Pandemia Covid-19 może pogorszyć wzrok Polaków

Przez ostatni rok rzadziej zgłaszaliśmy się do okulistów. Wykonano też mniej operacji poprawiających wzrok. Głównie przez strach przed wirusem.

Aktualizacja: 25.02.2021 21:51 Publikacja: 25.02.2021 17:23

Nauka zdalna to jedna z przyczyn fali krótkowzroczności u dzieci

Nauka zdalna to jedna z przyczyn fali krótkowzroczności u dzieci

Foto: Rzeczpospolita, Robert Gardziński

30-proc. spowolnienie zanotowała w ciągu ostatnich 11 miesięcy pandemii koronawirusa polska okulistyka. Tymczasem średnia europejska wynosi około 15 proc. Skąd ta różnica? Zdaniem prof. Marka Rękasa, konsultanta krajowego w dziedzinie okulistyki, winna jest nadinterpretacja przepisów covidowych ze strony dyrektorów szpitali i ordynatorów niektórych oddziałów.

– W przypadku okulistyki nie ma potrzeby robienia wszystkim testów na Covid-19. Tak mówią wytyczne europejskie i krajowe. Spotkać się można też z naciskami ze strony lekarzy innych specjalności, by robić testy również na okulistyce. Pacjenci mają też trudności w uzyskaniu skierowania do operacji ze strony lekarza podstawowej opieki zdrowotnej i specjalisty ze względu na wizyty online. To sprawiło, że w 2020 r. wykonano o 100 tys. mniej operacji zaćmy niż rok wcześniej. Podobne obawy związane z epidemią dotyczą również pacjentów. Obecnie są one już całkowicie nieuzasadnione, gdy lekarze są zaszczepieni – tłumaczy prof. Marek Rękas. Lekarze kierowanej przez niego Kliniki Okulistyki Wojskowego Instytutu Medycznego (WIM) przy ul. Szaserów w Warszawie wykonali w 2020 r. 2,7 tys. operacji zaćmy, tyle samo, co rok wcześniej. Oprócz tego przeprowadzili 600 zabiegów witrektomii, polegających na wycięciu ciała szklistego, oraz prawie 500 operacji jaskry, która nieleczona doprowadza do trwałej utraty wzroku.

Niestety, nie wszystkie oddziały mogą pochwalić się podobnymi wynikami: – Nawet w Warszawie są kliniki, które w 2020 r. wykonały tylko po 500 operacji zaćmy. To stanowczo za mało – podkreśla prof. Rękas. – Małe liczby wykonywanych operacji w niektórych oddziałach pozwalają zadać pytanie o opłacalność ich utrzymywania zwłaszcza w chwili, gdy chętnych na zabiegi, do których jeszcze kilka lat temu ustawiały się anegdotyczne wręcz kolejki, jest mniej niż przed wybuchem pandemii. Kolejka do operacji zaćmy w WIM wynosi dziś zaledwie miesiąc – to czas czterokrotnie krótszy niż przed pandemią – podkreśla konsultant krajowy w dziedzinie okulistyki.

Jak wynika z badania opinii przeprowadzonego przez instytut IQS w grudniu 2020 r. na zlecenie firmy Ursapharm aż 65 proc. Polaków w 2020 r. nie było u okulisty, podczas gdy co czwarty z nas ocenia stan swoich oczu na zły lub bardzo zły. Oprócz wad wzroku i niewyraźnego widzenia ankietowani skarżyli się także na łzawienie (59 proc.), szczypanie i pieczenie oczu (53 proc.), zaczerwienienie i przekrwienie oczu (47 proc.) czy uczucie suchości (35 proc.).

Takie objawy mogą wynikać z dłuższego niż wcześniej korzystania z komputera, smartfona czy oglądania telewizji.

Jednocześnie wyniki badań francuskich neuroradiologów wskazują, że wirus SARS-CoV-2 może uszkadzać oczy. Badanie 129 pacjentów z ciężkim przebiegiem Covid-19, zlecone przez Francuskie Towarzystwo Neuroradiologiczne (Societe Francaise de Neuoradiologie, SFNR), wykazało, że wirus może powodować niepokojące zgrubienia w obrębie gałki ocznej. Naukowcy podejrzewają, że mogą one być wynikiem wywołanego przez wirusa stanu zapalnego. Zmiany wykryto u 9 ze 129 pacjentów, czyli u 7 proc. badanych. Dotyczy to głównie pacjentów w stanie ciężkim – zaintubowanych i utrzymywanych w pozycji sprzyjającej takim reakcjom.

Ale dolegliwości ze strony narządu wzroku mogą występować także w lżejszych postaciach infekcji koronawirusem. Jak wynika z badania Anglia Ruskin University w Wielkiej Brytanii, których wyniki opublikowano na łamach czasopisma „BMJ Open Ophthalmology", najważniejszym objawem zakażenia Covid-19, jeśli chodzi o narząd wzroku, jest ból oczu. 83 proc. badanych zaczęło odczuwać objawy okulistyczne w okresie dwóch tygodni od pojawienia się innych symptomów infekcji. Same dolegliwości trwały jednak krócej niż dwa tygodnie. Na ból oczu skarżyło się 16 proc. pacjentów z Covid-19 i tylko 5 proc. osób zdrowych. Z kolei 18 proc. badanych skarżyło się na światłowstręt.

Okuliści podkreślają, że izolacja związana z pandemią, brak ruchu i spędzanie długich godzin przed ekranem mogą doprowadzić do krótkowzroczności, szczególnie u dzieci. Amerykańsko-chińskie badanie, opublikowane w czasopiśmie naukowym „JAMA Ophthamology", pokazuje, że w 2020 r. wyraźnie wzrosło rozpowszechnienie krótkowzroczności i w zależności od grupy wiekowej było od 1,4 do 3 razy wyższe niż w latach poprzednich.

Autorzy pracy – naukowcy z Emory University w Atlancie, University of Michigan i Uniwersytetu Medycznego w Tiencinie w Chinach – przebadali w latach 2015–2020 łącznie 123,5 tys. dzieci w wieku od 6 do 13 lat. Przez pierwsze pięć lat badania wykonywano we wrześniu, a w 2020 r. w czerwcu, po otwarciu szkół po lockdownie spowodowanym pandemią koronawirusa.

30-proc. spowolnienie zanotowała w ciągu ostatnich 11 miesięcy pandemii koronawirusa polska okulistyka. Tymczasem średnia europejska wynosi około 15 proc. Skąd ta różnica? Zdaniem prof. Marka Rękasa, konsultanta krajowego w dziedzinie okulistyki, winna jest nadinterpretacja przepisów covidowych ze strony dyrektorów szpitali i ordynatorów niektórych oddziałów.

– W przypadku okulistyki nie ma potrzeby robienia wszystkim testów na Covid-19. Tak mówią wytyczne europejskie i krajowe. Spotkać się można też z naciskami ze strony lekarzy innych specjalności, by robić testy również na okulistyce. Pacjenci mają też trudności w uzyskaniu skierowania do operacji ze strony lekarza podstawowej opieki zdrowotnej i specjalisty ze względu na wizyty online. To sprawiło, że w 2020 r. wykonano o 100 tys. mniej operacji zaćmy niż rok wcześniej. Podobne obawy związane z epidemią dotyczą również pacjentów. Obecnie są one już całkowicie nieuzasadnione, gdy lekarze są zaszczepieni – tłumaczy prof. Marek Rękas. Lekarze kierowanej przez niego Kliniki Okulistyki Wojskowego Instytutu Medycznego (WIM) przy ul. Szaserów w Warszawie wykonali w 2020 r. 2,7 tys. operacji zaćmy, tyle samo, co rok wcześniej. Oprócz tego przeprowadzili 600 zabiegów witrektomii, polegających na wycięciu ciała szklistego, oraz prawie 500 operacji jaskry, która nieleczona doprowadza do trwałej utraty wzroku.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Diagnostyka i terapie
Tabletka „dzień po” także od położnej. Izabela Leszczyna zapowiada zmiany
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Diagnostyka i terapie
Zaświeć się na niebiesko – jest Światowy Dzień Świadomości Autyzmu
Diagnostyka i terapie
Naukowcy: Metformina odchudza, bo organizm myśli, że ćwiczy
Diagnostyka i terapie
Tabletka „dzień po”: co po wecie prezydenta może zrobić ministra Leszczyna?
zdrowie
Rośnie liczba niezaszczepionych dzieci. Pokazujemy, gdzie odmawia się szczepień