Warunkowe umorzenie postępowania karnego a wpis na listę adwokatów - wyrok WSA w Warszawie

Taki wniosek płynie z wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie.

Sprawa dotyczyła G.S. – prokuratora z wieloletnim doświadczeniem, który w 2013 roku został zatrzymany za prowadzenie samochodu pod wpływem alkoholu. Został on zawieszony w czynnościach prokuratora. Aby poddać się odpowiedzialności karnej zrzekł się funkcji prokuratora, nie oczekując na uchylenie immunitetu. Sąd warunkowo umorzył postępowanie karne na okres jednego roku próby.

G.S. złożył wniosek o wpis na listę adwokatów. Okręgowa Rada Adwokacka w W. uznała, że daje on rękojmię prawidłowego wykonywania zawodu i wpisała go na listę. Z tą oceną nie zgodził się Minister Sprawiedliwości, który wniósł sprzeciw od tej decyzji ORA.

Poczucie zaufania do pełnienia zawodu

Zdaniem ministra kierowanie przez prokuratora auta w stanie nietrzeźwości dyskwalifikuje kandydata w sferze etyczno-moralnej i podważa jego wiarygodność. Jak przy tym podkreślił, prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości naraża na niebezpieczeństwo innych uczestników ruchu drogowego i stanowi rażącą oznakę lekceważenia porządku prawnego.

Minister zaznaczył, że G. S. prowadził samochód w stanie nietrzeźwości, zajmując stanowisko prokuratora, a więc w sytuacji, gdy jego obowiązkiem było stać na straży praworządności. - Ujawniony czyn zagraża poczuciu zaufania do pełnienia zawodu, czy to prokuratora, czy też adwokata i godzi w porządek prawny – wskazano.

Minister Sprawiedliwości podkreślił, że osoby wykonujące zawód zaufania publicznego muszą legitymować się cechami gwarantującymi prawidłowe wykonywanie tego zawodu, a sam fakt zatarcia skazania, czy usunięcia z Krajowego Rejestru Karnego informacji o warunkowym umorzeniu postępowania karnego, nie powoduje automatycznie przywrócenia wszelkich cech charakteru i przymiotów osobistych jakie strona posiadała przed skazaniem, a jakie składają się na pojęcie nieskazitelnego charakteru.

Incydentalny charakter zdarzenia

W skardze na niekorzystne dla siebie rozstrzygnięcie Ministra Sprawiedliwości, G.S. podkreślił, że przez wiele lat pracy w organach prokuratury osiągał bardzo dobre wyniki w pracy, podnosił swoje kwalifikacje, prowadził najpoważniejsze postępowania m.in. w ramach delegacji do Prokuratury Okręgowej w L., a w ostatnim czasie pełnił funkcję kierowniczą.

W jego ocenie, Minister Sprawiedliwości nie uwzględnił faktu, że w celu poddania się odpowiedzialności karnej zrzekł się funkcji prokuratora, nie oczekując na uchylenie immunitetu.

G.S. wyjaśnił, że sąd wydając wyrok warunkowo umarzający postępowanie dał wyraz swojemu przekonaniu, że właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia skarżącego w pełni uzasadniają takie rozstrzygnięcie. Jak dodał, warunkowo umorzyć postępowanie karne można bowiem jedynie w sytuacji, gdy wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne, a postawa sprawcy niekaranego za przestępstwo umyślne, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia, uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie on przestrzegał porządku prawnego, a w szczególności nie popełni przestępstwa.

Według byłego prokuratora, zdarzenie będące przedmiotem postępowania karnego miało charakter incydentalny i nie może rzutować na całokształt oceny jego osobowości. W żadnej mierze nie świadczy też o tym, że nie daje rękojmi prawidłowego wykonywania zawodu adwokata.

Nie tylko wycinek życiorysu

Te argumenty przekonały Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, który uchylił sprzeciw Ministra.

W uzasadnieniu odwołano się do doktryny, gdzie podkreśla się, że dokonując oceny nieskazitelności charakteru kandydata na adwokata, nie należy brać uwagę jednostkowych czynów. - Tym samym ocena kandydata nie powinna odnosić się do krótkiego wycinka z jego życiorysu, bowiem w takim przypadku stałaby się niemiarodajna – podkreślił WSA.

W ocenie sądu w opisywanej sprawie Minister nie dopełnił tego obowiązku opierając się na okoliczności o charakterze incydentalnymi, nie mogącej być jednak podstawą budowania całokształtu ustaleń faktycznych.

W uzasadnieniu wytknięto Ministrowi Sprawiedliwości, że nie zgromadził on żadnego materiału, z którego wynikało by, że poza zdarzeniem z kwietnia 2013 r. G.S. miał inne sprawy karne, czy też naruszył prawo w inny sposób. Jednocześnie zwrócono uwagę, że okres próby zakończył się pomyślnie i były prokurator daje obecnie rękojmie należytego wykonania zawodu adwokata.

Jak podkreślono, z istoty sprzeciwu wynika, że Minister Sprawiedliwości dokonuje oceny całkowicie odmiennej niż uczynił to organ samorządu korporacyjnego, dlatego decyzja wydana w tym przedmiocie powinna być uzasadniona w sposób szczególnie staranny tzn. ocena całego materiału dowodowego winna zostać dokonana w sposób wyjątkowo dogłębny i wyważony. Zdaniem sądu, sprzyja to poszanowaniu zasady ogólnej pogłębiania zaufania obywateli do organów Państwa. – Zasada ta ma fundamentalne znaczenie dla siły państwa i skuteczności jego działania. Z uwagi na występujące w rozpatrywanej sprawie sprzeczne interesy stron, organ nie mógł bezkrytycznie uwzględnić tylko jednego z wchodzących w grę interesów, tj. interesu publicznego – wskazał WSA. – W niniejszej sprawie, dając bezwzględny prymat interesowi publicznemu, bez rozważenia interesu strony Minister Sprawiedliwości naruszył podstawowe zasady postępowania administracyjnego w tym przede wszystkim zasadę z której wynika wymóg praworządnego i sprawiedliwego prowadzenia postępowania i rozstrzygnięcia sprawy – kontynuował sąd.

Na koniec WSA zwrócił uwagę, że sterowanie zachowaniem osób uprawnionych do wykonywania zawodu – w tym przypadku – zawodu adwokata, będzie mogło mieć miejsce dopiero na etapie wykonywania obowiązków. - Stąd skonkretyzowany wymiar procesu wzajemnego wyważania wartości i przyznawania jednej z nich silniejszej ochrony dokonuje się w toku indywidualnego wartościowania sytuacji każdej z osób, która aspiruje do tego, aby wykonywać wolny zawód – zakończył sąd.

Orzeczenie nie jest prawomocne.