Czarne chmury nad polskimi bankami

Na tle pozostałych krajów Unii Europejskiej, polski sektor bankowy wygląda raczej skromnie. Jak wskazują dane Europejskiego Banku Centralnego wartość aktywów sektora bankowego w Polsce w relacji do PKB wynosi zaledwie 88 proc. Wynik ten dawał w 2019 roku czwartą od końca lokatę.

Aktualizacja: 07.09.2020 15:57 Publikacja: 07.09.2020 14:22

Czarne chmury nad polskimi bankami

Foto: Fotorzepa/ Jerzy Dudek

Stosunek kredytów do depozytów jest istotnym dla sektora bankowego wskaźnikiem, który pomaga w ocenie stabilności źródeł finansowania banków. Niska relacja kredytów do depozytów wskazywać może na problem nadpłynności banków - podkreślają autorzy raportu ZBP "Polska i Europa Nowe rozdanie gospodarcze".

Jak wynika z danych Europejskiego Banku Centralnego zdecydowana większość sektorów bankowych krajów Unii Europejskiej charakteryzuje się wyższą wartością depozytów niż kredytów, co świadczy o stabilności europejskiego systemu bankowego. W Polsce na przestrzeni kilku ostatnich miesięcy wskaźnik kredytów do depozytów spadł do najniższego od kilkunastu lat poziomu 85,5 proc., wzmacniając i tak już wysoką wcześniej nadpłynność sektora bankowego.

Na uwagę zasługuje jednak fakt, iż o ile w wielu krajach europejskich w ostatnich kilku latach udało się wskaźnik NPL wyraźnie zmniejszyć (dla przykładu w 2019 roku: Niemcy 1,3 proc., Francja 2,5 proc., Węgry 1,5 proc.), o tyle Polska zbliża się do grona krajów charakteryzujących się wysoką wartości kredytów nieregularnych. Obecnie, uwzględniając wpływ kryzysu gospodarczego, poziom ten może urosnąć nawet do 8,3 proc. (z obecnego 6,1 proc.).

W sektorze bankowym, zarówno tym europejskim, jak i polskim w ciągu ostatnich kilku lat na niską wartość wskaźnika ROE mocno wpływały coraz większe obowiązki regulacyjne, a także ogromne obciążenia podatkowe banków.

Jak wskazują dane Europejskiego Banku Centralnego średnia wartość wskaźnika ROE dla Unii Europejskiej na koniec 2019 roku wynosiła 7,8 proc.. Wartym odnotowania jest fakt systematycznego spadku wartości wskaźnika ROE dla polskiego sektora bankowego. Jeszcze w 2007 roku wskaźnik ten wynosił 22,5 proc., a na przestrzeni nieco ponad dekady spadł on do obecnego poziomu niespełna 7 proc.. Według prognoz analityków mBanku już w 2020 roku wskaźnik ROE sektora bankowego może obniżyć się nawet do 3,3 proc.

Biorąc pod uwagę wyłącznie obciążenia podatkowe sektora bankowego - podatek dochodowy oraz podatek bankowy w ubiegłym roku banki zapłaciły łącznie niespełna 10 mld zł z tytułu podatków do budżetu Państwa. Tym samym efektywna stawka podatkowa dla sektora bankowego w Polsce wyniosła w 2019 roku 40 proc.. Warto zauważyć także, iż efektywna stopa podatkowa w Polsce jest znacznie wyższa niż w krajach Europy Zachodniej, gdzie średnia wynosi około 30 proc.. Jeszcze niższe podatki odprowadzają kraje naszego regionu, których średnia stawka podatkowa oscyluje w granicach 25 proc.

Największe polskie banki to również najwięksi podatnicy CIT w kraju. Jednak podatek CIT stanowi jedynie fragment obciążeń sektora bankowego. Jedną z największych barier rozwojowych polskiego sektora bankowego są wysokie obciążenia. Jeszcze przed wybuchem pandemii wirusa COVID-19 sektor bankowy w Polsce był pod wpływem wysokich obciążeń zewnętrznych. Wśród najważniejszych z nich wymienić można:

opłaty na BFG – ok. 3 mld zł rocznie;

dodatkowy podatek bankowy – ok. 4 mld zł rocznie;

stworzenie pakietu pomocowego, skierowanego do kredytobiorców walutowych – koszt ok. 1 mld zł; utworzenie funduszu wsparcia kredytobiorców – koszt ok. 600 mln zł;

pokrywanie kosztów wypłaty środków gwarantowanych - SKOK, SK Bank – ok. 5 mld zł.

Bez zmniejszenia obciążenia banków zwiększa się prawdopodobieństwo scenariusza polegającego na: wejściu znacznej liczby banków w straty finansowe – co może skutkować potrzebami uruchamiania programów naprawczych; istotnemu obniżeniu możliwości kredytowych sektora bankowego, z wysokim prawdopodobieństwem wystąpienia kryzysu kredytowego (credit crunch).

Stosunek kredytów do depozytów jest istotnym dla sektora bankowego wskaźnikiem, który pomaga w ocenie stabilności źródeł finansowania banków. Niska relacja kredytów do depozytów wskazywać może na problem nadpłynności banków - podkreślają autorzy raportu ZBP "Polska i Europa Nowe rozdanie gospodarcze".

Jak wynika z danych Europejskiego Banku Centralnego zdecydowana większość sektorów bankowych krajów Unii Europejskiej charakteryzuje się wyższą wartością depozytów niż kredytów, co świadczy o stabilności europejskiego systemu bankowego. W Polsce na przestrzeni kilku ostatnich miesięcy wskaźnik kredytów do depozytów spadł do najniższego od kilkunastu lat poziomu 85,5 proc., wzmacniając i tak już wysoką wcześniej nadpłynność sektora bankowego.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Banki
Strata NBP w 2023 roku poszła w miliardy złotych. Adam Glapiński pod ostrzałem
Banki
Cezary Stypułkowski, prezes mBanku: Marne prawo, żadna sprawiedliwość, upadła moralność
Banki
Czy ratowanie Getin Noble Banku się zwróci? Potężne koszty
Banki
EBC zażądał od dwóch wielkich banków, by wycofały się z Rosji. Ostatnie ostrzeżenie
Banki
Największy bank USA pozwał drugi bank Rosji. Groźba konfiskaty blisko 10 mld dolarów