Każda z pragmatyk urzędniczych umożliwia natychmiastowe rozwiązanie stosunku pracy z zatrudnionymi na jej podstawie osobami czy to odsyłając w tym względzie do przepisów kodeksu pracy (kp) czy ustanawiając własne regulacje. Zasadą jest, iż do większości zatrudnionych w administracji publicznej a zatem np. do pracowników służby cywilnej oraz urzędników państwowych zatrudnionych na podstawie umów o pracę zastosowanie w tym względzie mają przepisy kodeksu, zwłaszcza art. 52 kp (rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika). Do osób, cieszących się większą stabilizacją zatrudnienia, a więc zatrudnionych na podstawie mianowania (urzędników służby cywilnej i mianowanych urzędników państwowych) okoliczności, w których do takiego natychmiastowego zwolnienia z pracy może dojść określają ich pragmatyki zawodowe.
Decyduje pracodawca
Zarówno rozwiązania kodeksowe wynikające z art. 52 kp jak i przepisy ustawy o służbie cywilnej wymieniają podobne okoliczności, w jakich pracodawca skorzystać może z tego trybu rozwiązania stosunku pracy (>patrz tabela). W obu tych przypadkach rozwiązanie stosunku pracy nie może nastąpić po upływie miesiąca od dnia uzyskania przez pracodawcę wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie stosunku pracy w tym trybie.
Zasadą jest też, że samo wystąpienie wskazanych okoliczności nie przesądza, że do rozwiązania stosunku pracy musi dojść. Zarówno kodeks pracy jak i ustawa o służbie cywilnej zostawiają, bowiem decyzje w tej sprawie osądowi pracodawcy.
Zwolnienie z mocy prawa
Inaczej jest w ustawie o pracownikach urzędów państwowych (uopup). Zgodnie z art. 14 tej ustawy stosunek pracy z urzędnikiem państwowym mianowanym ulega z mocy prawa rozwiązaniu z jego winy bez wypowiedzenia, w razie:
- prawomocnego skazania na karę pozbawienia praw publicznych albo prawa wykonywania zawodu,