12 lipca 2019 r. weszła w życie ustawa o dokumentach publicznych. Wprowadza ona przepis karny określony w art. 58 ustawy, który stanowi, że kto wytwarza, oferuje, zbywa lub przechowuje w celu zbycia replikę dokumentu publicznego, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat dwóch.
Czytaj także: Dowody osobiste jednak można kserować
Ustawa budzi wiele kontrowersji interpretacyjnych i praktycznych. Pojawia się na przykład wątpliwość prawna dotycząca dopuszczalności kserowania dowodów osobistych przez zakłady ubezpieczeń na potrzeby związane z prowadzeniem działalności ubezpieczeniowej. Rozwiać tą wątpliwość próbuje rzecznik finansowy, który opublikował swoje stanowisko o kopiowaniu dowodów osobistych.
Cele urzędowe, służbowe lub zawodowe
Przede wszystkim w opinii rzecznika, nie ma podstaw do żądania kserokopii dowodu przy zawarciu umowy. W stanowisku odwołano się do art. 2 pkt. 6 ustawy o dokumentach publicznych. Zgodnie z tym przepisem replika dokumentu publicznego to odwzorowanie lub kopia wielkości od 75 proc. do 120 proc. oryginału o cechach autentyczności dokumentu publicznego lub blankietu dokumentu publicznego, z wyłączeniem kserokopii lub wydruku komputerowego dokumentu publicznego wykonanych do celów urzędowych, służbowych lub zawodowych określonych na podstawie odrębnych przepisów lub na użytek osoby, dla której dokument publiczny został wydany.
Rzecznik zauważa, że przepis ten nie wyjaśnia w sposób precyzyjny co oznaczają cele urzędowe, służbowe lub zawodowe. Podmioty rynku finansowego takie jak zakłady ubezpieczeń obowiązane są również stosować przepisy ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu (dalej: ustawa) w celu zabezpieczenia obrotu gospodarczego (w tym obrotu z konsumentami) przed praniem brudnych pieniędzy i innymi działaniami niepożądanymi czy przestępczymi. Zgodnie natomiast z art. 2 ust. 2 pkt. 20 ustawy, poprzez stosunki gospodarcze rozumie się stosunki instytucji obowiązanej z klientem związane z działalnością zawodową instytucji obowiązanej, które w chwili ich nawiązywania wykazują cechę trwałości. Zgodnie natomiast z art. 37 ustawy, weryfikacja tożsamości klienta, osoby upoważnionej do działania w jego imieniu oraz beneficjenta rzeczywistego polega na potwierdzeniu ustalonych danych identyfikacyjnych na podstawie dokumentu stwierdzającego tożsamość osoby fizycznej, dokumentu zawierającego aktualne dane z wyciągu z właściwego rejestru lub innych dokumentów, danych lub informacji pochodzących z wiarygodnego i niezależnego źródła. Stosownie do treści art. 36 ust. 1 pkt. 1) ustawy, identyfikacja klienta polega na ustaleniu w przypadku osoby fizycznej: imienia i nazwiska, obywatelstwa, numeru PESEL, serii i numeru dokumentu stwierdzającego tożsamość osoby, adresu zamieszkania, a w przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą nazwy firmy, NIP oraz adresu wykonywania działalności gospodarczej. W świetle art. 58 ustawy o dokumentach publicznych, kto wytwarza, oferuje, zbywa lub przechowuje w celu zbycia replikę dokumentu publicznego, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Przepis ten określa sankcje karne.
