Rzecznik praw obywatelskich przypomina, iż zgodnie z rozporządzeniem MZ z 11 września 2017 r. w sprawie warunków pobierania krwi od kandydatów na dawców krwi, jest ona pobierana nie częściej niż 6 razy w roku od mężczyzn i nie częściej niż 4 razy w roku od kobiet. Przerwa między pobraniami nie może być krótsza niż 8 tygodni. Jednorazowo pobiera się 450 ml pełnej krwi. Mężczyźni w ciągu roku mogą zatem oddać 2700 ml pełnej krwi, kobiety - 1800 ml.
Zdaniem RPO takie zróżnicowane traktowanie - mogące znajdować uzasadnienie w różnicach fizjologicznych między płciami - prowadzi do sytuacji, w której na oddanie tej samej co mężczyźni ilości krwi, przekraczającej 1800 ml, kobiety potrzebują więcej czasu przy założeniu oddawania krwi w maksymalnej ilości i w maksymalnej rocznej częstotliwości.
Rzecznik wskazuje, że powoduje to gorsze traktowanie kobiet w porównaniu z mężczyznami - w sytuacji, w której ta sama ilość krwi, przekraczająca 1800 ml, jest stosowana jako kryterium upoważniające do uprawnień albo przywilejów. Zasłużonemu Honorowemu Dawcy Krwi, który oddał co najmniej 20 litrów krwi - lub odpowiadającą tej objętości jej składników - mogą być nadawane ordery i odznaczenia oraz odznaka „Honorowy Dawca Krwi - Zasłużony dla Zdrowia Narodu". Ze względu na ograniczenia częstotliwości oddawania krwi, kobieta będzie w stanie spełnić ten warunek w ciągu 11,11 lat, a mężczyzna - 7,4 lat.
Co więcej, jak zauważa RPO, kobiety są traktowane niekorzystnie także na gruncie tych przepisów, które wprawdzie wprowadzają zróżnicowanie dla kobiet i mężczyzn w ilości krwi - upoważniające osoby oddające krew do skorzystania z uprawnień czy przywilejów - ale czynią to w sposób nieproporcjonalny w porównaniu do zróżnicowania limitów oddania krwi w roku przez kobiety i mężczyzn na gruncie rozporządzenia.
Jako przykład wskazano przepis określający warunki uzyskania tytułu Zasłużonego Honorowy Dawcy Krwi - odpowiednio - III stopnia, II stopnia i I stopnia oraz brązowej, srebrnej i złotej odznaki honorowej. Do uzyskania tytułu III stopnia i brązowej odznaki kobieta jest uprawniona po 2,7 lat donacji (wymóg oddania co najmniej 5 litrów krwi), a mężczyzna - po 2,2 latach (co najmniej 6 litrów krwi). Do uzyskania tytułu II stopnia i srebrnej odznaki kobieta jest uprawniona po 5,5 latach donacji (co najmniej 10 litrów krwi), a mężczyzna - po 4,4 latach (co najmniej 12 litrów krwi. Do tytułu I stopnia i złotej odznaki kobieta jest uprawniona po 8,3 latach donacji (co najmniej 15 litrów krwi), mężczyzna natomiast - 6,6 latach (co najmniej 18 litrów krwi) - przy założeniu oddawania krwi w maksymalnej rocznej ilości i częstotliwości.
