Nowelą ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury we wtorek zajmie się rząd. Ma wejść w życie już w czerwcu 2017 r.

Co proponuje Ministerstwo Sprawiedliwości?

Aplikacja w KSSiP będzie podstawową drogą dojścia do zawodu sędziego. Po zdanym egzaminie aplikant będzie mieć zagwarantowany etat asesora. Po nim – etat sędziego. Inne drogi dojścia do zawodu – np. z adwokatury czy notariatu – będą traktowane uzupełniająco.

– Można powiedzieć, że to koniec koncepcji korony zawodów prawniczych – wygrała koncepcja KSSiP jako podstawowej drogi pozyskiwania kadry sędziowskiej – przyznaje Łukasz Piebiak, wiceminister sprawiedliwości. Tłumaczy jednak, że nie oznacza to drogi wyłącznej: liczby są bezlitosne – kadra w sądach się starzeje, więc w najbliższych latach można się spodziewać dużego odpływu sędziów. Zatem chętni do objęcia urzędu, którzy nie ukończyli szkoły, mogą w najbliższych latach spać spokojnie – KSSiP może nam dać 50, może 100 sędziów rocznie. A zwalnianych rokrocznie etatów w sądach powinno być dużo więcej – zapewnia wiceminister.

Innego zdania jest sędzia Tomasz Marczyński z Sądu Rejonowego w Bełchatowie. Nie podoba mu się duży wpływ polityków, w tym ministra sprawiedliwości, na wybór przyszłych asesorów, a w konsekwencji i sędziów. – Koncepcja dochodzenia do zawodu sędziego z innych zawodów prawniczych i udział w konkursie, w którym głos zabierała KRS, był bardziej transparentny – uważa sędzia Marczyński.

Tylko dwie aplikacje

W ostatniej chwili w projekcie pojawiły się zmiany. Jeśli nie uda się obsadzić etatów aplikantami sędziowskimi, prawo do objęci asesury w sprawach karnych dostaną najlepsi aplikanci prokuratorscy.

Druga ze zmian przewiduje, że asesor w trakcie dyżurów aresztowych nie będzie mógł decydować o tymczasowym aresztowaniu.

Projekt likwiduje też aplikację ogólną. W KSSiP zostaną dwie specjalistyczne: sędziowska i prokuratorska.

Wynik egzaminu sędziowskiego będzie decydował o pierwszeństwie przyjęcia na asesurę sądową i wyborze sądu, w którym będzie ona pełniona.

Sędziowie nie pokombinują

Nowela ogranicza też możliwość przenoszenia się sędziów. Wniosek o orzekanie w innym sądzie będzie można złożyć raz na trzy lata. Nowo powołani asesorzy będą orzekać w sprawach pozostających we właściwości sądów rejonowych. Od pewnych kategorii spraw zostaną jednak wyłączeni, np. od rozpoznawania zażaleń na postanowienia o umorzenia postępowania przygotowawczego.

W projekcie pojawia się też przepis, który dotknie dzisiejszych sędziów. Będą mieli ograniczone możliwości składania wniosków o przeniesienie na inne miejsce służbowe. Możliwe będzie to tylko raz na trzy lata.

Możliwa też będzie druga ścieżka dojścia do zawodu – konkursowa. Startować będą przedstawiciele wszystkich innych zawodów prawniczych. Tu przewidziane są jednak ograniczenia: referendarze i asystenci będą mogli ubiegać się o urząd tylko przez dziesięć lat po wejściu w życie ustawy, potem stracą szansę.