NSA o opodatkowaniu zachowku: pominięta w testamencie nie miała prawa do zwolnienia dla najbliższych

Do podatniczki nie ma zatem zastosowania zwolnienie przewidziane dla zerowej grupy, bo przepis, który je ustanawiał, jeszcze nie obowiązywał. Jak tłumaczyli urzędnicy, kobieta nabyła prawo do zachowku w dacie śmierci matki, tj. grudnia 2006  ., i mają do niej zastosowanie przepisy sprzed 1 stycznia 2007 r., czyli sprzed wprowadzenia zwolnienia dla zerowej grupy.

Kobieta nie zgadzała się z taką wykładnią. Przekonywała, że jest uprawniona do skorzystania ze zwolnienia podatkowego, ponieważ za moment nabycia należy uznać wypłatę zachowku. Na poparcie swojego stanowiska wskazywała trzy opinie, które uzyskała przez telefon od pracownika Krajowej Informacji Podatkowej.

Ta argumentacja nie przekonała jednak Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku. Zauważył, że kwestie związane z nabyciem spadku, w tym określenie momentu nabycia spadku, uregulowane zostały w księdze IV kodeksu cywilnego (DzU nr 16, poz. 93 ze zm.). Zgodnie z jej treścią spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku, a ten otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy. W ocenie WSA jeżeli w ustawie o podatku od spadków i darowizn mowa jest o nabyciu tytułem dziedziczenia, oznacza to nabycie majątku z chwilą śmierci spadkodawcy. Z tą właśnie chwilą spadkobierca nabywa spadek.

WSA odwołał się do uchwały Sądu Najwyższego, z której wynika, że źródłem uprawnienia do zachowku jest śmierć spadkodawcy (III ZP 26/00). Zachowek z ekonomicznego punktu widzenia i wobec źródła jego powstania jest formą dziedziczenia.

Racji podatniczce nie przyznał też NSA. Jak wyjaśnił sędzia sprawozdawca Paweł Dąbek, prawo do zachowku powstaje w chwili otwarcia spadku, czyli śmierci spadkodawcy. W konsekwencji fiskus słusznie odmówił prawa do zwolnienia, bo w chwili śmierci spadkodawcy jeszcze nie obowiązywało. Wyrok jest prawomocny. ©?

Sygnatura akt: II FSK 700/16