Komornik może uzyskać wpis na listę adwokatów - wyrok NSA

W styczniu 2015 roku Jerzy G. (imię fikcyjne) złożył wniosek o wpis na listę adwokatów Okręgowej Rady Adwokackiej w Bydgoszczy, powołując się na fakt, że od 2009 r. prowadzi kancelarię komorniczą. Wskazał, że po uzyskaniu wpisu na listę adwokatów nadal zamierza wykonywać zawód komornika sądowego. W przyszłości chce natomiast otworzyć kancelarię adwokacką w Bydgoszczy.

Okręgowa Rada Adwokacka odmówiła wpisu na listę adwokatów. Uchwałę tę podtrzymało Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej. W uzasadnieniu uchwały wskazano na niejednolitość orzecznictwa sądów administracyjnych w sprawie możliwości wpisu na listę adwokatów osób, które składając wniosek o wpis na listę adwokatów, zajmują stanowisko w organach wymiaru sprawiedliwości lub organach ścigania i deklarują, że nie zamierzają po wpisie rezygnować z tych stanowisk.

Czytaj także:

Kiedy komornikowi nie można odmówić wpisu na listę adwokatów - wyrok NSA

Prezydium NRA wskazało, że ratio legis przepisów uniemożliwia dokonanie takiego wpisu osobom, które z założenia nie chcą i nie mogą wykonywać zawodu adwokata, wobec których bezpośrednio po dokonaniu wpisu na listę adwokatów należałoby wszczynać postępowanie w przedmiocie skreślenia ich z tej listy. Zdaniem organu wykładnia celowościowa, funkcjonalna i systemowa przepisów Prawa o adwokaturze prowadzi do wniosku, że intencją ustawodawcy był bezwzględny zakaz łączenia stanowiska w organach wymiaru sprawiedliwości, czy też w organach ścigania z jednoczesnym pozostawaniem na liście adwokatów.

Stanowisko palestry podzielił Minister Sprawiedliwości. Wskazał, że pomimo spełnienia przez wnioskodawcę formalnych warunków wpisu nie było podstaw do dokonania wpisu na listę adwokatów, gdyż zachodzi negatywna przesłanka związana z pełnieniem przez wnioskodawcę funkcji komornika sądowego. Minister podkreślił, że łączenie funkcji komornika sądowego ze statusem adwokata stwarza konflikt interesów wskazujący na brak rękojmi do wykonywania tego zawodu.

Inaczej sprawę wpisu na listę adwokatów ocenił Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie. Stanął bowiem na stanowisku, że Prawo o adwokaturze nie stwarza przeszkód w uzyskaniu prawa do wykonywania zawodu adwokata (wpisu na listę adwokatów) przez osobę, która w chwili wpisu wykonuje zawód komornika sądowego.

Zdaniem WSA, art. 72 ust. 1 pkt 4 Prawa o adwokaturze nie można interpretować w ten sposób, że na jego podstawie jest dopuszczalne skreślenie z listy adwokatów osoby, która po uzyskaniu wpisu nadal pełni funkcję komornika sądowego, nie podejmując się wykonywania zawodu adwokata. Oznaczałoby to bowiem, w skrajnym przypadku, że skreślenie takiej osoby z listy adwokatów jest dopuszczalne tuż po wpisie na tę listę.

Zdaniem sądu, restrykcyjną sankcję wynikającą z treści tego przepisu należy odnieść do wykonywania zawodu adwokata i jednoczesnego pozostawania na stanowisku komornika sądowego. Natomiast nie można podzielić wykładni, która przyjmuje dopuszczalność pozbawienia praw nabytych przez wyprowadzenie rygorystycznych przesłanek, które nie zostały ustanowione wprost w przepisach prawa. Złożenie wniosku o wpis, czyli podjęcie przez komornika sądowego postępowania w sprawie nabycia prawa do wykonywania zawodu adwokata, nie stwarza po jego stronie obowiązku zrzeczenia się swojego dotychczasowego stanowiska.

WSA zwrócił uwagę, że ze względu na brak pewności nabycia prawa do wykonywania zawodu, którego źródłem jest rozstrzygnięcie okręgowej rady adwokackiej, nie jest wymagane zrzeczenie się stanowiska w organach wymiaru sprawiedliwości, jeżeli przepis prawa takiej przesłanki wprost nie wprowadza, a takiego wymagania ustawodawca nie przewidział w ustawie.

Mimo skargi Ministra Sprawiedliwości, orzeczenie to podtrzymał w październiku 2020 roku Naczelny Sąd Administracyjny (sygn. akt II GSK 27/18).