Małgorzata Jarosińska-Jedynak. Po 2020 r. będzie mniej euro, ale pojawi się nowy program

Ilu było kandydatów na stanowisko ministra funduszy i rozwoju regionalnego? Słyszałem, że kilkunastu?

Tego nie wiem. Trzeba zapytać w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Ze mną pan premier rozmawiał w pojedynkę. Nie było przy tej rozmowie innych kandydatów, choć na pewno jacyś byli. Nie mnie informować o tym ilu ich było i jacy byli.

Czym głównie będzie się zajmował resort? Wnioskuję z nazwy, że nadal funduszami UE i polityką regionalną co by oznaczało, że niewiele się zmieniło choć z nazwy zniknął rozwój i inwestycje?

Tak naprawdę do Ministerstwa Rozwoju oddaliśmy jedynie dział „Budownictwo, zagospodarowanie przestrzenne oraz mieszkalnictwo". Nasz resort nadal będzie zajmował się funduszami unijnymi, w tym zamykaniem obecnej perspektywy finansowej UE i negocjacjami nowej. Będziemy zajmować się również Strategią na rzecz odpowiedzialnego rozwoju (SOR), dalszą koordynacją i monitorowaniem projektów, które z tej strategii wynikają. Naszym zadaniem będzie też aktualizacja SOR-u, po kilku latach realizacji konieczny jest jej przegląd i dostosowanie narzędzi do potrzeb, wynikających z aktualnej sytuacji gospodarczej. W naszej gestii jest również przygotowanie Narodowego Programu Inwestycyjnego, dokumentu zawierającego kompleksowe podejście do inwestycji, które mają być realizowane na terenie naszego kraju. Chodzi o najważniejsze inwestycje w kraju: transportowe (drogi, koleje), wodne, portowe, również dotyczące ochrony środowiska czy energetyki. Przede wszystkim publiczne, ujęte w kontekście kluczowych potrzeb rozwojowych Polski. Oczywiście zajmujemy się też programami już funkcjonującymi np. Dostępność+, który jest moim oczkiem w głowie, ale też programami rozwiązującymi konkretne problemy społeczności lokalnych a nawet całych regionów, takimi jak Mosty dla regionów, Program dla Śląska czy Program dla Bieszczad. Pojawią się zapewne i inne programy np. Program dla małych miast. Myślimy o nim i wiemy, że powinien być finansowany także pieniędzmi z UE, podobnie jak wdrażany już Pakiet dla średnich miast.

Skoro mówimy o bieżących programach to, który z obecnej perspektywy jest najmniej zaawansowany?

Nie ma takiego programu, który sprawiałby nam szczególną trudność. Prawie wszystkie są realizowane na podobnie wysokim poziomie. Kontraktacja ogółem wynosi w tej chwili 80 proc. W przypadku programów krajowych zakontraktowaliśmy 83 proc. pieniędzy unijnych, a w przypadku regionalnych wartość zawartych umów przekracza 76 proc. dostępnej w nich puli.

A jak jest z wydatkami?

Też nie jest źle. Wydatki w regionalnych programach operacyjnych RPO są średnio na poziomie 35 proc., a w programach krajowych to 36 proc. W płatnościach różnica jest więc minimalna. Oczywiście w przypadku RPO niektóre województwa osiągnęły już poziom 46 proc. a inne nie osiągnęły nawet 30 proc., ale generalnie stan zaawansowania realizacji programów można uznać za zadowalający. Pewne już jest, że w tym roku też nie stracimy ani złotówki.

Które województwo jest na końcu listy?

Kujawsko-Pomorskie z wynikiem 28 proc., ale – jak wspomniałam – bez zagrożenia utratą funduszy.

A jak jest z wykorzystaniem pieniędzy na prace badawczo-rozwojowe (B+R) przez województwa?

Myślę, że regiony przekonały się już do prac B+R. Te inwestycje są już realizowane. Na początku każde z województw się uczyło. Wiem, bo wywodzę się z regionu. Pracując w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Podkarpackiego byłam właśnie odpowiedzialna za wdrażanie części RPO poświęconej pracom B+R. Przedsiębiorcy niechętnie patrzyli na tego typu projekty. Najpierw najważniejsze były dla nich te niekoniecznie dotyczące wdrażania innowacji, a więc związane z budową zakładów, ich doposażeniem, zakupem czy modernizacją niezbędnego sprzętu, maszyn. Natomiast teraz już coraz chętniej sięgają po pieniądze na prace B+R. Są coraz bardziej świadomi tego, że dzięki innowacjom się rozwijają, a innowacje pochodzą głównie z prac B+R, czyli z tego co nowego wymyślą. Coraz chętniej tworzą więc centra B+R. Myślę, że pieniądze na ten cel nie są zagrożone.

Będzie musiała pani na nowo ułożyć relacje z marszałkami województw? Jakie one są?

Na Podkarpaciu relacje mam wzorcowe. Stamtąd wyszłam. Na razie z marszałkiem Ortylem się nie sprzeczamy. Nie mogę też narzekać na relacje z innymi marszałkami. Nie są one ani napięte, ani konfliktowe. Rozmawiamy. Rozmowa jest najważniejsza. Planujemy też spotkania z marszałkami, bo chciałabym w nowej roli spotkać się z nimi osobiście. Przede wszystkim interesują mnie plany województw na przyszłość. Jakie mają oczekiwania co do nowej perspektywy finansowej UE. Trzeba zakreślić obszary współpracy i wskazać te, w których regiony potrzebują finansowania ze źródeł zewnętrznych.

Czego oczekują marszałkowie po 2020 r.? „Powtórki z rozrywki"?

Na razie rzeczywiście wydaje się, że chcieliby – jak pan to ujął – „powtórki z rozrywki", ale póki co wszyscy pracujemy nad budżetem na nową perspektywę i ten budżet nie jest wciąż zatwierdzony. Rozmawiamy więc głównie o tym co jest teraz i co się sprawdziło. Na konkrety przyjdzie czas, gdy poznamy kwoty w podziale na programy krajowe i regionalne.

Ogółem będzie tyle samo programów operacyjnych?

W regionach na pewno tak chyba że zmieniłoby się coś w podziale administracyjnym kraju. Natomiast jeśli idzie o programy krajowe to decyzja jeszcze nie zapadła. Na pewno będą te największe, czyli „Infrastruktura i Środowisko 3", następca „Inteligentnego Rozwoju" oraz program finansowany z Europejskiego Funduszu Społecznego czyli odpowiednik dzisiejszego POWER. Negocjujemy z Komisją Europejską kwestie programu „Polska Wschodnia" i programu ponadregionalnego, licząc że uda nam się Komisję do tego przekonać.

Część Mazowsza zostanie objęta programem dla Polski wschodniej tak jak chciałyby władze tego województwa?

W tej chwili los żadnego programu nie jest przesądzony. Ciągle jesteśmy na etapie negocjacji zasad inwestowania funduszy z nowego budżetu. Jednocześnie myślimy o przyszłych programach i przygotowujemy ich zręby. Zakładamy wariant, w którym uboższą część Mazowsza chcielibyśmy finansować z programu ponadregionalnego, skupionego na biedniejszych obszarach kraju. Zaś Program „Polska Wschodnia" chcemy zostawić w kształcie podobnym do obecnego. Przed nami trudne negocjacje. Więcej o programach będziemy mogli powiedzieć gdy Komisja opublikuje uzgodnione z krajami członkowskimi rozporządzenia dotyczące funduszy na nową perspektywę. A na to jeszcze chwilę trzeba poczekać.

Czyli potwierdza pani, że powstanie nowy program, który będzie skierowany do najbiedniejszych terenów w całym kraju?

Potwierdzam, że będziemy chcieli taki program z Komisją wynegocjować i liczę na to, że taki program powstanie. Chodzi nam o obszary najbiedniejsze, realizację tego, co wynika z Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego. Program miałby się koncentrować m.in. na miastach małych, średnich, które były dotychczas zmarginalizowane.

Jak zatem na taki pomysł zapatruje się Komisja Europejska?

Póki co prosi nas o dodatkowe informacje w tym zakresie. Przedstawiamy nasze argumenty, wyjaśniamy i tłumaczymy dlaczego i po co.

Nie wspomniała pani o odrębnym programie poświęconym cyfryzacji?

Teraz mamy oddzielny program pn. „Polska Cyfrowa". On się sprawdził, ale zastanawiamy się też nad innymi rozwiązaniami. Chodzi o włączenie kwestii cyfryzacyjnych w ramy innych programów. W tym zakresie decyzje jeszcze nie zapadły. Nie rozstrzygamy jeszcze czy będzie to ponownie osobny program czy dojdzie do połączenia z innymi programami krajowymi.

Podobno wiadomo już ile pieniędzy ogółem resort przeznaczy na innowacyjność po 2020 r.?

Przyjmujemy, że na wszystkie działania innowacyjne, w tym związane z pracami B+R czy z cyfryzacją, robotyzacją i automatyzacją przedsiębiorstw, we wszystkich programach operacyjnych na całą kolejną perspektywę, a więc lata 2021-2027, będziemy mogli przeznaczyć ponad 60 mld złotych. W tym przypadku trzeba będzie wypracować linię demarkacyjną pomiędzy programami krajowymi, a regionalnymi. To wyliczenie na bazie ogólnej kwoty, wynikającej z propozycji podanej przez Komisję Europejską, a ta propozycja, jak wiemy, jest ciągle negocjowana.

A w negocjacje nt. puli pieniędzy dla naszego kraju jesteście zaangażowani?

My, jako MFiPR, technicznie negocjujemy to co znajdzie się w przepisach dotyczących funduszy na lata 2021-2027 i następnie w programach operacyjnych.

Jednak zapewne wie pani o jakich kwotach się mówi?

Negocjacje są burzliwe. Na temat kwot dyskutujemy stale. Zmieniają się też wskaźniki potrzebne do wyliczenia kwoty ogólnej, która trafi do Polski. Kolejne, brane pod uwagę są z korzyścią dla naszego kraju. Dyskusje trwają. Ciągle walczymy, aby tych środków dla Polski było jak najwięcej.