17 spotkań w 14 miastach z około 2500 posiadaczami kredytów walutowych - to bilans wspólnej akcji informacyjnej dla „frankowiczów" przeprowadzonej w 2017 r. przez Adama Bodnara, rzecznika praw obywatelskich i Aleksandrę Wiktorow, rzecznika finansowego. Celem było wskazanie, jakimi środkami prawnymi dysponują klienci banków w obowiązującym stanie prawnym oraz z pomocy jakich instytucji mogą korzystać.

- W trakcie tych spotkań i bezpośrednich rozmów dostrzegliśmy, że istotnym problemem jest zdobienie pierwszego kroku w sporze z instytucją finansową, czyli przygotowanie reklamacji. Obawy klientów są różne. Część boi się retorsji ze strony banku. Część nie wie, jak należy taką reklamację sformułować. Inni uważają, że to działanie i tak nie ma sensu, bo zostanie ona odrzucona. Tymczasem dla instytucji finansowej to sygnał, że mamy zastrzeżenia do umowy. Im więcej reklamacji, tym trudniej jej twierdzić, że problem jest marginalny – mówił Adam Bodnar na wspólnej konferencji prasowej.

Rzecznicy postanowili o kontynuacji wspólnych działań. Będą one miały formę warsztatów dla organizacji i osób, które mogą pomagać w przygotowaniu reklamacji klientom będącym w sporze z instytucją finansową. Pierwsze spotkanie zorganizowane przy współpracy z Partnerstwem na Rzecz Edukacji Finansowej, jest skierowane do edukatorów i trenerów. W kolejnych będą brali udział rzecznicy konsumentów.

- Opierając się na sygnałach od samych zainteresowanych, nie będziemy ograniczać tematyki naszych spotkań tylko do kredytów „frankowych". Około połowa trafiających do nas wniosków dotyczy różnego rodzaju pożyczek, „chwilówek", więc będziemy dzielić się naszą wiedzą, również w tym obszarze – zapowiada Aleksandra Wiktorow.

Podkreśla, że problem z kredytami „frankowymi" nie znika, mimo spadku kursu franka szwajcarskiego. Biuro RF odnotowało około trzykrotny wzrost różnego rodzaju wniosków dotyczących kredytów „walutowych". Według wstępnych danych w 2017 r. było ich ponad 2300, podczas gdy w 2016 r. było to 727 wniosków.

- Przeciętny kredytobiorca identyfikuje głównie – najłatwiejszy do zaobserwowania - problem wzrostu salda zadłużenia, wynikający ze stosowania mechanizmu indeksowania lub denominowania kredytu do waluty obcej. Tymczasem te umowy zawierają inne postanowienia powodujące, że klienci płacą wyższe raty niż powinni, a które można uznać za abuzywne, czyli niedozwolone postanowienia umowne – mówi Aleksandra Wiktorow.

Do takich można zaliczyć postanowienia dotyczące np. uznaniowego ustalania oprocentowania przez bank, stosowania tzw. spreadów czy wprowadzające obowiązek wykupienia tzw. ubezpieczenia niskiego wkładu własnego.

- Na dziś najbardziej skutecznym sposobem wspierania posiadaczy kredytów „frankowych" są tzw. istotne poglądy wydawane na etapie sporu sądowego. Liczę, że w ten sposób przyczynimy się do ukształtowania korzystnej dla klientów linii orzeczniczej. Otworzy to drogę do polubownego rozwiązywania tego typu sporów, bo niestety na dziś ta ścieżka postępowania rzadko kończy się sukcesem – mówi Aleksandra Wiktorow.

Zdaniem Rzeczników pomoc posiadaczom "chwilówek" czy kredytów "frankowych" przy przygotowaniu reklamacji jest prostsza, niż się większości z nas wydaje. Nie trzeba być wcale ekspertem od prawa i finansów, by podpowiedzieć, co zrobić.

Pierwsze warsztaty zaplanowano na 30 stycznia 2018 w siedzibie RPO w  Warszawie przy ul. Długiej 23/25. Będzie można się na nich dowiedzieć:

- jakie są mity związane z przygotowywaniem reklamacji, które blokują aktywność pokrzywdzonych przez instytucje finansowe?

- dlaczego składanie reklamacji przez klientów jest ważne?

- jak edukator może wspierać w tym klienta instytucji finansowej nie podejmując za niego decyzji ani nie udzielając mu skomplikowanych i fachowych porad?

- jak działa sam bezpłatny system pomocy finansowej, czyli jakie są możliwe scenariusze zdarzeń po tym, jak zachęcimy do napisania reklamacji?