- Wolność słowa i wolność debaty jest istotą demokracji. Zaprzeczeniem tych wolności jest cenzura. Polscy obywatele tocząc dyskusje i debaty na forum globalnych portali społecznościowych, powinni mieć zagwarantowane podstawowe prawa gwarantujące respektowanie swobód, które zapewnia im polska konstytucja - mówił Zbigniew Ziobro.
Jego zdaniem obecnie media społecznościowe same arbitralnie decydują, jakie treści będą cenzurowane, usuwane, i które konta będą blokowane.
- Nawet jeśli obywatel wykaże przed sądem, że nie naruszył prawa, to i tak nie ma gwarancji, że media społecznościowe uwzględnią to rozstrzygnięcie. Dlatego niezbędna jest ustawa, która da narzędzia do wyegzekwowania od portali respektowania polskiego porządku prawnego - wyjaśnił Ziobro.
Rada zamiast sądu
Projekt ustawy o ochronie wolności słowa w internecie przedstawił wiceminister Sebastian Kaleta.
- Planujemy powołanie Rady Wolności Słowa, w której łącznie z przewodniczącym zasiądzie pięciu członków powołanych przez Sejm większością 3/5 głosów na sześcioletnią kadencję. Rada ta będzie stała na straży przestrzegania przez wszelkie media społecznościowe działające na terenie Rzeczypospolitej konstytucyjnego prawa do korzystania z wolności słowa - mówił Sebastian Kaleta.
Rada ma rozpatrywać odwołania użytkowników od decyzji o usunięciu treści lub ograniczeniu do nich dostępu przez serwisy społecznościowe.
- Jeśli serwis blokuje dostęp do profilu lub treści, użytkownik ma prawo odwołać się od tej decyzji do tego serwisu. Serwis może nie uwzględnić reklamacji, wtedy użytkownik może zwrócić się do Rady, która będzie miała siedem dni na rozpatrzenie skargi. Jeśli Rada stwierdzi, że usunięta treść nie naruszała polskiego porządku prawnego, serwis będzie miała obowiązek ją przywrócić - wyjaśnił wiceminister Kaleta.
To zmiana w stosunku do założeń projektu ustawy, które zostały zaprezentowane w połowie grudnia. One przewidywały, że odwołanie użytkownika rozpatrywałby nowo powstały sąd ochrony wolności słowa.
Słone kary dla krnąbrnych
Ustawa ma nakładać na serwisy szereg obowiązków, m.in. ustanowienie specjalnego przedstawiciela w Polsce na potrzeby relacji z organami państwa i sądami w zakresie objętym ustawą.
Rada Wolności Słowa miałaby prawo nałożyć na serwis społecznościowy karę od 50 tys. do 50 mln zł za nieprzestrzeganie ustawy i nierealizowanie rozstrzygnięć Rady lub sądów.
Sebastian Kaleta zapewnił, że Rada nie będzie miała uprawnień cenzorskich, ma jedynie rozstrzygać wnioski użytkowników internetu.
- O tym, czy dana treść narusza polskie prawo, nie może decydować anonimowy moderator czy prywatna korporacja, nie mogą zapadać za granicą - powiedział wiceminister Kaleta.
Ślepy pozew bez danych pozwanego
Projekt przewiduje również nowe narzędzie do ochrony osób, których dobra osobiste zostały naruszone przez anonimowych użytkowników internetu. Chodzi o tzw. ślepy pozew, czyli możliwość złożenia pozwu o ochronę dóbr osobistych bez wskazania danych pozwanego. Obecnie nie ma takiej możliwości.
Zgodnie z projektem, do skutecznego wniesienia pozwu wystarczyłoby wskazanie adresu URL, pod którym zostały opublikowane obraźliwe treści, daty i godziny publikacji oraz nazwy profilu lub loginu użytkownika.
- To rozwiązanie uwzględnia postulaty zgłaszane m.in. przez Rzecznika Praw Obywatelskich - zaznaczył Sebastian Kaleta.
Przedstawiciele Ministerstwa Sprawiedliwości mówili na konferencji, że przepisy regulujące przestrzeganie prawa krajowego przez zagraniczne koncerny internetowe wprowadziło już kilka europejskich państw, m.in. Niemcy i Francja. Podobne rozwiązania zaproponowała w ostatnich dniach także Komisja Europejska.
- Jest istotna różnica między rozwiązaniami niemieckimi a tym, co my proponujemy. W Niemczech położono nacisk na możliwość cenzury wpisów, a my chcemy skupić się na zapewnieniu wolności debaty. W Niemczech decyzje o usunięciu wpisu czy zablokowaniu konta rozstrzyga minister sprawiedliwości. My proponujemy, by robiła to niezależna rada, a nie urzędnik – członek rządu – podkreślił Minister Ziobro. – Być może to polskie przepisy będą inspiracją dla rozwiązań europejskich.
