- Radny jest na ogół obecny na sesjach rady gminy i posiedzeniach komisji, do której został powołany, ale zdarza się, że nie bierze udziału w głosowaniach. Czy można ukarać go obniżeniem diety za nieoddanie głosu?

Nie.

Czytaj także: Od czego zależy maksymalna dieta radnego

W myśl art. 25 ust. 4 ustawy o samorządzie gminnym (dalej u.s.g.) na zasadach ustalonych przez radę gminy radnemu przysługują diety oraz zwrot kosztów podróży służbowych. Zgodnie z art. 25 ust. 6 u.s.g. oraz rozporządzeniem Rady Ministrów w sprawie maksymalnej wysokości diet radnemu przysługują obecnie w ciągu miesiąca diety w wysokości do:

- 2 684,13 zł – w gminach powyżej 100 tys. mieszkańców,

- 2 013,10 zł – w gminach od 15 tys. do 100 tys. mieszkańców albo

- 1 342,07 zł – w gminach poniżej 15 tys. mieszkańców.

Rada gminy przy ustalaniu wysokości diet radnych bierze pod uwagę funkcje pełnione przez radnego (art. 25 ust. 8 u.s.g.). Zgodnie z wyjaśnieniami zawartymi w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 7 listopada 2017 r. (sygn. II OSK 2794/16, LEX nr 2419414) radny ma prawo do diety, ale co do zasad na jakich mu ona przysługuje wiążące są ustalenia przyjęte przez radę. Do zasad uchwalanych przez radę należy określenie wysokości diety, przy tym przyjmuje się, że dieta nie jest wynagrodzeniem za pracę, a ma stanowić ekwiwalent utraconych korzyści, jakich radny nie uzyskuje w związku z wykonywaniem mandatu (np. z tytułu przerwy w prowadzeniu działalności gospodarczej czy utraty wynagrodzenia za pracę). Do zasad uchwalanych przez radę należy także regulacja uzależniająca wysokość diety od zakresu obowiązków oraz ograniczenie wysokości diety z powodu nieuczestniczenia w pracach rady. W uchwale Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Łodzi z 2 sierpnia 1999 r. (znak XXXIII/227/99, LEX nr 42699) podkreślono, że ustalając dietę w formie miesięcznego ryczałtu trzeba – w niebudzący wątpliwości sposób – określić zasady potrącania diet z tytułu nieobecności radnych na sesjach rady, na posiedzeniach komisji rady i ewentualnie w innych pracach.

W myśl art. 24 ust. 1 u.s.g. radny jest obowiązany brać udział w pracach rady gminy i jej komisji oraz innych instytucji samorządowych, do których został wybrany lub desygnowany. Podkreśla się jednak, że mandat radnego ma charakter mandatu wolnego, a jego wykonywanie poddane jest tylko weryfikacji wyborczej (por. np. rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Śląskiego z 27 stycznia 2017 r., znak NPII.4131.1.52.2017, Dz.Urz. woj. śląsk. z 2017 r. poz. 629). Rada nie można zatem karać radnego za nieoddanie głosu, np. obniżeniem diety. Obniżenie diety ustalonej w formie ryczałtowej może nastąpić w razie nieobecności radnego na sesji rady lub na posiedzeniu komisji. Radny może także zostać odwołany z składu komisji.

Autorka jest radcą prawnym

podstawa prawna: art. 24 ust. 1, art. 25 ust. 4-10 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. DzU z 2019 r. poz. 506)

podstawa prawna: rozporządzenie Rady Ministrów z 26 lipca 2000 r. w sprawie maksymalnej wysokości diet przysługujących radnemu gminy. (DzU z 2000 r. nr 61, poz. 710)