Historia pokazuje, że przynajmniej od ewangelicznych czasów systemem poboru podatków rządzą dwie zasady. Jedna to ta, że trzeba oddać cesarzowi co cesarskie. Druga – że poborcy nie powinni pobierać więcej, niż im wyznaczono. Te reguły można przetłumaczyć na dzisiejszy język tak: miarą efektywności urzędów jest zarówno sprawne pobieranie danin publicznych, jak i zachowanie umiaru w traktowaniu tych, którzy te daniny płacą.
Liczą się czas i pieniądze
W rankingu doceniamy te urzędy, które efektywnie zbierają pieniądze – czy to w wyniku kontroli podatkowych, czy realizacji tytułów egzekucyjnych. Ale też doceniamy te, w których „nie pobiera się więcej" nie tylko pieniędzy, ale i czasu podatników. Dlatego najwyżej oceniamy urzędy, które szybko radzą sobie z ważnymi dla podatników procedurami, oraz te, które chętnie wdrażają elektroniczne rozwiązania (co oczywiście też oszczędza czas).
Najlepsze urzędy to także te, które wydają poprawne merytorycznie decyzje. Innymi słowy – takie, które nie są później kwestionowane. W ten sposób bez sporów z podatnikami pobierają tyle, ile się budżetowi należy. Podatnicy nie tracą przy tym czasu na walkę w izbach skarbowych ani w sądach administracyjnych.
Z tych powodów wyróżniamy urzędy przyjazne, poprawiające jakość i efektywne. W ramach każdej z kategorii przyznajemy wyróżnienia dla urzędów małych, średnich i dużych (zależnie od stanu zatrudnienia). Choć taki podział wydaje się sprawiedliwy, to nawet w ramach każdej z tych grup występują spore różnice. Na przykład wśród 161 sklasyfikowanych średnich urzędów czas trwania postępowań wszczętych na wniosek podatnika różnił się znacznie – od dziesięciu do ponad 400 dni. Tym bardziej uzasadnione wydaje się premiowanie urzędów, które swoją pracą zasłużyły na dobre wyniki.
Zdecydowały liczby
Ranking opracowaliśmy na podstawie najnowszych danych statystycznych obrazujących działanie administracji skarbowej. Dostarczyło je nam Ministerstwo Finansów. Statystyki z MF były podstawowym i jedynym kryterium oceny.
Nie prowadziliśmy żadnych badań ankieterskich, które przynosiłyby subiektywne opinie podatników czy pracowników administracji skarbowej. Być może byłyby one cennym uzupełnieniem niektórych kategorii, zwłaszcza przyjazności. Uznaliśmy jednak, że wyniki według kryteriów długości procedur czy prawidłowości decyzji dają lepszy obraz.
Na kolejnych stronach przedstawiamy po dziesięć najlepszych urzędów w każdej kategorii i wielkości. Przedstawiamy pełne zestawienia, obejmujące wszystkie klasyfikowane urzędy.
PEŁNA WERSJA RANKINGU (PDF):
Najbardziej przyjazne urzędy: małe (zatrudniające do 60 pracowników)
Najbardziej przyjazne urzędy: średnie (zatrudniające od 61 do 130 pracowników)
Najbardziej przyjazne urzędy: duże (zatrudniające powyżej 131 pracowników)
Urzędy poprawiające jakość: małe (zatrudniające do 60 pracowników)
Urzędy poprawiające jakość: średnie (zatrudniające od 61 do 130 pracowników)
Urzędy poprawiające jakość: duże (zatrudniające powyżej 131 pracowników)
Najbardziej efektywne urzędy: małe (zatrudniające do 60 pracowników)
Najbardziej efektywne urzędy: średnie (zatrudniające od 61 do 130 pracowników)
Najbardziej efektywne urzędy: duże (zatrudniające powyżej 131 pracowników)
Choć kryteria rankingu przedyskutowaliśmy m.in. z Ministerstwem Finansów, to zdajemy sobie sprawę, że w przyszłości można je udoskonalić. Dlatego zachęcamy wszystkich zainteresowanych – przedsiębiorców, doradców podatkowych i samych skarbowców – do nadsyłania swoich uwag co do sposobu oceny fiskusa. Prosimy o e-maile na adres p.rochowicz@rp.pl. Szczegółowy opis metodologii.
Do reformy
Wyróżnienie najlepszych to dobra okazja, by poruszyć kwestię przeprowadzanych reform aparatu skarbowego. Na ten temat wypowiada się minister finansów Mateusz Szczurek. O tym, w jakim kierunku powinien ewoluować model działania urzędów, wypowiadają się doradcy podatkowi. O to, jaki jest sekret sukcesu urzędów, pytamy niektórych ich naczelników. Przytaczamy też inne ciekawe dane o wydajności pracy urzędów skarbowych, niewpływające na wyniki rankingu. Przedstawiamy również wyniki badania opinii publicznej na temat wrażeń podatników z kontaktów z administracją skarbową.
