Spółka X jako strona postępowań dyscyplinarnych zwróciła się do Dziekana Rady Okręgowej Izby Radców Prawnych we Wrocławiu o udzielenie pisemnej informacji, dotyczącej wykonania prawomocnych kar dyscyplinarnych orzeczonych wobec radcy prawnego, tj. czy ukarany radca prawny uiścił karę pieniężną w wysokości 8 tys. zł i koszty postępowań dyscyplinarnych oraz w jakim terminie została wykonana kara zakazu sprawowania patronatu na czas 1 roku.
W odpowiedzi Wicedziekan stwierdził, że żądane informacje nie stanowią informacji publicznej. Należą one do sfery spraw wewnątrzorganizacyjnych, ponieważ postępowanie dyscyplinarne jest postępowaniem wewnętrznym samorządu radcowskiego, do którego dostęp mają wyłącznie podmioty dopuszczone na podstawie ustawy o radcach prawnych. W związku z tym wykonanie orzeczonej przez sąd dyscyplinarny kary jest sprawą czysto wewnętrzną samorządu radcowskiego i nie ma przymiotu informacji publicznej.
W skardze do sądu administracyjnego spółka podniosła, że rozstrzygnięcia sądów dyscyplinarnych, dotyczące oceny działalności radców prawnych stanowią informację publiczną. Jak bowiem wyjaśniono, sprawowanie władzy dyscyplinarnej przez organ samorządu zawodowego jest wykonywaniem zadań publicznych.
Dalej wskazano, że radca prawny jest zaliczany do kategorii zawodów zaufania publicznego, co decyduje o przynależności jego osoby do samorządu zawodowego. Szczególny rodzaj zadań realizowanych przez zawody zaufania publicznego powoduje, że konieczne jest zapewnienie mechanizmu społecznej kontroli ich funkcjonowania, w tym poprzez uzyskiwanie informacji publicznej dotyczącej jego członków. Zdaniem spółki podobnie należy stosować przepisy ustawy o dostępie do informacji publicznej w zakresie, w jakim odnoszą się one do wykonania prawomocnie orzeczonych kar dyscyplinarnych, albowiem wynikają one z prawomocnych orzeczeń i wykonanie ich zostało powierzone organom jednostek samorządu zawodowego.
- Jako błędne należy ocenić stanowisko, które sprowadza postępowanie dyscyplinarne oraz wykonanie prawomocnie orzeczonych kar dyscyplinarnych i obowiązku pokrycia kosztów wyłącznie do spraw czysto wewnętrznych samorządu radcowskiego. Sprawowanie władzy dyscyplinarnej przez organ samorządu zawodowego obejmuje także wykonanie prawomocnych orzeczeń sądów dyscyplinarnych – wskazano w skardze.
WSA we Wrocławiu (sygn. akt IV SAB/Wr 62/19) przyznał rację spółce. Jak wskazano trudno się zgodzić ze stanowiskiem organu, że wykonywanie kar dyscyplinarnych i kwestia uiszczenia kosztów postępowania dyscyplinarnego jest sprawą jedynie ze sfery wewnątrzorganizacyjnej samorządu zawodowego, do której nie mają zastosowania przepisu ustawy o dostępie do informacji publicznej. - Sprawowanie władzy dyscyplinarnej przez organy samorządu zawodowego, w tym wykonywanie kar dyscyplinarnych przez dziekana rady okręgowej izby radców prawnych, jest formą wykonywania władzy publicznej, skoro kara dyscyplinarna należy do grupy środków przymusu państwowego o charakterze karnym – podkreślił sąd.
W uzasadnieniu zwrócono uwagę, że w postępowaniu wykonawczym dziekan rady OIRP podejmuje szereg czynności wykraczających poza sferę wewnątrzorganizacyjną samorządu radcowskiego, w tym zawiadamia o orzeczeniu kary zawieszenia i pozbawienia prawa wykonywania zawodu wymienione w ustawie podmioty zewnętrzne. Nałożenie tego rodzaju kary dyscyplinarnej wywołuje bowiem skutki również wobec podmiotów zewnętrznych. - Radca prawny nie może wówczas świadczyć pomocy prawnej ani też występować przed organami państwowymi w charakterze pełnomocnika procesowego. Kary pieniężne i nałożone na radcę prawnego koszty postępowania dyscyplinarnego podlegają wyegzekwowaniu w drodze egzekucji prowadzonej w trybie przepisów kodeksu postępowania cywilnego, a dziekanowi rady OIRP przysługują uprawnienia wierzyciela, które również wykraczają poza czynności wewnątrzorganizacyjne samorządu zawodowego – wskazał WSA.
