Omdlenie i zasłabnięcie spowodowane są spadkiem przepływu krwi przez centralny układ nerwowy. W przypadku omdlenia dochodzi do krótkotrwałej utraty przytomności, przy zasłabnięciu natomiast świadomość cały czas jest zachowana.
Chociaż na omdlenia szczególnie narażone są osoby chorujące na serce, zwłaszcza zaburzenia rytmu serca i wady anatomiczne serca, cukrzycę, padaczkę, to jednak bezpośrednią przyczyna omdlenia lub zasłabnięcia wcale nie muszą być te schorzenia.
U osób starszych często mamy do czynienia z tzw. omdleniami ortostatycznymi, które występują przy zmianie pozycji ciała, np. przy gwałtownym wstaniu - krew nagle „ucieka” do nóg, zanim zdąży dotrzeć do głowy, wskutek czego dochodzi do małego niedokrwienia mózgu.
Omdlenia często też wywołane są nieprawidłową reakcją organizmu na jakiś bodziec, prowadzącą do spadku ciśnienia tętniczego lub zwolnienia pracy serca. - Omdlenia występują często przy długotrwałym staniu, szczególnie w upale, aktywności fizycznej a nawet ekspozycji na nieprzyjemny bodziec - zapach, dźwięk, czy ból – powiedział PAP lek. Dariusz Starczewski, anestezjolog z Centrum Medycznego MML w Warszawie.
Również przyjmowanie niektórych leków może w niesprzyjających warunkach, takich jak upał, doprowadzać do omdlenia. Tak dzieje się na przykład z lekami na nadciśnienie, zwłaszcza wtedy, gdy pacjent przyjmie ich zwiększoną dawkę.