Polacy przekonują się do atomu

Rośnie poparcie dla budowy w Polsce elektrowni atomowej. Jeszcze rok temu przeciw takiemu rozwiązaniu było 56 proc. Polaków, teraz tylko 42 proc. – wynika z sondażu „Rz”. Przybywa za to zwolenników jej budowy. Jest ich już 40 proc., podczas gdy rok temu było 33 proc. Skąd taka zmiana?

[wyimek]Gminy będą się biły, by powstała u nich elektrownia atomowa Przemysław Wipler Instytut Jagielloński[/wyimek]

– Polacy wiedzą, że jesteśmy energetycznie uzależnieni od Rosji. Kolejne kryzysy, takie jak z dostawami gazu na Ukrainę, sprawiają, że przychylniej spoglądamy w kierunku energii atomowej – ocenia socjolog Barbara Fedyszak-Radziejowska.

– Ludzie widzą też, że energia drożeje, a elektrownie atomowe kojarzą się z tanim prądem – dodaje Przemysław Wipler, ekspert energetyczny z Instytutu Jagiellońskiego.

Przeciwnicy budowy elektrowni atomowych twierdzą, że jest niebezpieczna (71 proc.), obawiają się też odpadów radioaktywnych (20 proc.). – Respondenci mieli pewnie w pamięci katastrofę w Czarnobylu. Tak naprawdę bowiem temat budowy elektrowni atomowej w publicznej dyskusji jeszcze nie zaistniał – uważa profesor Janusz Czapiński, psycholog społeczny.

– Do tej pory niechęć do elektrowni atomowych wynikała z obawy, że będą one takie jak w Rosji. Teraz dowiadujemy się coraz więcej, jak funkcjonują one w krajach Unii Europejskiej, co sprawia, że nasz strach maleje – podkreśla Fedyszak-Radziejowska.

Zwolennicy elektrowni wskazują na pilność jej budowy. Opowiedziało się za tym 88 proc. respondentów.

Ale liczba entuzjastów maleje, gdy pada pytanie o lokalizację elektrowni. Na zbudowanie jej w bezpośrednim sąsiedztwie swojej miejscowości zgodziłoby się 65 proc. jej zwolenników.

,,Raczej nie” odpowiedziało 22 proc., a „nie” – 9 proc.

– Kiedy do gmin dotrze, jakie korzyści niesie ze sobą budowa elektrowni atomowej, będą się biły o to, by powstała u nich – uważa Wipler.

Wśród atutów wylicza dochody z podatków, które może przynieść gminie obecność elektrowni (nie tylko atomowej) – nawet kilkadziesiąt milionów złotych rocznie, napływ nowych technologii i bardzo tanią energię dla mieszkańców. – Najbogatsze gminy w Polsce to te, w których są zlokalizowane elektrownie – dodaje Wipler.

Na razie jednak wiele samorządów podchodzi do tematu bardzo ostrożnie.

[srodtytul]Tu na razie są chaszcze[/srodtytul]

Najwyżej 30 domów, wiejska świetlica, zamknięty na głucho sklep. Wielkopolski Klempicz wygląda niepozornie. A jednak dwie dekady temu był na ustach całej Polski. To właśnie tu miała stanąć jedna z dwóch elektrowni atomowych.

– Przyjeżdżali naukowcy, robili pomiary, państwo wykupywało od ludzi pola i łąki. Były msze, protesty, siedzieliśmy na walizkach. Ale kiedy wybuchł Czarnobyl, wszystko ucichło – wspomina Adam Furier, sołtys Klempicza.

Dziś o dawnych planach przypomina porośnięty chaszczami i młodniakiem kawał ziemi, który od reszty wioski oddziela druciany płot. – Teraz to teren prywatny. Wykupił go biznesmen z Poznania. A szatnie zamienił na magazyny i punkt przeładunkowy – mówi Furier.

Wkrótce może się jednak okazać, że historia zatoczyła koło. Przedstawiciele rządu znów bowiem wymieniają Klempicz jako potencjalne miejsce lokalizacji elektrowni jądrowej. – Słyszałem o tym, ale co mogę powiedzieć? Pewnie dziś to nie jest tak niebezpieczne jak kiedyś, bo i technika poszła do przodu. Ale ludzie i tak są podzieleni – zaznacza Furier.

Zdaje sobie z tego sprawę Jan Graczyk, wójt Lubasza – gminy, w której leży Klempicz. – Dlatego chciałbym, żeby ewentualne decyzje poprzedziło gminne referendum – mówi.

Podobne nastroje panują w Żarnowcu na Pomorzu, gdzie w latach 80. planowano budowę elektrowni atomowej. Jednak po Czarnobylu realizację projektu zarzucono. Dziś pomorską wioskę wymienia się najczęściej jako potencjalne miejsce lokalizacji „jądrówki”.

– Jeśli elektrownia miałaby powstać u nas, powinna stanąć na terenie zdegradowanym 20 lat temu. Stawiamy na turystykę, więc zabieranie pod budowę kolejnego obszaru wokół Jeziora Żarnowieckiego mogłoby być dla nas poważnym ciosem – podkreśla Henryk Doering, wójt gminy Krokowa, w której leży Żarnowiec.

[srodtytul]Wyścig do elektrowni[/srodtytul]

Inne samorządy okazują jednak mniej sceptycyzmu i przystępują do walki o elektrownię. Marszałek pomorski wysłał w tej sprawie pismo do premiera Tuska. Lobbing w Warszawie planują też władze Zachodniopomorskiego. Do tego, że elektrownię warto zlokalizować właśnie tam, przekonuje grupa fizyków z Uniwersytetu Szczecińskiego.