Molenbeek, dzielnica czternastu meczetów

Thibault kupił skuter, ponieważ na ludzi w metrze już nie może patrzeć. Przede wszystkim na tych, którzy metro zbudowali. A teraz nim jeżdżą i wyzywają go od „śmierdzących Belgów".

– Mieli tu wpaść tylko na chwilę: wydrążyć tunele i wrócić do siebie. Ale zostali. Sprowadzili rodziny, potem sąsiadów i rodziny sąsiadów. Teraz, wszyscy razem, budują kolejne podziemie. Mój tata przewidział, że tak będzie – mówi bez satysfakcji.

Dziś Thibault zrobi wyjątek. Zostawi skuter przed domem i wsiądzie do metra, potem do tramwaju, i może nawet spojrzy któremuś z Arabów w oczy. Będzie udawał, że wszystko jest w porządku.

Baza dżihadystów

Jesteśmy w Molenbeek, brukselskiej dzielnicy czternastu meczetów. Albo dziewiętnastu. Albo dwudziestu dwóch lub pięćdziesięciu.

– Oficjalne statystyki można wyrzucić do śmietnika. Muzułmanie nie mają żadnych ograniczeń, mogą otworzyć meczet wszędzie, choćby we własnym salonie – tłumaczy Olivier.

Pewne jest jedno: w Molenbeek funkcjonuje więcej meczetów niż kościołów. Pewne jest również, że z Molenbeek wywodzi się więcej terrorystów niż z którejkolwiek innej dzielnicy w Europie.

Od listopadowych zamachów we Francji dzielą nas cztery miesiące, ale od tamtej pory nic się w Molenbeek nie zmieniło.

Ibrahim i Salah Abdeslam oraz Abdelhamid Abaaoud zabijali w Paryżu. Amedy Coulibaly również, tyle że dziesięć miesięcy wcześniej. Hassan El Haski w Madrycie, a Mehdi Nemmouche w Brukseli, pół godziny spacerem od domu.

– Na całym świecie mówi się, że zamachowcami byli Belgowie. To szalone! Oni nie byli Belgami, tylko Arabami, którzy w Belgii urządzili sobie Molenbeekistan – oburza się Philippe.

Belgia ma 11 mln obywateli (choć Philippe protestuje, formalnie terroryści również byli Belgami). Z każdego miliona 40 wyjechało do Syrii. To najwyższy w Europie odsetek dżihadystów przypadający na jednego mieszkańca. Różnica między statystykami a rzeczywistością jest podobna jak w przypadku meczetów w Molenbeek.

Przy głównym placu owianej złą sławą dzielnicy (z wyglądu niepozornej – więcej w niej XIX-wiecznych kamieniczek niż dziewiętnastopiętrowych bloków) meczetu nie ma. Jest za to ratusz. Burmistrz Molenbeek oraz jego podwładni z okien swoich biur codziennie widzieli budynek z numerem 30. Na pierwszym piętrze mieszkali w nim bracia Abdeslam. Czasami wychodzili na balkon, z którego dziś zobaczyliby wielki targ. Nie zobaczą, ponieważ 13 listopada ub.r. Ibrahim wysadził się w powietrze, Salah zaś rozpłynął się w powietrzu.

4 listopada policjanci z komisariatu znajdującego się po drugiej stronie ratusza zamknęli pub przy Rue des Beguines. Powód: podejrzenie o handel narkotykami. Podejrzani: bracia Abdeslam.

„Jego ulubionymi zajęciami były palenie trawki i spanie" – tak swojego byłego męża, Ibrahima Abdeslama, wspomina Naima.

Garść statystyk dotyczących Molenbeek: to 11. najbardziej zaludniona jednostka administracyjna Belgii; na 6 km kw. żyje w niej 96 tys. osób; 35 tys. z nich to muzułmanie (na podstawie badania przeprowadzonego w 2010 roku przez socjologa Jana Hertogena – prowadzenie oficjalnych statystyk dotyczących wiary jest w Belgii zakazane); w 2013 roku bezrobocie przekroczyło tu 30 proc. (z czego ponad połowa pozostawała bez pracy od co najmniej roku); w grupie poniżej 25. roku życia bezrobotni stanowią 42 proc.; przeciętny roczny dochód to 9 tys. euro.

Młodzi, bezrobotni i zbuntowani, bo przecież to nie ich wina. Ich rodzice oraz dziadkowie przybyli do Belgii jako robotnicy. Byli religijni, ale bez przesady. Nie przywieźli z sobą imamów, więc imamowie przyjechali sami. Nie z Maroka, ale przede wszystkim z Arabii Saudyjskiej. I teraz uczą młodych zbuntowanych radykalnego wahhabizmu, nasiąkniętego saudyjskimi dolarami. Młodzi zbuntowani są także bardzo chłonni.

„To ustronna baza dżihadystów" – senator Georges Dallemagne o Molenbeek.

„Przez dwadzieścia lat panowała zmowa milczenia" – senator Alain Destexhe o rządach byłego burmistrza Molenbeek, Philippe'a Moreaux.

„Nie mają pracy ani przyszłości, więc są łatwi do zindoktrynowania, jeśli zaoferujesz im wielką narrację, spójny obraz świata, opowieść o społeczeństwie, marzenie, aspiracje, idealizm" – reporterka Hind Fraihi o młodych, zbuntowanych i chłonnych. W 2005 roku.

„Ostatni raz miałem do czynienia z fundamentalistami w 2006 roku. Ten problem niepotrzebnie jest rozdmuchiwany przez media" – prawnik Sebastiano Guzzone o swoich doświadczeniach z muzułmanami w Molenbeek. W 2009 roku.

W listopadzie 2015 roku Eric Zemmour wymyślił proste rozwiązanie problemu. Kilka dni po zamachach w Paryżu francuski pisarz i dziennikarz powiedział na antenie Radia RTL, że lotnictwo francuskie na marne bombarduje syryjską Raqqę. Jego zdaniem o wiele lepszym pomysłem byłoby zrównanie z ziemią Molenbeek.

Świat szuka odpowiedzi na pytanie, dlaczego to właśnie w Brukseli bije serce europejskiego dżihadu, ale nikt nie pyta, jak żyje się tu zwykłym Belgom – żali się Philippe.

Thibault, Olivier i Philippe są „zwykłymi Belgami". Thibault jest kierownikiem banku, Olivier sprzedaje kanapki w pociągach, a Philippe naprawia komputery. Wszyscy są kibicami. Weekendy spędzają razem: najpierw dopingują ukochany Racing White Daring Molenbeek (RWDM), potem, wspólnie z innymi „zwykłymi Belgami", opijają zwycięstwo lub zapijają porażkę.

Tydzień po zamachach w Paryżu fani RWDM nie mogli pójść na mecz. W Brukseli i całym regionie stołecznym ogłoszono czwarty stopień zagrożenia terrorystycznego. Premier Belgii Charles Michel wytłumaczył, że istnieje realna obawa, że „kilka osób z bronią i materiałami wybuchowymi mogłoby dokonać ataków w kilku miejscach jednocześnie". Zamknięto więc szkoły, metro przestało kursować, odwołano większość imprez, w tym te sportowe. A potem wszystko wróciło do normy.

Za kanapkę z szynką do piekła

W jednej chwili musieliśmy zrezygnować z codzienności – relacjonuje Olivier. – Ludzie byli przerażeni i jednocześnie wściekli. Bali się wyjść do sklepu. Terroryści dostali dokładnie to, czego oczekiwali.

– Teraz, kiedy widzę gościa z brodą, po prostu przechodzę na drugą stronę ulicy – przyznaje Philippe.

– Kiedy w 1975 roku RWDM zdobył mistrzostwo Belgii – dodaje Thibault – zaczynałem podstawówkę. Miałem w klasie kolegów, których rodzice przyjechali z Maroka. Dobrze się razem bawiliśmy. Ale ich było dwóch, a dziś trudno znaleźć w szkole Belga.

Thibault nie mówi „zwykłego Belga", nie mówi „prawdziwego Belga", po prostu „Belga".

– Do pierwszej szkoły mój syn chodził tylko przez rok – włącza się Philippe. – W klasie dominowali muzułmanie. Gdy młody sięgał po kanapki z szynką, mówili do niego: „Jeśli to zjesz, pójdziesz do piekła". Innym razem usłyszał: „Twoja matka to dziwka, bo nie chodzi zakryta". Mieli po sześć lat. Przenieśliśmy go do szkoły poza Brukselą.

– W niektórych stołówkach podają już wyłącznie jedzenie halal – to znowu Thibault, którego ojciec był nauczycielem w podstawówce niedaleko ratusza. – Przeszedł na emeryturę piętnaście lat temu i już wtedy było źle. Na początku, oprócz Belgów i Marokańczyków, uczyło się tam sporo przedstawicieli innych narodowości. Wszyscy pouciekali, nawet Turcy. Zostali tylko Marokańczycy.

Olivier porównuje sytuację w Brukseli z rozprzestrzeniającym się wirusem: – Kiedy mieszkałem dwa skrzyżowania od stadionu, w kamienicy miałem cztery rodziny belgijskie, dwie marokańskie oraz po jednej hiszpańskiej, włoskiej i polskiej. To było ze dwie dekady temu. W ciągu kilku następnych lat wprowadzali się wyłącznie Marokańczycy. Wkrótce stało się to nie do wytrzymania, czułem się osaczony. Wyprowadziłem się do Berchem, sąsiedniej dzielnicy. Scenariusz się powtarza, za chwilę będzie tu jak w Molenbeek. Tej epidemii nic już nie powstrzyma.

Thibault stracił rachubę: – Nie zliczę, ile razy obrazili mnie nawet najbliżsi sąsiedzi. Jestem dla nich skurwysynem albo „śmierdzącym Belgiem". Doszło do tego, że bałem się wyjść na ulicę, przy której się wychowałem. Bałem się pójść na mecz.

Dziś Thibault zrobi wyjątek. Zapomni o strachu i wściekłości. Będzie udawał, że wszystko jest w porządku.