Thierry Wolton – Historia komunizmu na świecie

„Filozofowie rozmaicie tylko interpretowali świat; idzie jednak o to, aby go zmienić" – pisał Marks w 1845 roku w swych „Tezach o Feuerbachu". Zmienić świat – taki program mógł być kuszący. Misja to iście prometejska, a filozof stara się ją wspierać za pomocą globalnej teorii, która chce być jednocześnie pragmatyczna. Swego rodzaju filozofia filozofii pomieszanej z praktyką.

Tak zrodził się determinizm historyczny o niewzruszonej logice, którego centralne pojęcie, pojęcie walki klas, odgrywa rolę uniwersalnego klucza do rozumienia zasad funkcjonowania ludzkości, od pradawnego społeczeństwa opartego na niewolnictwie przez niedawne społeczeństwo feudalne, będące zwiastunem społeczeństwa burżuazyjnego, po zapowiadany przezeń jutrzejszy socjalizm – ten zaś powinien doprowadzić do ostatniego etapu, czyli komunizmu. W typowy dla siebie sposób Marks nakreślił jednakową drogę dla wszystkich ludzkich społeczeństw. Jego zdaniem każdy etap tej ewolucji jest związany z postępującym odczłowieczaniem pracy – aż do społeczeństwa burżuazyjnego, w którym proces wyzysku i alienacji objawia się oczom mas. Ich „uświadomienie" wywołuje wówczas rewolucję proletariacką, która sankcjonuje przejście rodzaju ludzkiego od „prehistorii", właściwej dla społeczeństw klasowych, do jego prawdziwej historii, historii komunizmu, społeczeństwa bezklasowego i bezpaństwowego.