Elektroniczne postępowanie upominawcze – procedura

W artykule z 4 listopada 2010 r. ukazała się porada prawna Andrzeja Maja zatytułowana „[link=http://www.rp.pl/artykul/558768.html]Jak uzyskać nakaz zapłaty w e-sądzie[/link]”. Znalazły się w niej nieprawdziwe informacje dotyczące warunków uzyskania klauzuli wykonalności na elektroniczny nakaz zapłaty.

Nowela do [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=906021C3C4F8A71B08066CD633B6506B?id=70930]kodeksu postępowania cywilnego z 9 stycznia 2009 r. (DzU z 2009 r. nr 26, poz. 156)[/link] wprowadziła szczególne regulacje prawne dotyczące elektronicznego postępowania upominawczego (dalej epu). W istotny sposób zmodyfikowane zostały również zasady postępowania klauzulowego.

Podkreślić jednak należy, że nowe regulacje nie zmieniły treści art. 782 § 2 k.p.c., zgodnie z którym nakazowi zapłaty sąd nadaje klauzulę wykonalności z urzędu niezwłocznie po jego uprawomocnieniu się. Zasada ta jest aktualna również w odniesieniu do nakazów zapłaty wydanych w elektronicznym postępowaniu upominawczym.

[srodtytul]Spowolnienie zamiast przyspieszenia[/srodtytul]

W celu zaopatrzenia elektronicznego nakazu zapłaty w klauzule wykonalności nie jest więc potrzebny wniosek powoda dotyczący tej kwestii.

Co więcej tego typu pisma procesowe o nadanie klauzuli wykonalności powodują spowolnienie procesu rozpoznawania spraw i w konsekwencji przedłużają termin oczekiwania na klauzule wykonalności. Jest to konsekwencja standaryzacji i automatyzacji czynności orzeczniczych w elektronicznym module wykorzystywanym przez osoby orzekające w epu.

Zgodnie z normą wyżej wskazanego art. 782 § 2 k.p.c. system elektroniczny wskazuje osobie orzekającej konkretne sprawy nadające się do nadania klauzuli wykonalności. Program komputerowy bierze pod uwagę datę ostatniego doręczenia nakazu zapłaty oraz to czy po wydaniu nakazu zapłaty do sprawy nie wpłynęło jakieś pismo procesowe.

Tak przefiltrowane sprawy umożliwiają seryjne nadawanie klauzul wykonalności w sprawach, w których upłynął już termin złożenia sprzeciwu i nie wpłynęło w tym terminie żadne pismo procesowe.

Złożenie przez powoda pisma procesowego z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności powoduje, że sprawa nie kwalifikuje się do automatycznego nadania klauzuli wykonalności, ale przeniesiona zostanie przez system komputerowy do zakładki ze sprawami, w których wpłynęły różnego rodzaju pisma procesowe. Powoduje to przedłużenie terminu oczekiwania i przysparza zbędnych czynności osobom orzekającym.

[srodtytul]Powód zostaje powiadomiony[/srodtytul]

Jak wynika z treści art. 783 § 4 k.p.c., po nadaniu klauzuli wykonalności nakazowi zapłaty w epu klauzule wykonalności co do zasady pozostawia się wyłącznie w systemie teleinformatycznym. Informacja o nadaniu klauzuli wykonalności drogą elektroniczną wysyłana jest do powoda.

Z chwilą nadania klauzuli wykonalności tytuł wykonawczy umieszczany jest automatycznie w tzw. repozytorium, przez co staje się dostępny np. dla komornika czy innych sądów.

Skutkiem takiego rozwiązania jest to, że teoretycznie z chwilą nadania klauzuli wykonalności elektronicznemu nakazowi zapłaty można złożyć już do właściwego komornika wniosek o wszczęcie egzekucji.

[srodtytul]Minimum cztery tygodnie[/srodtytul]

Wiele pytań związanych z funkcjonowaniem epu dotyczy kwestii czasu oczekiwania na nadanie klauzuli wykonalności. Warto tu pamiętać, że elektroniczny nakaz zapłaty, podobnie jak nakaz zapłaty wydany w klasycznym postępowaniu upominawczym, pozwany może zaskarżyć sprzeciwem złożonym w ciągu dwóch tygodni od daty doręczenia odpisu nakazu zapłaty.

Pozwany swój sprzeciw może złożyć drogą tradycyjną (listownie) lub po zalogowaniu się w systemie epu drogą elektroniczną. Pismo procesowe zawierające sprzeciw od elektronicznego nakazu zapłaty (złożone na poczcie we wskazanym wyżej dwutygodniowym terminie na zaskarżenie nakazu zapłaty), mając na uwadze średni czas doręczeń poczty (dwa tygodnie), może dotrzeć do sądu nawet po upływie czterech tygodni od doręczenia pozwanemu nakazu zapłaty.

Z tych względów nadawanie klauzul wykonalności niezaskarżonym nakazom zapłaty nie powinno nastąpić wcześniej niż po upływie czterotygodniowego terminu liczonego od daty skutecznego (a w sprawie, gdzie jest kilku pozwanych, od ostatniego skutecznego) doręczenia pozwanemu odpisu nakazu zapłaty.

[i]Autor jest doktorem prawa, referendarzem sądowym w XVI Wydziale Cywilnym (e-sąd) Sądu Rejonowego w Lublinie[/i]

[ramka][b]Nie trzeba, ale można[/b]

[b]Komentuje Andrzej Maj radca prawny w Kancelarii KPMG D.Dobkowski sp.k.[/b]

Przepisy k.p.c. nie wykluczają możliwości złożenia wniosku o nadanie klauzuli wykonalności nakazowi zapłaty wydanemu w postępowaniu upominawczym, nakładają natomiast na sąd obowiązek nadania z urzędu klauzuli wykonalności nakazowi zapłaty niezwłocznie po jego uprawomocnieniu.

Zatem jakkolwiek sąd obowiązany jest nadać klauzulę wykonalności z urzędu, to wniosek o nadanie klauzuli można zgłosić. Komentatorzy wskazują zasadność takiego wniosku, gdyby nadanie klauzuli z urzędu nie zostało dokonane niezwłocznie po uprawomocnieniu się nakazu. (Krzysztof Korus, komentarz LEX/el 2005, Komentarz do art. 782 kodeksu postępowania cywilnego oraz [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=F551DEEC8BBD4D3BB22AF1487C3D3C40?id=162548]ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych[/link], „System informacji prawnej Lex [Lex Omega] 39/2010”).