Nie badamy się na HIV. To w Polsce nadal temat tabu?

Zagrożenie zakażeniem HIV nie maleje – przypominają specjaliści w związku ze Światowym Dniem Walki z AIDS. Co więcej, ich zdaniem, wiele osób jest obecnie nawet bardziej niż kiedyś skłonnych do ryzykownych zachowań.

– Liczba osób zakażonych HIV w Polsce wzrosła, podczas gdy na Zachodzie Europy utrzymuje się na stabilnym poziomie lub nawet spada – podkreśla dr n. społ. Magdalena Ankiersztejn-Bartczak, prezes Fundacji Edukacji Społecznej.

Przede wszystkim wciąż za rzadko decydujemy się na badanie w kierunku HIV, mimo że pojawiają się nowe możliwości testowania, a terapie antyretrowirusowe są dziś skuteczne na tyle, że prawidłowo leczony pacjent ma szanse na długie i – nie zaraża innych.

Od wdrożenia badań w 1985 roku do końca lipca tego roku zakażenie HIV stwierdzono u 23 311  Polaków i osób stale mieszkających w Polsce. Jesienią ubiegłego roku leczeniem antyretrowirusowym (AVR) objętych było 10 273 pacjentów, w tym 110 dzieci. W ostatnich 33 latach AIDS, chorobę wywołaną przez HIV, stwierdzono w Polsce u 3 627  osób, 1398 zmarło.

– Rozszerza się grupa, w której dochodzi do zakażenia. Najwięcej przypadków dotyczy osób w wieku 25–35 lat, ale HIV wykrywa się coraz częściej także u osób po 50., a nawet 60. roku życia – zauważa dr Ankiersztejn-Bartczak.

W roku 2017 wśród nowo zarejestrowanych przypadków zakażenia HIV było 102 osób w wieku 50–59 lat i 40 osób po 60-tce. Nierzadko są to zakażenia po prostu późno wykryte, bowiem, jak zauważają eksperci, również lekarzom brakuje czasami refleksji, że HIV może dotyczyć bezwzględnie każdego.

Osób zarażonych wirusem  HIV może być w Polsce znacznie więcej, niż pokazują to oficjalne dane. Choroba nadal jest tematem tabu, dlatego prawdopodobnie około 50 proc. zakażonych wirusem HIV Polaków nadal nie zdaje sobie z tego sprawy i nieświadomie może zakażać innych. To największy taki odsetek w Unii Europejskiej. 

Do zakażenia wirusem w przeważającej większości dochodzi podczas ryzykownych kontaktów seksualnych. Jednak tak naprawdę każdy kontakt seksualny jest ryzykowny, bo nigdy nie ma pewności czy dana osoba jest zakażona wirusem czy też nie. Wbrew obiegowym opiniom ryzyko zakażenie wirusem dotyczy także osób w stałych związkach. 

Jak wynika z badań Instytut Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej, ponad 80 proc. Polaków uważa, że przygodny kontakt seksualny powinien skłonić do wykonania testu w kierunku HIV. Jednak mniej niż co 10. badany zrobił test po przeżyciu takiej przygody.

Ponad 50 proc. badanych uważa też, że testy na HIV powinno się wykonać po użyciu strzykawki lub narzędzia operacyjnego, a 46 proc. wskazuje na wykonanie tatuażu. Jednak wśród respondentów zdecydowana większość (72,6 proc.) nigdy takiego badania nie wykonała, jedynie co 5. wykonało kiedykolwiek test wykrywający zakażenie HIV. Najczęściej badają się kobiety ciąży (37 proc), ale tylko co 4 ankietowany uważa ciążę jako wystarczający powodu do wykonania takiego badania.

Mimo wielu akcji edukacyjnych wśród znacznej liczby respondentów nadal panuje błędne przekonanie, że wirusem można zarazić się poprzez ukąszenie komara (15 proc.) lub ślinę (24,6 proc.).