opłata śmieciowa: gmina jako wynajmujący musi rozliczyć VAT - wyrok NSA

Gdy samorząd jako właściciel przerzuca opłatę śmieciową na najemców, działa jako podatnik VAT, a nie organ władzy publicznej.

Aktualizacja: 02.12.2018 16:14 Publikacja: 02.12.2018 15:45

opłata śmieciowa: gmina jako wynajmujący musi rozliczyć VAT - wyrok NSA

Foto: Adobe Stock

Problemy z rozliczaniem VAT w samorządach to niekończąca się historia. Większość dopiero co uporała się z mozolną centralizacją rozliczeń tego podatku, a i tak na wokandy sądów administracyjnych trafiają coraz to nowe spory. Kolejny przesądził właśnie Naczelny Sąd Administracyjny.

Przerzucone kwoty...

Sprawa dotykała problemu, który może dotyczyć większości samorządów w Polsce. Chodziło bowiem o rozliczenie VAT przy najmie nieruchomości będących w zasobie gminy. We wniosku o interpretację miasto Kraków podało, że jedną z jednostek, przy pomocy których wykonuje swoje zadania, jest Zarząd Budynków Komunalnych, który w jej imieniu zawiera umowy najmu lokali mieszkalnych i użytkowych. Te przewidują, że oprócz czynszu najemca zobowiązany jest do ponoszenia kosztów dostawy mediów i odbioru odpadów komunalnych.

Czytaj też: Gmina wystawi fakturę jeśli przerzuca koszty na najemców lokali - wyrok NSA

Miasto zauważyło, że dla jednej nieruchomości istnieje możliwość złożenia tylko jednej deklaracji. Tam, gdzie jest więcej niż jeden najemca, deklaracje składa zarządca i to on uiszcza opłatę śmieciową, która ostatecznie jest przerzucana na najemców. Dla mieszkań kwota ta jest wyszczególniona na powiadomieniu o wysokości opłat miesięcznych, w odrębnej pozycji. Dla lokali użytkowych stanowi oddzielną pozycję na fakturze z adnotacją, że nie podlega ustawie o VAT.

Miasto było przekonane, że opłata śmieciowa nie jest elementem kalkulacyjnym przy ustalaniu wysokości czynszu ani przedmiotem umowy najmu lokalu. Podkreśliło, że w świetle orzecznictwa opłata za odbiór odpadów komunalnych nie podlega opodatkowaniu. W konsekwencji Kraków wniósł o potwierdzenie, że zarówno pobór opłaty śmieciowej związanej ze świadczoną usługą najmu, jak i kwota podatku od nieruchomości przerzucana na najemcę nie podlegają VAT. Przy czym jeśli chodzi o podatek od nieruchomości, dzieje się tak dlatego, że obciążanie nim najemców nie stanowi czynności z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. A co do opłat dlatego, że gmina nie jest podatnikiem VAT.

Czytaj też:

Koszty „opłaty śmieciowej" są elementem kalkulacyjnym czynszu

NSA o opodatkowaniu VAT poboru opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi

Stanowisko Krakowa nie spotkało się jednak z aprobatą fiskusa. Urzędnicy doszli do przekonania, że w obu przypadkach, gdy wynajmujący będzie przerzucał koszt podatku i opłaty na najemcę, utworzy on element cenotwórczy usługi najmu.

Tak samo sprawę widział Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie. Potwierdził, że w opisanej sytuacji gmina nie mogła działać jako organ władzy publicznej (art. 15 ust. 6 ustawy o VAT).

...jednak z podatkiem

Ostatecznie racji samorządowcom nie przyznał też NSA. Co prawda nie miał najmniejszych wątpliwości, że opłata śmieciowa jest należnością publiczną, nie oznacza to jednak, że gmina w spornej sytuacji występuje w takim charakterze. Jak wyjaśniła sędzia sprawozdawca Ewa Rojek, w opisanym przypadku gmina występuje jako właściciel i wynajmujący. Nie działa zatem jako organ władzy publicznej, tylko jako podatnik VAT. Sporne kwoty stanowią zaś element o charakterze cenotwórczym dla usługi najmu.

Wyrok jest prawomocny.

Sygn. akt I FSK 1098/18

Opinia dla „Rzeczpospolitej"

Tomasz Ciszewski, doradca podatkowy, partner w BT&A Group

To wyrok ważny dla każdej gminy, bo praktycznie każda ma w swoim zasobie mieszkania komunalne i lokale użytkowe, które wynajmuje. NSA nie pozostawia złudzeń: tzw. opłata śmieciowa, którą gmina jako właściciel przerzuca na najemców, jest elementem kalkulacyjnym czynszu. To rodzi konsekwencje. Przede wszystkim opłata podlega VAT, ale wszystko zależy od sytuacji. Jeśli jest opodatkowana jak należność gówna, to opłata śmieciowa od mieszkań komunalnych będzie korzystała ze zwolnienia z VAT, bo dla takiego najmu ustawodawca przewidział zwolnienia, a jeśli będą to lokale komercyjne, stawka wyniesie 23 proc. Może się jednak zdarzyć, że w umowie opłaty czynszowe są skalkulowane jako jakaś kwota X plus opłaty. W takim przypadku te dodatkowe opłaty zostaną uznane za osobną usługę, która zawsze podlega podstawowej stawce VAT, bez względu na to, jak opodatkowany jest najem. A to oznacza wyższe koszty dla najemców. Może też wydatki dla samej gminy. Jeśli bowiem stawki czynszu w uchwałach zostały określone jako kwoty brutto, a nie netto, to gmina będzie musiała zapłacić VAT z własnej kieszeni.

Problemy z rozliczaniem VAT w samorządach to niekończąca się historia. Większość dopiero co uporała się z mozolną centralizacją rozliczeń tego podatku, a i tak na wokandy sądów administracyjnych trafiają coraz to nowe spory. Kolejny przesądził właśnie Naczelny Sąd Administracyjny.

Przerzucone kwoty...

Pozostało 93% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Prawo w Firmie
Trudny państwowy egzamin zakończony. Zdało tylko 6 osób
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Reforma TK w Sejmie. Możliwe zmiany w planie Bodnara