Reforma polskiego wymiaru sprawiedliwości to od wielu miesięcy gorący temat, i to nie tylko w Polsce. Pojawiają się też różnego rodzaju badania, które mają pokazać, jak społeczeństwo ocenia zmiany i czy jest ich zwolennikiem. Dziś publikujemy najnowsze wyniki.
Badanie przeprowadzono między 8 a 12 czerwca na reprezentatywnej ogólnopolskiej próbie liczącej 1066 osób. Stowarzyszenie Sędziów Polskich Iustitia właśnie upubliczniło wyniki zamówionego sondażu. Poznały je także unijne organy, między innymi Europejska Sieć Rad Sądownictwa.
Respondenci dostrzegają rosnące upolitycznienie sądów i ich gorsze działanie. Uważają, że sytuacja jest gorsza niż w czasach poprzednich rządów – to wyniki z przeprowadzonej ankiety.
Dokładnie 44 proc. Polaków jest zdania, że reformy Prawa i Sprawiedliwości raczej lub zdecydowanie zwiększają wpływ polityków na sądy, przeciwnego zdania jest łącznie zaledwie 14,2 proc. respondentów. 38,5 proc. uważa, że reformy te raczej lub zdecydowanie pogarszają działanie sądów. Inaczej twierdzi jedynie 18,7 proc. Polaków.
Decyzje kadrowe dotyczące wymiany prezesów i wiceprezesów sądów spotkały się z równie negatywną opinią. Łącznie negatywną ocenę poczynaniom ministra wystawia 40 proc. respondentów, a pozytywną tylko 24,8 proc., aczkolwiek wśród nich zdecydowanie popierających te działania jest jedynie 8,2 proc.
Autorzy badania zapytali wprost badanych: czy wiedzą, choćby tylko ze słyszenia, że w wyniku wprowadzonych reform minister sprawiedliwości Zbigniew Ziobro odwołał ok. 140 prezesów i wiceprezesów sądów. 57 proc. pytanych odpowiedziało, że tak, 43 proc., że nie.
– To tylko potwierdza, że te tzw. reformy nie są w interesie zwykłych ludzi, lecz wąskiej grupy polityków, którzy zajęli się obsadzaniem stołków – mówi sędzia Krystian Markiewicz, prezes Stowarzyszenia Sędziów Polskich Iustitia.
Dla obecnej ekipy rządzącej bolesne musi być również to, że większość respondentów uznała, że sądy działają obecnie gorzej niż za czasów koalicji PO–PSL. Twierdzi tak 18,2 proc., przeciwnego zdania jest 11,7 proc. Reszta pozostaje obojętna i nie ma zdania, albo uznaje, że nic się nie zmieniło w sprawności działania sądów.
W badaniu pytano również o ocenę obecnej Krajowej Rady Sądownictwa. Oceny są równie druzgocące – 36 proc. wyraża negatywny do niej stosunek, a pozytywny – 17 proc., przy czym zdecydowanie pozytywne odczucia deklaruje zaledwie 2 proc. ankietowanych, a zdecydowanie negatywne – 20 proc. pytanych (47 proc. respondentów udzieliło odpowiedzi: trudno powiedzieć).
– Bardzo budujące jest, że mimo użycia ogromnej maszyny propagandowej do przekonania polskiego społeczeństwa do „reform" sądownictwa, to się nie udało. Polacy rozumieją, że upolitycznienie sądów jest złem, i nie dali się nabrać na kampanię oczerniającą sędziów – mówi prawnik prof. Marcin Matczak.
Jako dowód mają służyć odpowiedzi na pytanie: jaki wpływ na polskie sądy w kwestii wpływu polityków mogą w twojej ocenie mieć reformy prowadzone przez obecny rząd Prawa i Sprawiedliwości? 69 proc. respondentów odpowiedziało, że zwiększają wpływ (23 proc., że raczej i 46 proc., że zdecydowanie). 21 proc. odpowiedziało z kolei, że wpływ zmniejsza (8 proc., że zdecydowanie i 13 proc. raczej zmniejszają).
Badanie ujawniło również bardzo dużą niewiedzę o istocie wprowadzanych zmian w sądownictwie – dominujące odpowiedzi we wszystkich pytaniach to „trudno powiedzieć", a jedynie co czwarty Polak (24,2 proc.) twierdzi, że orientuje się w reformach dobrze lub bardzo dobrze.
– Jestem przekonany, że gdyby Polacy dokładniej zrozumieli, jakie patologiczne mechanizmy tworzą tzw. ustawy sądowe (np. obsadzanie na kluczowych stanowiskach w sądach zaufanych ludzi ministra Ziobry), politycy nie mogliby tak łatwo wykorzystywać ich niewiedzy – podsumowuje Krystian Markiewicz.
Badanie przeprowadzone na ogólnopolskiej próbie liczącej N=1066 osób, dobranej z panelu Ariadna Termin realizacji: 8–12 czerwca 2018 Metoda: CAWI