Konieczność ujawniania optymalizacji podatkowych od dłuższego czasu bulwersuje środowisko ekspertów od podatków – przede wszystkim doradców podatkowych, ale też radców prawnych, adwokatów i biegłych rewidentów, którzy zajmują się tymi sprawami. Uważają oni, że byłaby to forma donoszenia na swoich klientów. Pojawiła się bowiem owa europejska dyrektywa (2018/22), która przewiduje obowiązkowe informowanie władz skarbowych o schematach podatkowych, które mogą prowadzić do unikania opodatkowania.

Ministerstwo Finansów prowadziło konsultacje w tej sprawie z samorządami zawodów zaufania publicznego. W rezultacie miał powstać projekt ustawy regulującej te kwestie.

Na razie projektu nie ma, ale wiceminister finansów Paweł Gruza napisał list w tej sprawie do samorządu doradców podatkowych. Wskazuje w nim, że dyrektywa 2018/822 obowiązuje od 25 czerwca. I że jego resort dopiero pracuje nad krajowymi przepisami wdrażającymi dyrektywę, ale pewne obowiązki mogą się pojawić już od dnia wejścia w życie dyrektywy. Ma to oznaczać „wprowadzenie do polskiego prawa przepisów nakazujących przesłanie informacji o schematach podatkowych, w przypadku których dokonano pierwszej czynności służącej ich wdrożeniu od dnia 25 czerwca 2018 r." – pisze wiceminister Gruza. Zauważa też, że obowiązek informowania organów podatkowych będzie spoczywał „w pierwszej kolejności na pośrednikach takich jak doradcy podatkowi, adwokaci, radcy prawni, pracownicy instytucji finansowych".

Samorząd upublicznił to pismo, jednak jego przewodniczący, prof. Adam Mariański, wskazuje, że na razie najistotniejsza jest tajemnica zawodowa.

– Ona nas wciąż obowiązuje i będziemy walczyli o to, by obowiązywała nadal – zaznacza Mariański. Podkreśla, że sama dyrektywa wyłącza obowiązek informowania fiskusa, jeśli sprzeciwiają się temu krajowe przepisy o zawodach zaufania publicznego. Przewodniczący Krajowej Rady Doradców Podatkowych zwraca też uwagę, że reguły zawodowe zabraniają im doradzania schematów, które naruszałyby prawo. – My nie chcemy tworzyć oszukańczych schematów. Zgodnie z dyrektywą mamy natomiast obowiązek uprzedzać naszych klientów, że to na nich spoczywa obowiązek poinformowania organów skarbowych o takich transgranicznych schematach, które mogą być uznane za obejście prawa – mówi prof. Adam Mariański.

Zresztą sama dyrektywa też zostawia państwom członkowskim margines zwalniania z obowiązku raportowania podmiotów wspomagających podatnika. Samorząd doradców podatkowych postuluje też, by w nowych przepisach jednoznacznie określić, co jest optymalizacją podlegającą raportowaniu.

Doradcy podatkowi sami złożyli przy tym projekt przepisów, które dawałyby im prawo do okresowej weryfikacji poprawności wywiązywania się przez podatników i płatników z obowiązków nałożonych prawem podatkowym. Wystawialiby swoisty certyfikat poprawności. Takie kontrole, zwane z angielska tax due dilligence, doradcy już dziś przeprowadzają na zamówienie klienta, ale bez mocy dowodowej wobec organów skarbowych.

Dyrektywa 2018/822 daje państwom członkowskim czas do końca 2019 r. na stworzenie krajowych przepisów o ujawnianiu schematów optymalizacyjnych. Przepisy te mają zacząć działać od 1 lipca 2020 r.