Z jakością powietrza w Polsce nie jest najlepiej. Wiele miast znajduje się na czarnej liście WHO najbardziej zanieczyszczonych miast na świecie.

Samorządy jednak nie próżnują. Mają pomysły na walkę ze smogiem. Najradykalniejszy okazał się Kraków, gdzie powietrze należy do najbardziej zabrudzonych w kraju.

Zakaz boli, ale...

Od 1 września w Krakowie nie wolno będzie w ogóle palić ani węglem, ani drewnem.

Czytaj także: Zakaz palenia drewnem w kominku i drony sposobem na smog

– Zakaz nie wziął się znikąd. Spalanie węgla czy drewna powoduje, że do powietrza trafiają szkodliwe pyły zawieszone, w tym rakotwórcze. W sezonie grzewczym stężenie niebezpiecznego BaP potrafi przekroczyć dopuszczalne normy nawet o 1000 procent – tłumaczy Piotr Siergiej z Polskiego Alarmu Smogowego.

– Nikt w Krakowie zakazem nie jest zaskoczony – przyznaje Paweł Ścigalski, pełnomocnik prezydenta miasta Krakowa ds. jakości powietrza. – Uchwała antysmogowa została przyjęta kilka lat temu, a obostrzenia były wprowadzane stopniowo. W okresie przejściowym od 1 lipca 2017 r. do 31 sierpnia 2019 r. nie wolno spalać w kotłach, piecach i kominkach węgla złej jakości – tłumaczy Paweł Ścigalski.

W Krakowie był też czas na dostosowanie się do zmian. Od kilku lat można się było ubiegać o wysoką dotację na zmianę ogrzewania budynku na ekologiczne. Kto chciał, ten skorzystał.

Mimo to nie wszyscy dostosowali się do zmian.

– Szacujemy, że problem ma 2,5 tys. budynków, w których są 4 tys. palenisk. Około 1000 właścicieli nie podało konkretnych przyczyn braku zmiany ogrzewania, zwyczajnie nie są tym zainteresowani – mówi Paweł Ścigalski.

– Bywa, że osoby dobrze sytuowane oficjalnie deklarują, że pomimo mandatów będą korzystać z kominków. Nie przywiązują wagi do tego, że przyczyniają się do złego stanu powietrza. Pozostałe przypadki są bardziej skomplikowane. Dotyczą osób, które zmagają się z problemami społecznymi. Brakuje odpowiednich warunków technicznych do przyłączenia ekologicznego źródła ciepła. Najczęstsze są bariery prawne, tj. brak postępowania spadkowego, nieuregulowany stan własnościowy itd. – wylicza Paweł Ścigalski.

Według Polskiego Alarmu Smogowego już w okresie przejściowym w Krakowie jakość powietrza się poprawiła.

– Przybywa dni w okresie grzewczym, kiedy nie ma dużego smogu. Dochodzi już do takich sytuacji, że powietrze w centrum Krakowa jest czystsze aniżeli w pobliskich miejscowościach, w których robi się jeszcze niewiele – mówi Piotr Siergiej z PAS.

Są i ekosamochody

Ze smogiem w miastach walczy straż miejska. Dysponują nawet dronami, które sprawdzają, czy nie pali się śmieci. Krakowska straż dysponuje również specjalnie wyposażonym samochodem elektrycznym.

– Ma kamerę termowizyjną oraz przenośny miernik wieloparametrowy, miernik wilgotności drewna, zestawy do poboru próbek popiołu i paliwa – wylicza Marek Anioł ze straży miejskiej w Krakowie.

Coraz więcej zaczyna się też dziać w Warszawie. Powstało biuro, które zajmuje się jakością powietrza w stolicy. Pracuje nad nowym programem dopłat, dzięki którym więcej osób będzie stać na wymianę pieców. W stolicy rozpocznie się wkrótce remont pięciu ciągów pieszych, na których pojawią się chodniki oczyszczające powietrze. Miasto rozstrzygnęło już przetarg. To pierwsza w Europie budowa antysmogowych trotuarów na tak dużą skalę. Będzie to kosztować 5 mln zł.