządzie gminnym nie definiuje pojęcia „gminna jednostka organizacyjna", a analiza tej ustawy wskazuje na panujący tu chaos terminologiczny – skonstatował WSA.
W opinii sądu, spółki kapitałowe są bez wątpienia jednostkami organizacyjnymi gminy. Zgodnie z art. 9 ust.1 u.s.g., w celu wykonywania zdań, gmina może tworzyć jednostki organizacyjne, a także zawierać umowy z innymi podmiotami. Takie jednostki mogą stanowić część danej jednostki samorządu, jako osoby prawnej (jednostki prawnie nie wyodrębnione), albo być podmiotami samodzielnymi, odrębnymi – jako jednostki prawnie wyodrębnione – wyjaśnił sąd.
Spółki gminne, tworzone i wyposażone w majątek przez gminy w celu wykonywania ich zadań, pomimo, że posiadają odrębną od gminy osobowość prawną, mieszczą się w pojęciu „gminnych jednostek organizacyjnych". Skoro art. 18a ust.1 u.s.g. nie różnicuje kompetencji kontrolnych komisji rewizyjnej na jednostki posiadające i nieposiadające osobowości prawnej, należy uznać, że jej uprawnienia dotyczą jednych i drugich – stwierdził sąd.
